Οι συγκοινωνίες στην Ελλάδα - από το https://idaskalos.blogspot.com
Στο 41ο κεφάλαιο, της Γ' ενότητας του βιβλίου της Γεωγραφίας της Ε' Δημοτικού, με τίτλο "Οι συγκοινωνίες στην Ελλάδα", θα μάθουμε για το συγκοινωνιακό δίκτυο της χώρας μας.

Η παραπάνω εικόνα παρουσιάζει τρία από τα μεγαλύτερα συγκοινωνιακά έργα, τα οποία καθορίζουν την πορεία της πατρίδας μας στον 21ο αιώνα. Ας συζητήσουμε τα σημασία αυτών των έργων τόσο στην καθημερινή μας ζωή όσο και στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας μας.
Η ζεύξη Ρίου - Αντίρριου με την γέφυρα «Χαρίλαου Τρικούπη» είναι ένα από τα σπουδαιότερα έργα υποδομής της χώρας μας, καθώς ένωσε την Πελοπόννησο με την Δυτική Ελλάδα, εξυπηρετώντας αμέτρητους ανθρώπους. Καθημερινά, χρησιμοποιούν την γέφυρα χιλιάδες άνθρωποι, είτε για να πάνε στις δουλειές τους, είτε για την μεταφορά προϊόντων, είτε για να ταξιδέψουν. Πριν την κατασκευή της γέφυρας, οι άνθρωποι αναγκάζονταν να ξοδεύουν πολύ περισσότερο χρόνο, ώστε να περάσουν με τα καράβια που υπήρχαν στο πορθμείο και αυτό, όταν το επέτρεπαν οι καιρικές συνθήκες.
Το μετρό και το τραμ, δημιουργήθηκαν στην Αθήνα, ώστε να εξυπηρετήσουν τον κόσμο, μεταφέροντας μεγάλο αριθμό πληθυσμού, γρήγορα και με ασφάλεια, λύνοντας το τεράστιο κυκλοφοριακό και περιβαλλοντικό πρόβλημα της Αθήνας.

Παρατηρήστε τον χάρτη της εικόνας 41.2 και βρείτε τις πόλεις από τις οποίες περνούν η Εγνατία Οδός και ο οδικός άξονας Πάτρα – Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Εύζωνοι, που είναι γνωστός ως
Π.Α.Θ.Ε.

Εγνατία Οδός: Αλεξανδρούπολη, Κομοτηνή, Ξάνθη, Καβάλα, Θεσσαλονίκη, Βέροια, Κοζάνη, Γρεβενά, Ιωάννινα και Ηγουμενίτσα.
Π.Α.Θ.Ε.: Πάτρα, Κόρινθος, Αθήνα, Λαμία, Βόλος, Λάρισα, Κατερίνη, Θεσσαλονίκη και Εύζωνοι.

Τα συγκοινωνιακά έργα διευκολύνουν την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της χώρας μας, όμως πρέπει να γίνονται με σεβασμό προς το περιβάλλον. Ας συζητήσουμε τι απαιτείται να προσέχουν οι κατασκευαστικές εταιρείες αυτών των έργων, ώστε να μη διαταράσσεται η οικολογική ισορροπία.
Κάθε ανθρώπινη παρέμβαση πρέπει να γίνεται με σεβασμό προς το περιβάλλον. Όπως όταν κάνουμε επισκευές στο σπίτι μας, προσέχουμε να μην προκαλέσουμε κάποια ζημιά, έτσι πρέπει να κάνουμε και στο «μεγάλο σπίτι» μας. Οι κατασκευαστικές εταιρίες, θα πρέπει να κάνουν περιβαλλοντικές μελέτες, ώστε τα έργα να παρακάμπτουν τις δασικές εκτάσεις και να μην αλλοιώνουν το οικοσύστημα γύρω από τα ποτάμια και τις λίμνες. Τέλος, πρέπει να μη μπαζώνουν τις κοίτες των χειμάρρων, όπως επίσης και να μην αποξηραίνουν τις λίμνες.

