Παρατηρώντας τις εικόνες συζητήστε για τις ανθρώπινες δραστηριότητες που προκαλούν μεταβολές στην επιφάνεια της Γης.
Ο άνθρωπος προκαλεί πολλές μεταβολές στην επιφάνεια της Γης, προκειμένου να εξυπηρετήσει τις ανάγκες του. Συγκεκριμένα:
• Φτιάχνοντας δρόμους, σήραγγες, γέφυρες κτλ, διευκολύνει την κυκλοφορία, αλλάζει όμως εντελώς τη μορφολογία του εδάφους.
• Κατασκευάζοντας φράγματα αποταμιεύει γλυκό νερό και ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο πλημμύρας, καταστρέφει όμως την χλωρίδα και μεταβάλλει την πανίδα της περιοχής.
• Χτίζοντας πόλεις, αλλάζει το τοπίο και καταστρέφει καλλιεργήσιμες εκτάσεις και δασικές περιοχές.
• Προκαλώντας εμπρησμούς ή πυρκαγιές από αμέλεια, καταστρέφει την χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής.
• Πετώντας τα απορρίμματά του στα ρέματα, προκαλεί μακροπρόθεσμα πλημμύρες.
• Με την παράνομη υλοτομία, την αποψίλωση των δασών, την αποξήρανση των λιμνών και με την δημιουργία περισσότερων λατομείων και ορυχείων, αλλοιώνει την επιφάνεια της Γης, σε τεράστιο βαθμό.
Ας συζητήσουμε την καταστροφή της φύσης (εικόνα 17.2) που οφείλεται στην ανθρώπινη παρέμβαση. Ας καταγράψουμε τα αποτελέσματα αυτής της ανθρώπινης παρέμβασης.
Η πυρκαγιά είναι η κύρια αιτία καταστροφής των δασικών εκτάσεων. Υπάρχουν τρία είδη πυρκαγιάς: από πρόθεση, από αμέλεια ή από φυσικά καιρικά φαινόμενα (κεραυνοί). Παρατηρούμε λοιπόν πως τα 2 από τα 3 είδη προκαλούνται από τον άνθρωπο. Συγκεκριμένα:
• Πυρκαγιά από αμέλεια: Σε αυτήν την κατηγορία κατατάσσουμε τις πυρκαγιές που προκαλούνται από πεταμένα αναμμένα τσιγάρα, από καύση αγροτικών εκτάσεων κοντά σε δάση, από καλώδια μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος κ.α.
• Πυρκαγιά από πρόθεση: Σε αυτήν την κατηγορία κατατάσσουμε κάθε εσκεμμένη πυρκαγιά, είτε για την δημιουργία καλλιεργήσιμων εκτάσεων, είτε για την οικοδόμηση κτηρίων, είτε για άλλους λόγους. Αυτές οι πυρκαγιές είναι οι πιο καταστροφικές, καθώς οι εμπρηστές επιλέγουν μέρες που να ευνοούν την ταχεία εξάπλωση της φωτιάς (να έχει δυνατούς ανέμους, αρκετή ζέστη, ξηρασία κ.α.)
Οι συνέπειες μιας πυρκαγιάς για το περιβάλλον είναι τεράστιες και ανεπανόρθωτες. Συγκεκριμένα:
• Οι οικολογικές συνθήκες του περιβάλλοντος χειροτερεύουν, επιφέροντας ανεπανόρθωτη και επικίνδυνη διατάραξη της βιολογικής ισορροπίας.
• Χωρίς τα δέντρα που κρατούσαν το χώμα με τις ρίζες τους, τα εδάφη είναι ανυπεράσπιστα στη διαβρωτική δράση των βροχών.
• Τα εδάφη δεν μπορούν πια να συγκρατήσουν τα νερά των βροχών και να εμπλουτίσουν τα υπόγεια νερά, τις πηγές και τα ποτάμια. Έτσι μακροπρόθεσμα έχουμε λειψυδρία.
• Μειώνεται η διαθέσιμη ξυλεία
• Μειώνονται τα δασικά προϊόντα
• Χρειάζονται τεράστιες δαπάνες για την αποκατάσταση των ζημιών - όσων είναι δυνατές.
