Πορθμός: ονομάζεται η στενή λωρίδα θάλασσας που χωρίζει δύο ξηρές και ενώνει δύο θάλασσες
Διώρυγα: ονομάζεται ο πορθμός που κατασκευάστηκε από τους ανθρώπους, για να διευκολύνεται η θαλάσσια συγκοινωνία
Νησί: ονομάζεται το κομμάτι ξηράς που βρέχεται γύρω γύρω από θάλασσα
Νησιωτικό σύμπλεγμα: ονομάζεται η ομάδα νησιών
Παρατήρησε την παραπάνω εικόνα και: α) βρες ποιες ήπειροι βρέχονται από όλες τις πλευρές τους από υδάτινους όγκους, β) ονόμασε τους ωκεανούς και τις θάλασσες. Μπορείς να βοηθηθείς από τον παγκόσμιο χάρτη της τάξης σου.
Παρατηρώντας την παραπάνω εικόνα, βλέπουμε πως οι ήπειροι που βρέχονται από όλες τις πλευρές τους από υδάτινους όγκους είναι η Αμερική, η Ανταρκτική, η Αφρική και η Ωκεανία. Συγκεκριμένα:
Η Αμερική βρέχεται στα βόρεια από τον Αρκτικό ωκεανό (Βόρειος Παγωμένος Ωκεανός), στα νότια από τον Νότιο ωκεανό (Νότιος Παγωμένος ωκεανός), στα ανατολικά από τον Ατλαντικό ωκεανό και στα δυτικά από τον Ειρηνικό. Βρέχετε επίσης και από την Καραϊβική θάλασσα στο βόρειο τμήμα της Νότιας Αμερικής.
Η Ανταρκτική περιβάλλεται από τον Νότιο Παγωμένο.
Η Αφρική βρέχεται στα ανατολικά από τον Ινδικό ωκεανό, στα δυτικά από τον Ατλαντικό ωκεανό, στα βόρεια από την Μεσόγειο θάλασσα και στα βορειοανατολικά από την Ερυθρά και την Αραβική θάλασσα.
Η Ωκεανία βρέχεται στα βορειοανατολικά από τον Ειρηνικό ωκεανό και στα βορειοδυτικά, δυτικά και νότια από τον Ινδικό ωκεανό. Επίσης, στα βορειοανατολικά βρέχεται από την θάλασσα των Κοραλλίων
Παρατηρώντας τον διπλανό πίνακα βρείτε μία ουσιαστική διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στους ωκεανούς και στις θάλασσες, η οποία έχει σχέση με την επιφάνεια της Γης που καλύπτουν.
Παρατηρώντας τον πίνακα, διαπιστώνουμε πως η πιο ουσιαστική διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στους ωκεανούς και στις θάλασσες, είναι το μέγεθος. Οι ωκεανοί είναι τεράστιοι, με τις θάλασσες να αποτελούν ένα μικρό κομμάτι αυτών. Συγκεκριμένα, το άθροισμα όλων των θαλασσών, δεν φτάνει την επιφάνεια που καλύπτει ούτε ο μικρότερος ωκεανός της γης, ο Αρκτικός.
Ας συζητήσουμε για τη διώρυγα και τον πορθμό που βλέπουμε στις παρακάτω εικόνες.
Και στις δύο εικόνες, βλέπουμε μία στενή λωρίδα θάλασσας να χωρίζει δύο ξηρές, ενώνοντας δύο θάλασσες. Η διαφορά που έχει ο πορθμός από την διώρυγα, είναι ότι ο πρώτος σχηματίστηκε από την ίδια τη φύση, ενώ η δεύτερη σχηματίστηκε χάρη στην ανθρώπινη παρέμβαση. Το κοινό που έχουν όμως, είναι ότι διευκολύνουν πάρα πολύ τις θαλάσσιες μεταφορές και συγκοινωνίες.
Χρησιμοποιώντας τον χάρτη της τάξης σας εντοπίστε τα πέντε μεγαλύτερα νησιά της Μεσογείου. Ποια από αυτά είναι κράτη;
Τα πέντε μεγαλύτερα νησιά της Μεσογείου είναι: η Κύπρος, η Κρήτη, η Κορσική, η Σικελία και η Σαρδηνία.
Από όλα αυτά, το μόνο που αποτελεί κράτος είναι η Κύπρος.
Ακολουθήστε νοερά το ταξίδι του Μαγγελάνου και εντοπίστε στον χάρτη τους ωκεανούς και τις θάλασσες που εκείνος διέσχισε.
Ξεκινώντας το ταξίδι μας από την Ισπανία, διασχίζουμε τον Ατλαντικό και έπειτα τον Ειρηνικό ωκεανό. Στην συνέχεια, διασχίζουμε τις θάλασσες της Κίνας, της Αραφούρα και του Τιμόρ, βγαίνοντας στον Ινδικό ωκεανό. Τέλος, από εκεί φτάνουμε πάλι στον Ατλαντικό ωκεανό.