Η εικόνα 41.2 παρουσιάζει τον συγκοινωνιακό χάρτη της χώρας μας. Τι έχετε να παρατηρήσετε σχετικά με την ανάπτυξη του σιδηροδρομικού δικτύου;
Το έντονο ανάγλυφο της χώρας μας, δεν επιτρέπει την ανάπτυξη του σιδηροδρομικού δικτύου. Η κατασκευή δικτύου σε ορεινές περιοχές και δύσβατες κοιλάδες, είναι εντελώς ασύμφορη οικονομικά. Για παράδειγμα, η Ήπειρος, λόγο της οροσειράς της Πίνδου, δεν μπορεί να συνδεθεί με το υπόλοιπο σιδηροδρομικό δίκτυο της Ελλάδας, κι έτσι είναι αποκομμένη.

Ας εντοπίσουμε τον βασικό παράγοντα, για τον οποίο ο οδικός άξονας Π.Α.Θ.Ε. (χάρτης 41.2) ακολουθεί την «παραλιακή» οδό και δεν αναπτύσσεται σε ευθεία γραμμή.
Ο οδικός άξονας Π.Α.Θ.Ε. ακολουθεί την παραλιακή οδό, καθώς το έδαφος εκεί είναι συνήθως πεδινό. Έτσι, το κόστος κατασκευής του οδικού δικτύου είναι πολύ μικρότερο συγκριτικά με την κατασκευή του σε ορεινές περιοχές. Επιπλέον, οι περισσότερες μεγάλες πόλεις της χώρας μας βρίσκονται στα παράλια, κοντά σε λιμάνια, ώστε να διευκολύνεται το εμπόριο και ο τουρισμός.

Βρείτε από τον χάρτη της εικόνας 41.2 τα μεγαλύτερα λιμάνια της χώρας μας και συζητήστε τον ρόλο τους στην τουριστική και εμπορική ανάπτυξη των περιοχών στις οποίες βρίσκονται.
Τα μεγαλύτερα λιμάνια της Ελλάδας είναι τα εξής: Πειραιάς, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Πάτρα, Βόλος, Καβάλα, Ρόδος, Αλεξανδρούπολη, Χανιά κ.α.
Από τα αρχαία χρόνια, οι πόλεις που ήταν χτισμένες δίπλα σε λιμάνια, είχαν μεγάλη τουριστική και εμπορική ανάπτυξη. Έτσι και σήμερα, σε αυτές τις πόλεις πηγαινοέρχονται καθημερινά πολλοί ταξιδιώτες, εμπορεύματα και εργαζόμενοι, ενισχύοντας τις τοπικές επιχειρήσεις και συμβάλλοντας στην οικονομική ανάπτυξή τους.

Το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» των Αθηνών είναι ένα από τα μεγαλύτερα και πιο σύγχρονα αεροδρόμια του κόσμου. Βρείτε από τον χάρτη της εικόνας 41.2 ποιες ελληνικές πόλεις είναι συνδεδεμένες μαζί του αεροπορικώς.
Οι ελληνικές πόλεις που συνδέονται αεροπορικώς με το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» είναι οι: Αλεξανδρούπολη, Καβάλα, Λήμνος, Θεσσαλονίκη, Βόλος, Σκιάθος, Κοζάνη, Τρίκαλα, Λάρισα, Ιωάννινα, Κέρκυρα, Ζάκυνθος, Κεφαλλονιά, Καλαμάτα, Τρίπολη, Μυτιλήνη, Χίος, Σάμος, Μύκονος, Σαντορίνη, Μήλος, Κάρπαθος, Χανιά, Ηράκλειο και Ρόδος.

Χωρισμένοι σε δύο ομάδες σχεδιάζουμε ένα ταξίδι από την Καλαμάτα στην Αλεξανδρούπολη. Η πρώτη ομάδα θα διασχίσει τη γέφυρα του Ρίου και η δεύτερη τις σήραγγες της Κακιάς Σκάλας. Από ποιες μεγάλες πόλεις θα περάσουμε;
Πρώτη ομάδα:
Η ομάδα που θα ταξιδέψει από τη γέφυρα του Ρίου, θα χρησιμοποιήσει την Ιόνια οδό μέχρι τα Ιωάννινα και έπειτα θα πάρει την Εγνατία. Οι πόλεις που θα περάσει είναι οι: Καλαμάτα, Πύργος, Πάτρα, (Γέφυρα Ρίου - Αντίρριου), Μεσολόγγι, Αγρίνιο, Άρτα, Ιωάννινα και Γρεβενά, Κοζάνη, Βέροια, Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Ξάνθη, Κομοτηνή και Αλεξανδρούπολη.

