Γη και θάλασσα - Γλώσσα Γ' Δημοτικού - by https://idaskalos.blogspot.gr
Στο τέταρτο κεφάλαιο, της τρίτης ενότητας, του βιβλίου της Γλώσσας της Γ' Δημοτικού, με τίτλο "Γη και θάλασσα", θα διαβάσουμε απόσπασμα από το ομώνυμο ποίημα του Τίτου Πατρίκιου.

Πάμε να δούμε ποιες εργασίες και ασκήσεις έχει το βιβλίο και το τετράδιο εργασιών, και πώς θα τις λύσουμε.

1. Ποιες εικόνες μπορείς να φανταστείς διαβάζοντας το ποίημα; Ζωγράφισε μία από αυτές συνοδεύοντάς τη με στίχους του ποιήματος.
Διαβάζοντας το ποίημα φαντάζομαι πολλές εικόνες.

Εικόνα 1
«Η γη είναι καλή με τους χειμώνες της, τα δάση,
τις μεγάλες πολιτείες, τα χωράφια, τα εργοστάσια…»

Φαντάζομαι ένα μεγάλο χιονισμένο δάσος και στο βάθος να διακρίνονται οργωμένα χωράφια. Δίπλα από αυτά δεσπόζουν μεγάλες πόλεις και εργοστάσια.

Εικόνα 2
«Η θάλασσα είναι καλή με τα υπερωκεάνια,
τα κοπάδια τα χέλια που ψάχνουν τις πόρτες των ποταμιών,»

Φαντάζομαι ένα υπερωκεάνιο καράβι να πλέει αργά στην απέραντη θάλασσα και κοπάδια από χέλια να ψάχνουν τον δρόμο τους προς τα ποτάμια.

Εικόνα 3
«με τις βαρκούλες στα μικρά λιμάνια, τις φουρτούνες,
τα πουλιά που χτενίζουν τα άγρια μαλλιά της… »

Φαντάζομαι ένα μικρό λιμανάκι με μερικές βάρκες αγκυροβολημένες. Στα ανοιχτά, η θάλασσα είναι φουρτουνιασμένη και σηκώνει κύματα θεόρατα, ενώ κοντά στην ακτή, γλάροι πετούν ψάχνοντας τροφή.

Εικόνα 4
«Δες τα παιδιά καθώς τις ζωγραφίζουν
μ’ ένα χοντρό καταγάλαζο κραγιόνι.
Η γη κι η θάλασσα μητέρα
ενώνουν τους ανθρώπους. »

Φαντάζομαι πολλά παιδιά μαζεμένα να ζωγραφίζουν με γαλάζιο χρώμα θάλασσες και ακτές.

2. Τι είναι οι πόρτες των ποταμιών;
Πόρτες των ποταμών ονομάζονται οι εκβολές τους, δηλαδή τα σημεία από όπου τα νερά καταλήγουν στη θάλασσα.

Διαβάστε περισσότερα για τις Εκβολές των ποταμών.

3. Πώς ενώνουν τους ανθρώπους η γη και η θάλασσα;
Ως γη στο ποίημα αναφέρεται η στεριά, η οποία μαζί με την θάλασσα αποτελούν τον κόσμο όπου ζούμε εμείς οι άνθρωποι. Είναι το "σπίτι" μας, στο οποίο κατοικούμε όλοι μαζί και προσπαθούμε να επιβιώσουμε. Η γη και η θάλασσα μας προσφέρουν φαγητό και ότι άλλο είναι απαραίτητο για την ζωή μας. Βλέπουμε λοιπόν ότι μας ενώνουν στην κοινή μας προσπάθεια για επιβίωση.
Επίσης, είτε ταξιδεύοντας από την στεριά είτε μέσω θάλασσας, μπορούμε να επισκεφτούμε ανθρώπους που ζουν σε εντελώς διαφορετικές περιοχές από μας, έτσι η γη και η θάλασσα μπορούν να μας ενώσουν και κυριολεκτικά.