Χωρισμένοι σε τρεις ομάδες εξετάζουμε τον ρόλο της Μεσογείου για τους παραμεσόγειους λαούς. Η πρώτη ομάδα καταγράφει τα οφέλη που αποκομίζει ο άνθρωπος (μεταφορές, αλιεία, ψυχαγωγία, τουρισμός κ.ά.). Η δεύτερη ομάδα εντοπίζει τα προβλήματα που προκαλούν οι ανθρώπινες δραστηριότητες. Η τρίτη ομάδα προτείνει μέτρα προστασίας της Μεσογείου.
Ομάδα Α (Οφέλη από τη Μεσόγειο θάλασσα)
Χάρη στη Μεσόγειο θάλασσα οι παραμεσόγειοι λαοί:
• έχουν πρόσβαση σε λιμάνια, πράγμα που διευκολύνει το εμπόριο και τις θαλάσσιες συγκοινωνίες.
• οικονομική ανάπτυξη μέσω τουρισμού και αλιείας / εξαγωγών.
Ομάδα Β (Προβλήματα που προκαλούν οι ανθρώπινες δραστηριότητες στη Μεσόγειο)
Οι άνθρωποι με τις δράσεις τους προκαλούν:
• ρύπανση των υδάτων και καταστροφή της υδρόβιας πανίδας, χάρη στα τοξικά απόβλητα που πετούν τα εργοστάσια στις θάλασσες, στις θαλάσσιες συγκοινωνίες και τέλος χάρη στις πετρελαιοκηλίδες που προκαλούνται ύστερα από ατυχήματα.
• καταστροφή της αισθητικής των παραλιακών περιοχών, για την ανέγερση τουριστικών εγκαταστάσεων και ξενοδοχειακών μονάδων.
• εξαφάνιση της θαλάσσιας ζωής με την υπεραλίευση.
Ομάδα Γ (Μέτρα προστασίας της Μεσογείου)
Τα μέτρα που μπορούμε και πρέπει να λάβουμε για την προστασία της Μεσογείου είναι:
• Θέσπιση και τήρηση νόμων, ούτως ώστε να προστατεύσουμε το περιβάλλον / σπίτι μας, από τις ασυδοσίες των βιομηχανιών και των τουριστικών επιχειρήσεων.
• Ενημέρωση των πολιτών σχετικά με τις επιπτώσεις των ενεργειών στο περιβάλλον και ευαισθητοποίηση τους για την συμμετοχή τους σε εθελοντικά προγράμματα.
Κεφ. 8: Ωκεανοί και θάλασσες - Τετράδιο εργασιών - Λύσεις ασκήσεων
1. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες;
Γράψε «Σ» για τη σωστή και «Λ» για τη λανθασμένη στο
α) Ο Ατλαντικός είναι ο μεγαλύτερος ωκεανός της Γης - Λ
β) Η Μεγάλη Βρετανία είναι ένα από τα μεγαλύτερα νησιά του πλανήτη μας - Λ
γ) Η διώρυγα είναι φυσική στενή λωρίδα θάλασσας - Λ
δ) Ο πορθμός του Γιβραλτάρ χωρίζει την Ευρώπη από την Αφρική και ενώνει - Σ
τη Μεσόγειο Θάλασσα με τα νερά του Ατλαντικού Ωκεανού -
ε) Οι Φιλιππίνες και η Ινδονησία είναι νησιωτικά συμπλέγματα - Σ
2. Συμπλήρωσε το κείμενο με τις λέξεις που λείπουν:
Ο άνθρωπος άνοιξε διώρυγες, για να διευκολύνει τις θαλάσσιες μεταφορές. Επίσης χρησιμοποίησε τους πορθμούς, για τη διέλευση των πλοίων. Η θάλασσα δεν χωρίζει τους λαούς, αλλά τους ενώνει. Πολλά νησιωτικά συμπλέγματα είναι διάσπαρτα στις θάλασσες και τους ωκεανούς του πλανήτη μας.
3. Γράψε στις παρακάτω γραμμές γιατί οι άνθρωποι χρειάστηκε να διανοίξουν διώρυγες. Ποια ήταν τα οφέλη που προέκυψαν από τα έργα αυτά;
Οι άνθρωποι έπρεπε να ανοίξουν διώρυγες, ούτως ώστε να διευκολύνουν τις θαλάσσιες μεταφορές. Τα παλαιότερα χρόνια, οι ναυτικοί αναγκάζονταν να κάνουν μεγάλα ταξίδια για να μεταφέρουν το εμπόρευμά τους, επειδή μία "λεπτή" γραμμή γης εμπόδιζε την διέλευσή τους. Έτσι, με την διάνοιξη διώρυγας, οι άνθρωποι ένωναν δύο θάλασσες, συντομεύοντας της διαδρομές τους.
4. Παρατηρώντας τον παγκόσμιο χάρτη της τάξης σου αντιστοίχισε θάλασσες και ηπείρους.
Αφρική - Μεσόγειος θάλασσα, Ερυθρά θάλασσα
Ευρώπη - Βαλτική θάλασσα, Μεσόγειος θάλασσα, Αδριατική θάλασσα, Κασπία θάλασσα
Ασία - Μεσόγειος θάλασσα, Ερυθρά θάλασσα, Κασπία θάλασσα
0 Σχόλια