Γίνε εσύ ο δάσκαλος και συντόνισε τη συζήτηση με θέμα την καταγραφή των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που καταστρέφουν το περιβάλλον.
Τα θέματα που μπορούμε να θίξουμε στην συζήτησή μας, σχετικά με τις καταστρεπτικές ανθρώπινες δραστηριότητες για το περιβάλλον είναι:
• Παράνομη υλοτομία
• Εμπρησμοί
• Κατασκευή φραγμάτων
• Αποξήρανση λιμνών
• Κατασκευή έργων οδοποιίας
• Υπερβόσκηση
• Επέκταση των πόλεων
• Ατμοσφαιρική ρύπανση (βιομηχανίες, καυσαέρια)
• Ρίψη απορριμάτων στα ύδατα
• Συσσώρευση σκουπιδιών
• Μπάζωμα ρεμάτων
Μελετήστε την ανακοίνωση της WWF και βρείτε:
1. τον θετικό ρόλο των δασών στην ανθρώπινη επιβίωση
Με βάση την ανακοίνωση της WWF, το δάσος πέρα από την παραγωγή του οξυγόνου μας προσφέρει τα εξής:
• Καθαρίζει το νερό φιλτράροντας τα υπόγεια υδάτινα ρεύματα, με τις ρίζες των δέντρων. Με αυτόν τον τρόπο απομακρύνονται τα τοξικά στοιχεία όπως τα φυτοφάρμακα και τα λιπάσματα.
• Μειώνεται η διάβρωση του εδάφους χάρη στις ρίζες που το συγκρατούν. Έτσι ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος κατολίσθησης, καθίζησης, ενώ ταυτόχρονα αυξάνονται οι διαθέσιμες ποσότητες ύδατος.
2. τις ανθρώπινες παρεμβάσεις, που εμποδίζουν την ευεργετική λειτουργία των δασών
Οι ανθρώπινες παρεμβάσεις που εμποδίζουν την ευεργετική λειτουργία των δασών είναι οι:
• Εμπρησμοί
• Πυρκαγιές
• Υπερβόσκηση
• Παράνομη ή αλόγιστη υλοτομία
• Παράνομη οικοδόμηση στις δασικές εκτάσεις
• Μετατροπή δασικών εκτάσεων σε σκουπιδότοπους
3. τα μέτρα άμεσης προστασίας των δασών
Τα μέτρα άμεσης προστασίας των δασών είναι τα εξής:
• Δημιουργία αντιπυρικών ζωνών
• Τακτική περιπολία πυροσβεστικής
• Ενημέρωση και επαγρύπνηση των πολιτών
• Λήψη αυστηρότερων μέτρων κατά της παράνομης υλοτομίας και επιβολή αυστηρής τιμωρίας στους παραβάτες
• Απαγόρευση της αυθαίρετης οικοδόμησης σε δασικές εκτάσεις
Σε προσωπικό επίπεδο μπορούμε να κάνουμε τα εξής:
• Να μην εγκαταλείπουμε εύφλεκτα αντικείμενα και απορρίμματα στα δάση
• Να μην καίμε αγροτικές εκτάσεις όταν βρίσκονται κοντά σε δασικές εκτάσεις
Ας συζητήσουμε τις ανθρώπινες παρεμβάσεις που μπορεί να προκαλέσουν αυτές τις καταστροφές και πώς πρέπει ο άνθρωπος να δραστηριοποιηθεί για να μην επαναληφθούν.
Οι ανθρώπινες παρεμβάσεις που μπορεί να είναι χρήσιμες, αλλά προκαλούν καταστροφές και μεταβολές στο φυσικό περιβάλλον είναι οι:
• Έργα οδοποιίας, όπως η δημιουργία οδικού δικτύου. Μπορεί να διευκολύνουν τις ανθρώπινες μεταφορές, αλλάζουν όμως εντελώς την γεωμορφολογία του εδάφους.
• Κατασκευή φραγμάτων. Μπορεί να προστατεύει τις γύρω περιοχές από πλημμύρες και να αυξάνει τα αποθέματα γλυκού νερού, καταστρέφει όμως την παραποτάμια πανίδα και χλωρίδα της περιοχής.
• Η επέκταση των πόλεων, εις βάρος των δασικών εκτάσεων, καταστρέφει την χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής.