Στο ποίημα πρόσεξα ότι υπάρχουν τρεις τελείες  
(…) και το σημάδι (,). Σε τι μας βοηθούν;

Η γη είναι καλή με τους χειμώνες της, τα δάση,
τις μεγάλες πολιτείες, τα χωράφια, τα εργοστάσια…

Με τα αποσιωπητικά (…) σταματάμε μια πρόταση επειδή αυτός που τη διαβάζει θα καταλάβει ποια είναι η συνέχεια. Συχνά
σταματάμε έτσι την πρόταση επειδή νιώθουμε έντονα συναισθήματα γι’ αυτό που λέμε.
Με το κόμμα (,) σταματάμε λιγάκι τη φωνή μας μέσα στην πρόταση, όταν θέλουμε να χωρίσουμε λέξεις ή φράσεις που είναι στη σειρά. Κόμμα βάζουμε και σε μικρότερες προτάσεις που εξηγούν κάτι μέσα σε μια μεγαλύτερη πρόταση.

4. Παρατήρησε τις παρακάτω εικόνες και γράψε ένα επίθετο το οποίο θα περιγράφει τη θάλασσα σε αυτές.
1η εικόνα: Μολυσμένη, βρόμικη
2η εικόνα: Γαλήνια, ήρεμη, όμορφη, καταγάλανη, απέραντη
3η εικόνα: Αγριεμένη, φουρτουνιασμένη, ανταριασμένη

5. «Χτες με ρώτησε η δασκάλα για τα δελφίνια κι εγώ, επειδή δεν είχα διαβάσει, τα έκανα θάλασσα».
Στο παραπάνω κείμενο η φράση «τα έκανα θάλασσα» σημαίνει:
α. Μίλησα για τη θάλασσα.
β. Δεν έδωσα σωστή απάντηση.
γ. Απάντησα σωστά, τέλεια.

Διηγήσου ένα περιστατικό από τη ζωή σου (στο σχολείο, στο σπίτι, στις δραστηριότητές σου) όπου «τα έκανες θάλασσα».
Εχθές το μεσημέρι, η μαμά μου είχε φτιάξει φασολάδα για μεσημεριανό. Του μπαμπάς μου, του αρέσει πάντα να ρίχνει από πάνω τριμμένη φέτα και λίγο φρέσκο ελαιόλαδο.
Εγώ βοηθούσα την μαμά μου να στρώσουμε το τραπέζι και να σερβίρουμε τα πιάτα, όταν ο μπαμπάς μου μου ζήτησε να πάω στην αποθήκη και να πάρω την μπουκάλα με το λάδι που έφερε από το χωριό και να του ρίξω, όσο εκείνος έκοβε ψωμί. Πηγαίνοντας στην αποθήκη βρήκα δύο μπουκάλια, με παρόμοιο χρώμα, οπότε πήρα αυτό που ήταν ήδη ανοιγμένο. Όταν όμως έφτασα στο τραπέζι κι άρχισα να ρίχνω στο πιάτο του μπαμπά, είδα να βγαίνει από το μπουκάλι ένα παχύρρευστο σιρόπι! Όπως μου εξήγησε η μαμά μου γελώντας, ο μπαμπάς εκείνη την ημέρα θα έτρωγε την πιο γλυκιά φασολάδα του κόσμου, γιατί αυτό που του είχα ρίξει, ήταν πετιμέζι! Πραγματικά, τα είχα κάνει θάλασσα!

6. Γράψε δύο στίχους από το ποίημα που σου αρέσουν περισσότερο.
Η θάλασσα είναι καλή με τα υπερωκεάνια,
τα κοπάδια τα χέλια που ψάχνουν τις πόρτες των ποταμιών

7. Βάλε σε αλφαβητική σειρά τις παρακάτω λέξεις του ποιήματος. γη, θάλασσα, ποτάμι, ενώνω, πολιτεία
γη, ενώνω, θάλασσα, πολιτεία, ποτάμι

Γη και θάλασσα - Τετράδιο Εργασιών - Λύσεις Ασκήσεων


1. Βάλε κόμμα (,) όπου χρειάζεται για να διαβάσεις σωστά το παρακάτω κείμενο του τουριστικού οδηγού της Πελοποννήσου.
Η Πελοπόννησος, η μεγαλύτερη χερσόνησος της Ελλάδας, διαθέτει εντυπωσιακές οροσειρές, αλλά και μαγευτικές παραλίες.
Καύχημά της είναι επίσης κάποιοι από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους του κόσμου, με γνωστότερους αυτούς της Επιδαύρου, των Μυκηνών, της Ολυμπίας και του Μυστρά.

