Νότες - Ποιες είναι και πως γράφονται

Σε αυτό το μάθημα παιδιά, θα μιλήσουμε για τις νότες. Όπως στην γλώσσα μας έχουμε τα γράμματα, τα οποία αν τα βάλεις στην σωστή σειρά φτιάχνεις λέξεις, έτσι και στην μουσική έχουμε τις νότες, τις οποίες αν τις βάλεις στην σωστή σειρά, παράγεις μελωδίες. Πάμε λοιπόν να τις γνωρίσουμε.

Τι είναι οι νότες;
Στη μουσική, οι νότες είναι τα σύμβολα (το μουσικό αλφάβητο) που χρησιμοποιούμε στις παρτιτούρες (το χαρτί, πάνω στο οποίο γράφουμε τις νότες), για να αναπαραστήσουμε το τονικό ύψος και τη διάρκεια ενός ήχου.

Τι είναι το τονικό ύψος και η διάρκεια ενός ήχου;
Κάθε ήχος διαφέρει από τους υπόλοιπους. Για παράδειγμα, η φωνή μιας γυναίκας που μιλάει, είναι (συνήθως) πιο λεπτή και απαλή, σε σχέση με την φωνή ενός άντρα. Θα λέγαμε πως είναι πιο ψιλή (πρίμα), ενώ του άντρα πιο βαριά (μπάσα). Αυτή λοιπόν η διαφορά στην συχνότητα του ήχου, ανάμεσα στις φωνές, ονομάζεται τονικό ύψος. Η διάρκεια ενός ήχου, είναι ο χρόνος που κρατάει ή αλλιώς, είναι ο χρόνος όπου ένας ήχος συνεχίζει να ακούγεται. Αυτά τα δύο είναι πολύ σημαντικά για να γράψουμε, να διαβάσουμε, αλλά και να παράγουμε μουσική.

Ποιες είναι οι νότες;
Οι νότες συνολικά είναι 12, από τις οποίες οι 7 βασικές έχουν ονομασία και οι υπόλοιπες 5 παίρνουν το όνομά τους περιφραστικά από τις 7 κύριες συν κάποια σύμβολα, που ονομάζονται σημεία αλλοίωσης. Οι νότες είναι οι:
ΝΤΟ - ΡΕ - ΜΙ - ΦΑ - ΣΟΛ - ΛΑ - ΣΙ  ή στην Αγγλική τους γραφή και ονομασία C - D - E - F - G - A - B

Η απόσταση που υπάρχει ανάμεσα σε αυτές τις 7 νότες είναι πάντοτε η ίδια, ασχέτως τονικού ύψους. Η απορία που δικαίως δημιουργείται εδώ είναι «Μα καλά, μόνο 7 νότες υπάρχουν; Αφού εγώ έχω ακούσει τραγούδια που έχουν πολύ ψιλές φωνές και πολύ χαμηλές...»
Πράγματι, τα ονόματα των νοτών δεν ορίζουν ένα συγκεκριμένο τονικό ύψος, αλλά πολλά. Η σειρά των νοτών είναι συγκεκριμένη και δεν αλλάζει ποτέ. Αυτό που κάνουμε είναι το εξής:
Ομαδοποιούμε τις νότες σε οκτάβες, δηλαδή σε μία ομάδα 12 νοτών (Οι βασικές νότες που είναι όπως μάθαμε ντο - ρε - μι - φα - σολ - λα - σι, και οι 5 ενδιάμεσες). Μόλις φτάσουμε στην τελευταία νότα της οκτάβας, δηλαδή στο σι, ξεκινάμε εκ νέου από το ντο, και ανεβαίνουμε κανονικά στην επόμενη οκτάβα.
Όπως έχουμε μάθει ή θα μάθουμε στην φυσική, ο ήχος έχει μια συγκεκριμένη συχνότητα, το ίδιο και η κάθε νότα. Όταν λοιπόν βρισκόμαστε στο ντο μίας οκτάβας, το επόμενο ντο που θα συναντήσουμε θα έχει την συχνότητα της νότας μας επί 2. Αντίστοιχα στην προηγούμενη οκτάβα, από αυτήν που βρισκόμαστε, θα έχει  τη συχνότητά της δια 2.

Ποιες είναι οι "υπόλοιπες 5" νότες; (Διέσεις και Υφέσεις)
Όπως μάθαμε, οι νότες είναι 7 και βρίσκονται σε συγκεκριμένη σειρά, δηλαδή, μετά από την ντο θα είναι πάντα η ρε κτλ. Η κάθε νότα έχει μία συγκεκριμένη απόσταση από την άλλη. Αυτή η απόσταση ονομάζεται «Τόνος», εάν είναι μεγάλη και «Ημιτόνιο» εάν είναι μικρή. Στην κλίμακα του ντο, υπάρχουν 5 τόνοι και 2 ημιτόνια.

Όταν η απόσταση μεταξύ δύο νοτών είναι μεγάλη (Τόνος) τότε υπάρχει μια ενδιάμεση νότα η οποία ισαπέχει κατά ένα ημιτόνιο και από τις δύο. Αυτή η νότα παίρνει το όνομά της από τις βασικές νότες, ανάμεσα στις οποίες βρίσκεται. Εάν δηλαδή είμαστε στην ντο και ανεβαίνουμε ένα ημιτόνιο πάνω, τότε αυτή η νότα ονομάζεται ντο# (ντο δίεση), όπου το σύμβολο της δίεσης (#) μας δείχνει πως η νότα μας είναι οξυμένη (+) κατά ένα ημιτόνιο.

Αντίστοιχα, εάν είμαστε στο ρε και κατεβαίνουμε ένα ημιτόνιο, τότε η ίδια νότα που παίξαμε πριν και την ονομάσαμε ντο#, τώρα παίρνει το όνομα ρε♭ (ρε ύφεση), όπου το σύμβολο της ύφεσης (♭) σημαίνει πως η νότα ρε, είναι μειωμένη (-) κατά ένα ημιτόνιο.

Άρα, οι «υπόλοιπες 5» νότες, δηλαδή τα μαύρα πλήκτρα του πιάνου όπως βλέπουμε στην φωτογραφία, είναι αυτές που βρίσκονται ανάμεσα σε δύο βασικές νότες που απέχουν κατά έναν Τόνο, η μία από την άλλη. Δεν έχουν συγκεκριμένο όνομα, καθώς παίρνουν το όνομα της προηγούμενης νότας και το σύμβολο «δίεση» εάν ανεβαίνει από την προηγούμενη νότα (πχ από σολ ανεβαίνει σε σολ#) ή «ύφεση» εάν κατεβαίνει από την νότα (πχ από την λα κατεβαίνει σε λα♭).
Για όλα αυτά θα μιλήσουμε αναλυτικότερα σε επόμενα μαθήματα.

Εάν έχετε οποιαδήποτε απορία, αφήστε ένα σχόλιο και θα χαρώ πολύ να σας απαντήσω!

Δείτε επίσης: Ρυθμός, τέμπο και μέτρο