Γεωγραφικό διαμέρισμα: ονομάζεται μια περιοχή που έχει τα δικά της γεωγραφικά και ιστορικά χαρακτηριστικά
Περιφέρεια: ονομάζεται μια μεγάλη περιοχή που έχει τη δική της διοικητική οργάνωση
Ας παρατηρήσουμε τους δύο χάρτες της χώρας μας που φαίνονται στην εικόνα 34.1. Τα τμήματα που διακρίνουμε σε κάθε χάρτη έχουν ορισμένες διαφορές μεταξύ τους. Ας συζητήσουμε γιατί.
Στο πρώτο χάρτη βλέπουμε πως χωρίζεται η Ελλάδα σε γεωγραφικά διαμερίσματα, ενώ στον δεύτερο χάρτη βλέπουμε πως χωρίζεται σε περιφέρειες. Τα τμήματα που διακρίνουμε σε κάθε χάρτη έχουν τις εξής διαφορές μεταξύ τους:
• Η διαίρεση στον πρώτο χάρτη γίνεται σε γεωγραφικά διαμερίσματα, με βάση ορισμένα ιδιαίτερα γεωγραφικά και ιστορικά στοιχεία.
• Η διαίρεση στον δεύτερο χάρτη γίνεται σε περιφέρειες, με βάση τα κοινά γεωμορφολογικά, κλιματικά κ.α στοιχεία των περιοχών και με βάση τις οικονομικές ιδιαιτερότητες που έχει η κάθε περιοχή.
Συζητήστε μεταξύ σας και βρείτε παρόμοια χαρακτηριστικά στοιχεία και των υπόλοιπων γεωγραφικών διαμερισμάτων της χώρας μας: της Στερεάς Ελλάδας, της Θεσσαλίας, της Ηπείρου, της Θράκης, των νησιών του Αιγαίου πελάγους, της Κρήτης και των νησιών του Ιονίου πελάγους.
Στερεά Ελλάδα: Είναι το δεύτερο μεγαλύτερο γεωγραφικό διαμέρισμα της Ελλάδας. Είναι γνωστή και ως Ρούμελη ή Κεντρική Ελλάδα, λόγω της θέσης της.
Θεσσαλία: Τα βουνά Όλυμπος, Όσσα, Άγραφα και Πήλιο, αποτελούν τα φυσικά σύνορα, που την χωρίζουν από τα υπόλοιπα γεωγραφικά διαμερίσματα. Επίσης, έχει μία από τις μεγαλύτερες πεδιάδες της Ελλάδας.
Ήπειρος: Η Ήπειρος βρίσκεται ανάμεσα στην οροσειρά της Πίνδου και το Ιόνιο Πέλαγος.
Θράκη: Διοικητικά αποτελεί μέρος της περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Στα ανατολικά της βρίσκεται ο ποταμός Έβρος, στα δυτικά της ο ποταμός Νέστος, στα νότια το Θρακικό πέλαγος και στα βόρια η οροσειρά της Ροδόπης.
Τα Νησιά του Αιγαίου πελάγους: Είναι ένα νησιωτικό σύμπλεγμα που βρίσκεται ανάμεσα στην ηπειρωτική Ελλάδα και την Τουρκία.
Τα νησιά του Ιονίου πελάγους: Είναι τα επονομαζόμενα Επτάνησα.
Ας βρούμε μαζί από τον δεύτερο χάρτη της εικόνας 34.1 τις περιφέρειες της πατρίδας μας και ας τις ονομάσουμε.
Οι περιφέρειες τις Ελλάδας είναι οι:
• Ανατολική Μακεδονία και Θράκη
• Κεντρική Μακεδονία
• Δυτική Μακεδονία
• Ήπειρος
• Θεσσαλία
• Στερεά Ελλάδα
• Αττική
• Δυτική Ελλάδα
• Πελοπόννησος
• Βόρειο Αιγαίο
• Νότιο Αιγαίο
• Νησιά του Ιονίου
• Κρήτη
Παρατηρήστε τους δύο χάρτες της εικόνας 34.1 και βρείτε ποια γεωγραφικά διαμερίσματα και ποιες περιφέρειες της χώρας ταυτίζονται γεωγραφικά.
Τα γεωγραφικά διαμερίσματα και περιφέρειες της χώρας που ταυτίζονται γεωγραφικά είναι τα:
• Ήπειρος
• Θεσσαλία
• Κρήτη
• Νησιά Ιονίου
Συζητήστε τους λόγους οι οποίοι υποχρέωσαν το κράτος να ορίσει την Αττική ως μία περιφέρεια.
Η Αττική, λόγο του πληθυσμού της, αντιμετωπίζει προβλήματα που δεν συναντάμε σε άλλες περιφέρειες. Συγκεκριμένα οι κάτοικοι της Αττικής αντιμετωπίζουν καθημερινά το κυκλοφοριακό πρόβλημα, την ατμοσφαιρική ρύπανση, τα σκουπίδια που βρομίζουν τους δρόμους, οπότε ήταν λογικό να αναγκαστεί το κράτος να ορίσει την Αττική ως περιφέρεια. Έτσι θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τα προβλήματά της αποτελεσματικότερα.
Θα είχε ενδιαφέρον να βρούμε την ιστορική προέλευση των ονομάτων των γεωγραφικών διαμερισμάτων της χώρας μας. Ορισμένα από αυτά έχουν και άλλες ονομασίες. Ας προσπαθήσουμε να βρούμε μερικές από αυτές.