• Οι πυρκαγιές πάσης φύσεως, καταστρέφουν την χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής
• Το μπάζωμα των ρεμάτων προκαλεί πλημμύρες ύστερα από έντονες βροχοπτώσεις
• Η παράνομη και ανεξέλεγκτη υλοτομία, σε συνδυασμό με την αποψίλωση των δασών μειώνει τους παραγωγή οξυγόνου από τα δέντρα.
• Η αποξήρανση των λιμνών αλλοιώνει την πανίδα και την χλωρίδα μιας περιοχής.
Ο άνθρωπος πρέπει να αρχίσει να αντιμετωπίζει το περιβάλλον με σεβασμό. Όπως φροντίζουμε το σπίτι μας να είναι καθαρό και περιποιημένο, έτσι πρέπει να φροντίζουμε και το περιβάλλον. Μέσω της εκπαίδευσης, μπορούμε να ευαισθητοποιήσουμε τους πολίτες και θεσπίζοντας νόμους υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος, μπορούμε να καταφέρουμε πολλά. Τέλος, οι βιομηχανίες πρέπει και οφείλουν να λάβουν μέτρα υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος και να ακολουθήσουν πιο οικολογικές τακτικές.
Χωρισμένοι σε δύο ομάδες κατασκευάζουμε μία μακέτα του τόπου μας όπως είναι σήμερα και μία μακέτα του τόπου όπως τον φανταζόμαστε χωρίς τις ανθρώπινες παρεμβάσεις.
Ομάδα Α
Στη μακέτα του τόπου μας όπως είναι σήμερα, θα πρέπει να φτιάξουμε όλα τα ανθρώπινα έργα που έχουν γίνει ώστε να μας διευκολύνει στην καθημερινότητά μας.
Ομάδα Β
Στη μακέτα του τόπου μας όπως τον φανταζόμαστε χωρίς τις ανθρώπινες παρεμβάσεις, θα πρέπει να παρουσιάσουμε ένα απλό φυσικό τοπίο, γεμάτο βλάστηση.
Κεφ. 17: Οι ανθρώπινες δραστηριότητες ως παράγοντας μεταβολών στην επιφάνεια της Γης - Τετράδιο εργασιών - Λύσεις ασκήσεων
1. Μία παρέα εκδρομέων απολαμβάνει τις χαρές της φύσης σε μια πευκόφυτη περιοχή. Απρόσεκτα ένα σπίρτο πέφτει αναμμένο στις ξερές πευκοβελόνες. Σκέψου και γράψε τα γεγονότα που είναι πιθανό να ακολουθήσουν, καθώς και τα καταστρεπτικά αποτελέσματα της πυρκαγιάς.
Οι πευκοβελόνες είναι εξαιρετικά εύφλεκτες και μεταδίδουν την φωτιά πολύ εύκολα. Έτσι στην περίπτωση όπου μία παρέα εκδρομέων ρίξουν ένα αναμμένο σπίρτο, τα γεγονότα που πιθανόν να ακολουθήσουν είναι τα εξής:
• οι πευκοβελόνες με το που θα έρθουν σε επαφή με το σπίρτο, θα πιάσουν φωτιά
• η φωτιά θα εξαπλωθεί αρκετά γρήγορα στα γύρω ξερά φυτά και φύλλα
• οι άνθρωποι, με το που θα αντιληφθούν την φωτιά, οι μισοί θα τρέξουν μακρυά, ενώ οι άλλοι μισοί θα προσπαθήσουν να την σβήσουν με τα πόδια τους, με νερό ή κάποιο ρούχο.
• η φωτιά, παρά τις προσπάθειες των εκδρομέων, θα δυναμώσει αναγκάζοντάς τους να καλέσουν την πυροσβεστική
• τα πεύκα και τα υπόλοιπα φυτά θα πάρουν και αυτά φωτιά
• τα πουλιά που ζουν στα δέντρα θα φύγουν μακριά ώστε να σωθούν
• τα κουκουνάρια που βρίσκονται πάνω στα πεύκα, παίρνοντας φωτιά, θα σκάσουν και θα εκτιναχθούν μέτρα μακριά, με αποτέλεσμα να εξαπλώσουν ακόμα περισσότερο την πυρκαγιά.
