Ήπειρος: ονομάζεται η πολύ μεγάλη έκταση ξηράς
Θάλασσα: ονομάζεται ο υδάτινος όγκος ανάμεσα σε τμήματα ξηράς
Ωκεανός: ονομάζεται ο πολύ μεγάλος υδάτινος όγκος μεταξύ των ηπείρων
Ας παρατηρήσουμε την υδρόγειο κι ας συζητήσουμε γιατί η Γη λέγεται «Γαλάζιος πλανήτης».
Το μεγαλύτερο μέρος της επιφάνειας του πλανήτη μας, καλύπτεται από νερό. Συγκεκριμένα, το υδάτινο στοιχείο αποτελεί το 70% της συνολικής επιφάνειας της Γης, ενώ το χερσαίο φτάνει μόλις το 30%. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, όταν κοιτάμε την Γη από ψηλά, να φαίνεται γαλάζια στο μεγαλύτερο μέρος της, πράγμα που αιτιολογεί την ονομασία της ως «Γαλάζιος πλανήτης».
Ταξιδέψτε νοερά γύρω γύρω στον Ισημερινό ξεκινώντας από τη ζούγκλα του Αμαζονίου που βρίσκεται στη Νότια Αμερική και απαντήστε στις ερωτήσεις: α) Ποιες ηπείρους θα διασχίσετε; β) Υπάρχουν ήπειροι που δεν συναντήσατε; γ) Ποιον παράλληλο κύκλο θα ακολουθήσετε, ώστε να μη συναντήσετε καθόλου στεριά;
α) Κάνοντας το ταξίδι μας στον Ισημερινό, ξεκινώντας από την νότια Αμερική, θα διασχίσουμε την Αφρική, την Ασία και την Ωκεανία.
β) Ναι υπάρχουν. Δεν συναντήσαμε την Ευρώπη και την Ανταρκτική.
γ) Για να μην συναντήσουμε στεριά, θα πρέπει να ακολουθήσουμε τον 60ο παράλληλο.
Το έμβλημα των Ολυμπιακών Αγώνων αποτελείται από πέντε κύκλους ενωμένους μεταξύ τους. Κάθε κύκλος συμβολίζει και μία ήπειρο. Ας συζητήσουμε γιατί οι κύκλοι είναι ενωμένοι.
Η ένωση των κύκλων αντιπροσωπεύει την ένωση των ηπείρων, όπου όλοι μαζί μονοιασμένοι, συμμετάσχουν σε αυτό το αθλητικό γεγονός.
Παρατηρήστε στην παρακάτω εικόνα πώς κατανέμονται η ξηρά και η θάλασσα στο βόρειο και στο νότιο ημισφαίριο της Γης. Τι παρατηρείτε;
Στα δύο ημισφαίρια υπάρχει άνιση κατανομή ξηράς και θάλασσας.
Στο Βόρειο ημισφαίριο η θάλασσα καταλαμβάνει το λίγο παραπάνω από το μισό της γήινης επιφάνειας (60%), σε σχέση με την ξηρά (40%), ενώ στο Νότιο ημισφαίριο η θάλασσα καταλαμβάνει σχεδόν όλη την επιφάνεια (82%), με την ξηρά να καταλαμβάνει μόνο ένα πολύ μικρό κομμάτι (18%).
Μελετώντας το παραπάνω ιστόγραμμα να συγκρίνετε το μέγεθος των ωκεανών με το μέγεθος των ηπείρων.
Μελετώντας το ιστόγραμμα, παρατηρούμε πως το μέγεθος των ωκεανών ξεπερνά κατά πολύ το μέγεθος των ηπείρων.Συγκεκριμένα, οι ωκεανοί καταλαμβάνουν τα 7/10 της επιφάνειας της γης, ενώ η ξηρά μόλις τα 3/10.
Κεφ. 7: Η κατανομή των ηπείρων και των ωκεανών - Τετράδιο εργασιών - Λύσεις ασκήσεων
1. Βρες τις λέξεις που ζητούνται. Στις γαλάζιες γραμμές θα σχηματιστεί το όνομα του μεγαλύτερου ωκεανού του πλανήτη μας.
Ήπειρος - Πολύ μεγάλη έκταση ξηράς
Ηλιακό - Το… μας σύστημα περιλαμβάνει οκτώ πλανήτες
Υδρόγειος - Η… σφαίρα είναι η αναπαράσταση της Γης
Ξηρά - Κομμάτι γης
Ινδικός - Ωκεανός που εκτείνεται κάτω από τις Ινδίες
Ασία - Η μεγαλύτερη ήπειρος
Ακτίνες - Οι ηλιακές… πέφτουν πολύ πλάγια στους πόλους της Γης
Κρόνος - Ένας από τους πλανήτες
Ισημερινός - Ο μεγαλύτερος παράλληλος κύκλος
2. Ορισμένα γεωγραφικά ονόματα προέρχονται από μυθικά πρόσωπα. Βρείτε μια ήπειρο και έναν ωκεανό, των οποίων τα ονόματα συνδέονται με μυθικά πρόσωπα και αναζητήστε πληροφορίες για τα πρόσωπα αυτά.