2. Βάλε τελεία (.)  και αποσιωπητικά (...) στο κείμενο της κάρτας.
Πολλούς χαιρετισμούς από την πανέμορφη Μάνη.
Περνάμε υπέροχα στο χωριό της γιαγιάς.
Και πού δεν πήγαμε...
Όσο για τη φιλοξενία; Δε βρίσκω λόγια...

3. Η Μαρία ήθελε να γράψει ένα ποίημα για τον ουρανό. Άρχισε, λοιπόν, να σκέφτεται με τι μοιάζει ο ουρανός τη νύχτα και την ημέρα, τι βλέπουμε στον ουρανό, πώς αλλάζει ο ουρανός όταν έχουμε χειμώνα και πώς όταν έχουμε καλοκαίρι. Η Μαρία ξεκίνησε το ποίημά της. Βοήθησέ τη να το συνεχίσει.
Ο ουρανός τις νύχτες του καλοκαιριού είναι καλός με τα αμέτρητα αστέρια να τον στολίζουν σαν μικρά χριστουγεννιάτικα φωτάκια. Το χειμώνα όμως κρύβονται πίσω από σύννεφα πυκνά, δίνοντας την θέση τους στις σταγόνες της βροχής και το σκοτάδι.

Ο ουρανός τις μέρες του καλοκαιριού είναι καλός με τις ζεστές ακτίνες του ηλίου να μας αγκαλιάζουν στοργικά. Το χειμώνα όμως, το απέραντο γαλάζιο και ο ήλιος κρύβονται πίσω από άσπρα και γκρίζα σύννεφα, που με τις σταγόνες τους μας ποτίζουν τα φυτά.

4. Διάλεξε έναν χώρο. Για παράδειγμα, έναν κήπο, ένα λιβάδι, μια παραλία. Φαντάσου τι μπορεί κανείς να συναντήσει εκεί και σημείωσέ τα στην παρακάτω λίστα.
Χώρος: Ένας κήπος
Τι βλέπεις; Τι συναντάς; Βλέπω καταπράσινο γρασίδι και πολύχρωμα λουλούδια! Βλέπω ένα λευκό σκυλάκι να τρέχει και να κυλιέται μες τις λάσπες και τα νερά.

Χώρος: Ένα λιβάδι
Τι βλέπεις; Τι συναντάς; Βλέπω μία απέραντη καταπράσινη έκταση γεμάτη μικρά άνθη. Ένα κοπάδι από άγρια άλογα καλπάζει ελεύθερο καθώς ο ήλιος δύει στον ορίζοντα και κρύβεται πίσω από δυο ψηλά βουνά.

Χώρος: Μία παραλία
Τι βλέπεις; Τι συναντάς; Βλέπω γαλήνια και καταγάλανα νερά, να βρέχουν μία ολόχρυση ακτή. Βλέπω παιδιά να χτίζουν κάστρα στην άμμο και να μαζεύουν κάθε λογής κοχύρια και βότσαλα.

Τώρα μπορείς να γράψεις σε ένα φύλλο χαρτί και εσύ το δικό σου ποίημα ξεκινώντας με τον τρόπο που ξεκινά και το ποίημα του Τίτου Πατρίκιου. Διαβάστε τα ποιήματά σας στην τάξη και φτιάξτε με αυτά ένα βιβλίο για τη βιβλιοθήκη σας.
Ο κήπος είναι καλός με το γρασίδι, τα νερά και τη λάσπη,
το λευκό παιχνιδιάρικο σκυλάκι που τρέχει με ξεγνοιασιά…
Ο κήπος είναι καλός με τα πολλά παρτέρια,
που η νοικοκυρά έχει στολίσει με λουλούδια ευωδιαστά,
με τις σταγόνες τις βροχής να στάζουν στα πέταλά τους,
παρασέρνονταν την σκόνη και την γύρη μακριά.…
Δες το σκυλάκι πως κυλιέται
πως παίζει χαρούμενο μες τα νερά.
Το γρασίδι και η βροχούλα
πώς φτιάχνει για εκείνο μεγάλη λασπουριά.