Στερεά Ελλάδα: Πήρε το όνομα Στερεά Ελλάδα μετά την επανάσταση του 1821, ώστε να την ξεχωρίζει από την Πελοπόννησο. Η δεύτερη ονομασία της είναι Ρούμελη, δηλαδή η χώρα των Ρωμιών (Ελλήνων).
Πελοπόννησος: Ονομάστηκε από τον μυθικό βασιλιά Πέλοπα. Είναι γνωστή και ως «Μοριάς».
Μακεδονία: Το όνομα πιστεύουμε ότι προέρχεται από το επίθετο μακεδνός, που σημαίνει «ψηλός» (το χρησιμοποιεί ο Όμηρος για να περιγράψει μία ψηλή λεύκα), ενώ άλλοι λένε πως «Μακεδών» ήταν το όνομα του αρχηγού της φυλής που πρωτοεγκαταστάθηκε στη δυτική, νότια και κεντρική Μακεδονία και ίδρυσε το βασίλειο της αρχαίας Μακεδονίας.
Κρήτη: Ονομάζεται αλλιώς και Μεγαλόνησος, γιατί είναι το μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας.
Ήπειρος: Πήρε το όνομά της το 1204 από τον Κομνηνό, που ίδρυσε το δεσποτάτο της Ηπείρου. Σημαίνει απέραντη γη.
Θεσσαλία: Ονομάστηκε από τον μυθικό βασιλιά Θετταλό.
Τα νησιά του Αιγαίου πελάγους: Ονομάστηκε από το Αιγαίο πέλαγος, το οποίο με την σειρά του πήρε το όνομά του από τον μυθικό βασιλιά Αιγέα. Τα Δωδεκάνησα πήραν το όνομα από τον αριθμό τους και οι Κυκλάδες ονομάστηκαν έτσι, επειδή σχηματίζουν ένα κύκλο γύρω από το ιερό νησί της Δήλου.
Τα νησιά του Ιονίου πελάγους: Ονομάζονται και Επτάνησα λόγο του αριθμού τους.
Κεφ. 34: Τα γεωγραφικά διαμερίσματα και οι περιφέρειες της Ελλάδας - Τετράδιο εργασιών - Λύσεις ασκήσεων
1. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες;
Γράψε «Σ» για τη σωστή και «Λ» για τη λανθασμένη στο
α) Κάθε γεωγραφικό διαμέρισμα είναι περιοχή με δική του διοικητική οργάνωση - Λ
β) Τα γεωγραφικά διαμερίσματα και οι περιφέρειες της χώρας μας δεν ταυτίζονται πάντα γεωγραφικά - Σ
γ) Η Αττική ανήκει διοικητικά στη Στερεά Ελλάδα - Λ
δ) Ο περιφερειάρχης, που τον εκλέγει ο λαός, συντονίζει τα μεγάλα έργα που γίνονται στην περιφέρειά του - Σ
ε) Κάθε περιφέρεια παρουσιάζει τα δικά της ιστορικά στοιχεία - Λ
2. Έχεις συζητήσει με τους συμμαθητές σου για την ανάγκη να αποτελέσει η Αττική μια ξεχωριστή περιφέρεια. Γράψε μερικούς από τους λόγους που ανάγκασαν την Πολιτεία να προχωρήσει στην ενέργεια αυτή.
Η Αττική, λόγο του πληθυσμού της, αντιμετωπίζει προβλήματα που δεν συναντάμε σε άλλες περιφέρειες. Συγκεκριμένα οι κάτοικοι της Αττικής αντιμετωπίζουν καθημερινά:
• Το κυκλοφοριακό πρόβλημα.
• Την ατμοσφαιρική ρύπανση.
• Τα σκουπίδια που βρομίζουν τους δρόμους.
• Αυξημένη εγκληματικότητα
• Προβλήματα ύδρευσης
3. Παρατήρησε τον χάρτη των περιφερειών. Μία μεγάλη περιοχή του γεωγραφικού διαμερίσματος της Στερεάς Ελλάδας και μία άλλη, επίσης μεγάλη περιοχή του γεωγραφικού διαμερίσματος της Πελοποννήσου, αποτελούν μία περιφέρεια. Με τη βοήθεια του γεωμορφολογικού χάρτη μελέτησε γεωμορφολογικά στοιχεία, κλίμα κ.λπ. της συγκεκριμένης περιοχής. Μπορείς να ερευνήσεις τον λόγο για τον οποίο αποτέλεσαν αυτά τα τμήματα μία περιφέρεια;
Οι νομοί Αιτωλοακαρνανίας (Στερεά Ελλάδα), Αχαΐας και Ηλείας (Πελοπόννησος), αποτελούν την περιφέρεια της Δυτικής Ελλάδας, γιατί και οι τρεις αυτοί νομοί, έχουν παρόμοια γεωμορφολογικά στοιχεία. Είναι και οι τρεις πεδινοί, με μεγάλα ποτάμια και αρκετές βροχοπτώσεις. Έτσι, όντας μια περιφέρεια, οι κάτοικοι μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικότερα τα κοινά τους προβλήματα. Ένας επιπλέον λόγος, είναι και η κατασκευή της γέφυρας Χαρίλαος Τρικούπης, που ένωσε την Πελοπόννησο με την Στερεά Ελλάδα.
0 Σχόλια