Η ήπειρος μας, η Ευρώπη, πήρε το όνομά της από την Ευρώπη και ο Ατλαντικός ωκεανός, πήρε το όνομά του από τον Άτλαντα. Συγκεκριμένα:
Ευρώπη: Η Ευρώπη ήταν η πολύ όμορφη κόρη του Φοίνικα και της Τηλέφασσας. Μια μέρα που μάζευε με τις φίλες της άνθη σε έναν αγρό στην ακρογιαλιά της Φοινίκης, την είδε ο Δίας και θαμπωμένος από την ομορφιά της, άρχισε να την πλησιάσει μεταμορφωμένος σε κάτασπρο ταύρο. Βλέποντας η Ευρώπη τον ήσυχο ταύρο, τον πλησίασε και τον χάιδεψε λίγο. Αφού βεβαιώθηκε ότι δεν αγριεύει, κάθισε πάνω στη ράχη του. Αμέσως ο Δίας, γρήγορος σαν αστραπή, έπεσε στη θάλασσα ώστε να μην προλάβει η Ευρώπη να κατεβεί. Από τη Φοινίκη ο ταύρος-Δίας κολύμπησε ως την Κρήτη, όπου βγήκε στην Γόρτυνα. Εκεί, αφού φανέρωσε στην Ευρώπη ποιος ήταν, την έκανε μητέρα τρία τουλάχιστον παιδιών: του βασιλιά Μίνωα, του Ραδάμανθυ και του Σαρπηδόνα. Στο σημείο αυτό οι κάτοικοι της Γόρτυνας λάτρευαν έναν ιερό πλάτανο, όπου και θυσίαζαν. Αντιστοίχως, ο Δίας χάρισε στην Ευρώπη τρία δώρα: τον Τάλω (έναν άγρυπνο μεταλλικό γίγαντα-φύλακα που αργότερα προστάτευε την Κρήτη από κάθε επιδρομή), ένα κυνηγόσκυλο που δεν έχανε ποτέ το θήραμά του και ένα όπλο που δεν αστοχούσε ποτέ.
Μετά από αυτά, ο Δίας πάντρεψε την Ευρώπη με τον βασιλιά της Κρήτης Αστερίωνα, γιο του Τεκτάμου. Ο Αστερίων δεν απέκτησε παιδιά με την Ευρώπη, υιοθέτησε όμως τα παιδιά του Δία. Μετά τον θάνατό της, η Ευρώπη τιμήθηκε ως θεά με το όνομα Ελλωτίς και ο ταύρος απαθανατίστηκε ως ο ομώνυμος αστερισμός. Υπήρχε και γιορτή, τα «Ελλώτια», κατά την οποία περιέφεραν τα οστά της στολισμένα με μύρτους. Η εκδοχή αυτή του μύθου αναφέρεται από τους Ησίοδο, Αισχύλο, Σιμωνίδη, Βακχυλίδη, Μόσχο, Οβίδιο, Νόννο και άλλους ποιητές.
Άτλας: Ο Άτλας ήταν γιος του Τιτάνα Ιαπετού και της Ωκεανίδας Κλυμένης. Αδέλφια του ήταν ο Προμηθέας, ο Επιμηθέας και ο Μενοίτιος, οι γνωστοί «Ιαπετίδες».
Κατά την διάρκεια της Τιτανομαχίας υπήρξε αρχηγός των Τιτανιδών (υιών των Τιτάνων), ήταν μάλιστα ο δυνατότερος και ο πλέον επιδέξιος.
Μετά την νίκη των θεών όμως, ο Δίας τιμώρησε για πάντα τον Άτλαντα, υποχρεώνοντάς τον να φέρει στους ώμους του τον Ουράνιο θόλο. Επειδή τη "θεία τιμωρία" αυτή την υπέμενε με θαυμαστή και παραδειγματική εγκαρτέρηση, έλαβε το όνομα Άτλας (εκ του προσθετικού α και του τλάν = τα πάντα υπομένοντας). Για τον λόγο αυτόν στεκόταν επί της κορυφής μεγάλου όρους της Αφρικής, το οποίο πήρε το όνομά του.
Κάποτε, περνούσε από εκεί ο Ηρακλής, που τον είχε «προστάξει» ο Ευρυσθέας να φέρει τα μήλα των Εσπερίδων. Ο Προμηθέας τον είχε συμβουλεύσει να μην πάει ο ίδιος να πάρει τα μήλα από τον κήπο των Εσπερίδων, για αυτό ζήτησε από τον Άτλαντα να πάει εκείνος να τα φέρει. Προσφέρθηκε μάλιστα, να τον αντικαταστήσει στα βαριά καθήκοντά του για όσο χρόνο εκείνος θα έλειπε. Όταν όμως εκείνος επέστρεψε με τους πολύτιμους καρπούς, δεν ήθελε να κρατήσει πλέον τον ουράνιο θόλο, κι έτσι ο Ηρακλής που το κατάλαβε, προσποιούμενος πως χρειάζεται βοήθεια για να κρατήσει τον θόλο σταθερότερα, εξαπάτησε τον Άτλαντα, αφήνοντάς του όλο το βάρος, με αποτέλεσμα να συνεχιστεί η τιμωρία του.
0 Σχόλια