• όταν πια η φωτιά είναι εκτός ελέγχου, θα καταφθάσει η πυροσβεστική
• οι έμπειροι πυροσβέστες θα καταφέρουν να περιορίσουν την φωτιά και μετά από λίγη ώρα να την σβήσουν εντελώς.
Τα αποτελέσματα αυτής της πυρκαγιάς στο δάσος θα είναι τα:
• Ένα μέρος του πευκοδάσους καταστρέφεται
• Μειώνονται τα δασικά προϊόντα που μπορούμε να πάρουμε από το δάσος
• Μειώνεται η ξυλεία
• Μειώνεται το παραγόμενο οξυγόνο
• Πεθαίνουν πολλά ζώα
• Χάνεται ένας τόπος αναψυχής για τους πολίτες.
2. Συμπλήρωσε την ακροστιχίδα της λέξης «υγρότοπος»:
Ύλη - Παρουσιάζεται σε τρεις μορφές: στερεή, υγρή, αέρια
Γεωμορφολογικός - Είναι ο χάρτης που χρησιμοποιούμε στις εργασίες μας
Ροή - Κίνηση του νερού ποταμού και θάλασσας
Όρια - Λέγονται αλλιώς τα σύνορα
Τούνδρα - Φυτική διάπλαση της πολικής ζώνης
Οριζόντιος - Διαμελισμός που περιλαμβάνει το σχήμα των ακτών (κόλποι, ακρωτήρια κ.λπ.)
Πλάκες - Είναι δώδεκα οι λιθοσφαιρικές…
Όρος - Το υψηλότερο είναι το Έβερεστ
Σαβάνα - Φυτική διάπλαση της τροπικής ζώνης
3. Μελέτησε προσεκτικά το κείμενο με τον τίτλο «ΦΡΑΓΜΑΤΑ» στο ένθετο που φέρει τον τίτλο «Αν θέλεις, διάβασε κι αυτό…» του βιβλίου. Κατόπιν προσπάθησε να καταγράψεις τα οφέλη για τον άνθρωπο και τις αρνητικές συνέπειες για τη φύση που απορρέουν από την κατασκευή ενός φράγματος.
Οφέλη
• Η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια είναι πιο φιλική προς το περιβάλλον, συγκριτικά με τον συνηθισμένο τρόπο παραγωγής.
• Το νερό που συγκεντρώνεται μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ύδρευση / άρδευση των γύρω περιοχών.
Αρνητικά
• Προκαλείται μεγάλη αλλαγή στην γεωμορφολογία του εδάφους.
• Προκαλείται μεγάλη αλλαγή στα οικολογικά χαρακτηριστικά της περιοχής.
• Η χλωρίδα και η πανίδα στο δέλτα των ποταμών απειλείται, καθώς η ποσότητα νερού που φτάνει εκεί μειώνεται.
• Οι μετακινήσεις των ψαριών και των χερσαίων ζώων κατά μήκος και κατά πλάτος των ποταμών αντίστοιχα, αποκόπτονται.
4. Η αλόγιστη υλοτομία (κοπή δέντρων στο δάσος) έκανε το βουνό «φαλακρό». Παλαιότερα τα δέντρα συγκρατούσαν τα νερά της δυνατής βροχής. Τώρα το νερό κατρακυλά στη μικρή πόλη και η πλημμύρα πλήττει τους κατοίκους της. Σταθείτε στο πλάι τους και βρείτε τρόπους, με τους οποίους θα απαλλαγούν από τον κίνδυνο που τους απειλεί κάθε φορά που ξεσπά δυνατή βροχή.
Οι κάτοικοι της μικρής αυτής πόλης, μπορούν να καταφύγουν στις εξής τρεις λύσεις:
• Μπορούν να αναλάβουν την αναδάσωση της φαλακρής περιοχής, ούτως ώστε να συγκρατούν τα δέντρα με τις ρίζες το χώμα.
• Μπορούν να αναλάβουν τον καθαρισμό των ρεμάτων από τα σκουπίδια, ώστε να επιτευχθεί η ομαλή ροή του νερού.
• Μπορούν να προβούν στην κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων στην πόλη τους, όπως για παράδειγμα φραγμάτων.
0 Σχόλια