Δεύτερη ομάδα:
Η ομάδα που θα ταξιδέψει από τις σήραγγες της Κακιάς Σκάλας, θα περάσει από τις εξής πόλεις: Καλαμάτα, Τρίπολη, Κόρινθος, (σήραγγες Κακιάς Σκάλας), Αθήνα, Λαμία, Λάρισα, Κατερίνη, Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Ξάνθη, Κομοτηνή και Αλεξανδρούπολη.

Κεφ. 41: Οι συγκοινωνίες στην Ελλάδα - Τετράδιο εργασιών - Λύσεις ασκήσεων


1. Ξεκίνησε ένα ταξίδι από την Ιεράπετρα του νομού Λασιθίου ως τα Ιωάννινα. Σημείωσε στον χάρτη την πορεία που θα ακολουθήσεις και τα συγκοινωνιακά μέσα που θα χρησιμοποιήσεις. Γιατί επέλεξες τα μέσα αυτά; (Μπορείς να βοηθηθείς από κάποιον μεγαλύτερο.)
Ξεκινάμε το ταξίδι μας από την Ιεράπετρα, με το αυτοκίνητο, το λεωφορείο ή το ταξί και φτάνουμε μέχρι το αεροδρόμιο του Ηρακλείου. Με το αεροπλάνο φτάνουμε στην Αθήνα, στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» και παίρνουμε την αμέσως επόμενη πτήση για τα Ιωάννινα ή πηγαίνουμε οδικώς μέχρι το λιμάνι του Ηρακλείου και από εκεί παίρνουμε το πλοίο προς Πειραιά. Από εκεί, μπορούμε να φτάσουμε στα Ιωάννινα οδικώς. Επιλέγουμε να ταξιδέψουμε αεροπορικώς, εάν θέλουμε να φτάσουμε στον προορισμό μας, το συντομότερο δυνατόν. Αντίθετα, εάν θέλουμε να απολαύσουμε την διαδρομή και δεν μας πιέζει ο χρόνος, τότε το πλοίο και το αυτοκίνητο είναι η ιδανική επιλογή.

2. Απάντησε στις ερωτήσεις που ακολουθούν:
α) Γιατί δεν έχει αναπτυχθεί το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας μας όπως το οδικό;
Το έντονο ανάγλυφο της χώρας μας, δεν επιτρέπει την ανάπτυξη του σιδηροδρομικού δικτύου. Η κατασκευή δικτύου σε ορεινές περιοχές και δύσβατες κοιλάδες, είναι εντελώς ασύμφορη οικονομικά.

β) Ποιοι ήταν οι λόγοι χάρη στους οποίους αναπτύχθηκε η ακτοπλοΐα στη χώρα μας;
Η χώρα μας βρέχεται στο μεγαλύτερο μέρος της από θάλασσα, έτσι ήταν λογικό να αναπτυχθεί ιδιαίτερα η ακτοπλοΐα και κατ' επέκταση οι θαλάσσιες συγκοινωνίες και η εμπορική ναυτιλία. Δεν είναι τυχαίο πως η Ελλάδα διαθέτει έναν από τους μεγαλύτερους εμπορικούς στόλους του κόσμου.

γ) Ποιες άλλες χώρες διευκολύνει το ελληνικό συγκοινωνιακό δίκτυο;
Όπως έχουμε πει πολλές φορές σε προηγούμενα μαθήματα, η Ελλάδα αποτελεί σταυροδρόμι τριών ηπείρων, ενώνοντας την Ευρώπη με την Ασία και την Αφρική. Έτσι, εκτός από τις δικές μας ανάγκες, διευκολύνει και εξυπηρετεί τις μετακινήσεις από και προς τις Βαλκανικές, τις Παρευξείνιες, τις Ασιατικές και Αφρικανικές χώρες.

3. Συμπλήρωσε την ακροστιχίδα της λέξης «ΠΛΟΙΟ»:
Πάτρα - Πόλη του οδικού άξονα Π.Α.Θ.Ε.
Λιμάνι - Ο Πειραιάς είναι το μεγαλύτερο της Ελλάδας
Οδικό - Ανεπτυγμένο δίκτυο της πατρίδας μας
Ιωάννινα - Και από αυτή την πόλη περνά η Εγνατία Οδός
Οιρ - Περιοχή του νομού Αχαΐας, απ’ όπου ξεκινά η μεγαλύτερη
έως σήμερα γέφυρα της Ευρώπης (αντίστροφα)