Χαρακτηριστικά οικοσυστήματα της Ελλάδας - από το https://idaskalos.blogspot.com
Στο 24ο κεφάλαιο, της Β' ενότητας του βιβλίου της Γεωγραφίας της Ε' Δημοτικού, με τίτλο "Χαρακτηριστικά οικοσυστήματα της Ελλάδας", θα μάθουμε τι είναι οικοσύστημα, ποια είναι τα
γνωστότερα οικοσυστήματα της χώρας μας και γιατί πρέπει να τα προστατεύουμε.

Αβιοτικό: ονομάζεται κάθε στοιχείο που δεν έχει ζωή.
Βιοτικό: ονομάζεται κάθε στοιχείο που έχει ζωή, δηλαδή κάθε φυτικός και ζωικός οργανισμός.
Οικοσύστημα: ονομάζονται όλοι οι φυτικοί και ζωικοί οργανισμοί και τα αβιοτικά στοιχεία (όπως το νερό, το χώμα, ο αέρας, η θερμοκρασία κ.α.) μιας περιοχής, καθώς και οι μεταξύ τους συνολικές αλληλεπιδράσεις.
Πόροι: ονομάζονται όλα τα βιοτικά και αβιοτικά στοιχεία  μιας περιοχής, τα οποία χρησιμοποιεί ο άνθρωπος για να καλύψει τις ανάγκες του.

Παρατηρήστε τις παραπάνω φωτογραφίες και συζητήστε για τον τρόπο ζωής των φυτικών και ζωικών οργανισμών (βιοτικών στοιχείων) που απεικονίζονται. Πώς χρησιμοποιούν οι οργανισμοί αυτοί τα άλλα στοιχεία των φωτογραφιών (νερό, χώμα, αέρα κ.λπ.) για να ζήσουν;
Όλοι οι βιοτικοί οργανισμοί εξαρτώνται από άλλους οργανισμούς, βιοτικούς και μη, για να συνεχίσουν να υπάρχουν. Τα δέντρα και τα φυτά των εικόνων, χρειάζονται διάφορα αβιοτικά στοιχεία για να επιβιώσουν, όπως το χώμα και τα θρεπτικά συστατικά που περιέχει, το νερό και τον αέρα. Τα φυτοφάγα ζώα χρειάζονται τα φυτά για να τραφούν, τα σαρκοφάγα χρειάζονται τα φυτοφάγα, ενώ ο άνθρωπος χρειάζεται και τα φυτά και τα ζώα. Βλέπουμε λοιπόν πως δημιουργείται μία αλυσίδα, καθώς ο ένας οργανισμός χρειάζεται τον άλλον για να ζήσει, η οποία ονομάζεται Τροφική αλυσίδα. Η διατήρηση της ισορροπίας είναι πολύ σημαντική, καθώς αν ένας "κρίκος" αυτής της αλυσίδας σπάσει, αυτό επηρεάζει και τους υπόλοιπους. Για παράδειγμα, εάν για κάποιον λόγο σε μια περιοχή μειωθεί δραματικά η βλάστηση, τότε τα φυτοφάγα ζώα, που δεν θα βρίσκουν τροφή, θα πεθάνουν ή θα μεταναστεύσουν, με αποτέλεσμα τα σαρκοφάγα ζώα να αντιμετωπίσουν το ίδιο πρόβλημα, το οποίο θα επηρεάσει τελικά και τους ανθρώπους. Άρα καταλαβαίνουμε πως κάθε κρίκος της τροφικής αλυσίδας είναι πολύ σημαντικός, για αυτό και πρέπει να φροντίζουμε να μην διαταραχθεί.

Ας συζητήσουμε μαζί πώς μπορούν οι άνθρωποι να ζήσουν αρμονικά μαζί με τους άλλους οργανισμούς και τα στοιχεία του οικοσυστήματος της διπλανής εικόνας. Δηλαδή να εξετάσουμε πώς
πρέπει να χρησιμοποιούν τα υλικά (πόρους) του περιβάλλοντος με τέτοιο τρόπο, ώστε και οι επόμενες γενιές να απολαύσουν τα ίδια οφέλη από αυτά.

