Τα Φωνήεντα και τα Σύμφωνα της ελληνικής αλφαβήτας

Οι φθόγγοι και τα γράμματα που τους παριστάνουν, χωρίζονται σε Φωνήεντα και Σύμφωνα.

Όπως μάθαμε, το ελληνικό αλφάβητο αποτελείται από 24 γράμματα, που χωρίζονται ανάλογα με τον τρόπο που τα προφέρουμε. Έτσι, όσα από αυτά τα φωνάζουμε δυνατά, τα λέμε φωνήεντα (επειδή τα λέμε δυνατά, σαν να φωνάζουμε) και είναι 7, ενώ όσα τα λέμε σιγανά τα ονομάζουμε σύμφωνα και είναι 17.

Τα 7 Φωνήεντα είναι:  α ,  ε ,  η ,  ι ,  ο ,  υ ,  ω

Π.χ. ά ν ε μ ο ς , μ η χ α ν ή.

Τα 17 Σύμφωνα είναι:  β ,  γ ,  δ ,  ζ ,  θ , κ ,  λ , μ , ν ,  ξ ,  π ,  ρ , σ (ς) ,  τ ,  φ ,  χ ,  ψ. 

Αρχικά και τελικά γράμματα

Το πρώτο γράμμα κάθε λέξης ονομάζεται αρχικό και το τελευταίο γράμμα κάθε λέξης ονομάζεται τελικό. Π.χ. στην λέξη ποδήλατο, αρχικό γράμμα είναι το (π) και τελικό είναι το (ο).

Στο τέλος των λέξεων που τελειώνουν με σίγμα, αντί για το (σ), χρησιμοποιούμε το (ς) τελικό. Π.χ. ελέφαντας, στρατός.

Τελικά σύμφωνα έχουμε δύο και είναι το (ν) και το (ς). Εξαίρεση αποτελούν οι ξένες λέξεις και ορισμένα επιφωνήματα, που τελειώνουν σε άλλα σύμφωνα, π.χ. ασανσέρ, μπάσκετ, άλμπουμ, Ισαάκ, Μωάμεθ, αχ.

Διπλά γράμματα 

Τα γράμματα "ξ" και "ψ" ονομάζονται διπλά, γιατί το καθένα παριστάνει δύο φθόγγους, δηλαδή ξ=κ+σ και ψ=π+σ.

 

Δίψηφα φωνήεντα

Δίψηφα ονομάζονται δύο γράμματα μαζί, που παριστάνουν έναν φθόγγο και προφέρονται με μια φωνή.

Δίψηφα φωνήεντα

αι (=ε) - αίσθηση, πηγαίνω

ει (=ι) - ειλικρίνεια, βοήθεια 

ου (=ου) - μπουζούκι, ουρανός

οι (=ι) - ποίηση, άνθρωποι

υι (=ι) - υιοθετώ, υιός

Δίψηφα σύμφωνα

Δίψηφα σύμφωνα ονομάζονται δύο γράμματα μαζί, που παριστάνουν έναν φθόγγο και προφέρονται με μια φωνή.

Δίψηφα σύμφωνα

μπ - μπαούλο, αμπάρι

ντ - ντύσιμο, ανταλλακτικά

γκ - κάγκελα, γκρεμός

τσ- τσουρέκι, ατσάλι

τζ- τζιτζίκι, μουτζούρα

Συμπλέγματα συμφώνων 

Οι συνδυασμοί δύο ή περισσότερων συμφώνων ονομάζονται συμφωνικά συμπλέγματα και τα συναντάμε στην αρχή, στην μέση ή στο τέλος μιας λέξεις.

π.χ  βροχή, Χριστός, στραπατσάδα, πορτοκάλι, ομπρέλα.

- Όταν προφέρουμε το (σ) μαζί με β, γ, δ ή μ (σβ, σγ, σδ, σμ), το (σ) ακούγεται σαν (ζ)
Π.χ. όταν προφέρουμε την λέξη ασβός, ακούγεται σαν αζβός.

Δίφθογγοι

Δίφθογγοι ονομάζονται δύο φωνήεντα, τα οποία προφέρονται μαζί, σε μία συλλαβή, δηλαδή τα "αη", "αϊ (άι)", "οη" και "οϊ (όι)". 
Π.χ. αήττητος, γάιδαρος, βοήθημα και κοροϊδεύω.

Οι συνδυασμοί "αυ", "ευ".

Οι συνδυασμοί των φωνηέντων "αυ" και "ευ" έχουν διπλή προφορά, δηλαδή σε κάποιες λέξεις προφέρονται ως "αβ" και "εβ" όταν ακολουθεί φωνήεν ή ηχηρό σύμφωνο, ενώ "αφ" και "εφ" όταν ακολουθεί άηχο σύμφωνο. Για παράδειγμα:

Στις λέξεις Αύγουστος, Εύα, αύριο, εφεύρεση, ευλογώ, προφέρονται "αβ" και "εβ" .  

Στις λέξεις ευχαριστώ, ναύτης, ευτυχία, Ναυσικά, ευφορία, προφέρονται "αφ" και "εφ".

Σε όλες τις περιπτώσεις, όταν το αυ και το ευ τονίζονται, ο τόνος πηγαίνει πάντα στο υ, π.χ. ρεύμα, πνεύμα, ταύτιση κ.α.

Άφωνα φωνήεντα

Άφωνα ονομάζονται τα φωνήεντα, που σε ορισμένες λέξεις, δεν προφέρονται. 
Άφωνα είναι τα:
• Το "υ" στο "ευ" όταν ακολουθεί "β" ή "φ", π.χ. Εύβοια, εύφορος (προφέρεται έφορος), ευφορία (προφέρεται εφορεία).