Την απάντηση σε αυτήν την ερώτηση μας την δίνουν οι αρχαίοι Έλληνες. Ο Αριστοτέλης ήταν υποστηρικτής της μεσότητας, θεωρούσε δηλαδή την υπερβολή και την έλλειψη ως κάτι κακό, ενώ την μεσότητα ως αρετή. Άρα όπως λέει και η φράση «Μέτρον άριστον», πρέπει να χρησιμοποιούμε με σύνεση τα βιοτικά και αβιοτικά στοιχεία της φύσης, χωρίς να υπερβάλουμε. Για να εξασφαλίσουμε ένα περιβάλλον βιώσιμο και κατάλληλο για τις επόμενες γενιές πρέπει:
• Να μειώσουμε την μόλυνση των νερών από τα φυτοφάρμακα και τα αστικά / βιομηχανικά απόβλητα, θεσπίζοντας νόμους.
• Να μειώσουμε την παράνομη και αλόγιστη υλοτομία.
• Να καταπολεμήσουμε τους εμπρησμούς και τις πυρκαγιές, παρέχοντας κατάλληλη αντιπυρική προστασία.
• Να μειώσουμε την λαθροθηρία και την υπεραλιεία, ενημερώνοντας και ευαισθητοποιώντας τους πολίτες.
• Να μειώσουμε την υπερβόσκηση των λιβαδιών.
• Να ευαισθητοποιήσουμε τους πολίτες, ενημερώνοντάς τους για την κατάσταση που επικρατεί και για τα μέτρα που μπορούμε και πρέπει να λάβουμε ως πολίτες.

Ο παρακάτω χάρτης δείχνει φυσικές ομορφιές της χώρας μας. Ας συζητήσουμε πώς εμείς σήμερα έχουμε υποβαθμίσει αρκετούς από τους τόπους φυσικού κάλλους.
Η Ελλάδα διαθέτει υπέροχα τοπία, που σφύζουν από ζωή. Το φυσικό κάλλος που χαρακτηρίζει κάθε γωνιά αυτού του τόπου, είναι ικανό να χαρίσει πανέμορφες εικόνες σε κάθε επισκέπτη. Δυστυχώς όμως, η παρεμβατικότητα των ανθρώπων έχει αλλοιώσει και υποβαθμίσει αρκετούς τόπους. Φράγματα, αποξηράνσεις λιμνών, αποψίλωση δασών και παράνομη υλοτομία, εμπρησμοί και πυρκαγιές, κατασκευή δρόμων κ.α. έχουν δυστυχώς αλλάξει εντελώς την εικόνα της χώρας μας.

Κεφ. 24: Χαρακτηριστικά οικοσυστήματα της Ελλάδας - Τετράδιο εργασιών - Λύσεις ασκήσεων


1. Λάβε κι εσύ μέρος στην εκστρατεία εναντίον της ρύπανσης των θαλασσών και υπέρ της καθαρότητας των ακτών. Ζωγράφισε μία αφίσα και γράψε το δικό σου σύνθημα για καθαρή θάλασσα και καθαρή ακτή.
Μια ωραία ιδέα είναι να δημιουργήσουμε μία αφίσα, που να θυμίζει κόμικ. Μπορούμε να ζωγραφίσουμε μία κατάμαυρη και μολυσμένη θάλασσα, και στην άκρη μερικά ψάρια, που θα κρατάνε βαλίτσες. Το ένα από αυτά θα κοιτάει προς τα εμάς και θα λέει: «Εμείς που θα ζήσουμε;»
ΣΥΝΘΗΜΑ: Εμείς που θα ζήσουμε;

2. Απάντησε στις ερωτήσεις που ακολουθούν:
α) Τι ονομάζουμε αβιοτικά στοιχεία;
Ονομάζονται τα στοιχεία που δεν έχουν ζωή.

β) Τι ονομάζουμε βιοτικά στοιχεία;
Ονομάζονται τα στοιχεία που έχουν ζωή, δηλαδή οι φυτικοί και ζωικοί οργανισμοί.

γ) Τι είναι οικοσύστημα;
Ονομάζονται όλοι οι φυτικοί και οι ζωικοί οργανισμοί και τα αβιοτικά στοιχεία (όπως το νερό, το χώμα, ο αέρας, η θερμοκρασία κ.α.) μιας περιοχής, καθώς και οι μεταξύ τους συνολικές αλληλεπιδράσεις.