Ρυθμός, τέμπο και μέτρο

Σε αυτό το μάθημα θα δούμε τι είναι ο ρυθμός ενός κομματιού, τι είναι το τέμπο και ποια η σχέση του με τον ρυθμό, καθώς επίσης και για τα μέτρα του κομματιού και πως αυτά μας βοηθάνε να
διαβάσουμε την παρτιτούρα μας.

Τι είναι ο ρυθμός;

Ρυθμός στην μουσική, είναι η οργανωμένη, σε διακριτά τμήματα, διαδοχή ήχων και σιωπών, δηλαδή η εναλλαγή των τονισμών των ήχων και των παύσεων στο χρόνο, με επιμέρους στοιχεία του, το μέτρο, τη ροή και το τέμπο. 
Για να καταλάβουμε καλύτερα τι είναι ρυθμός, αρκεί να παρατηρήσουμε τους χτύπους της καρδιά μας. Όπως αυτή χτυπάει σταθερά, με ένα συγκεκριμένο τρόπο (ταχύτητα και συχνότητα), δηλαδή έχει ένα σταθερό παλμό, έτσι και όλα τα μουσικά έργα, έχουν ένα σταθερό παλμό, ο οποίος ονομάζεται ρυθμός. 
Με ακόμα πιο απλά λόγια, ρυθμός είναι αυτό που μας κάνει να χτυπάμε παλαμάκια όταν ακούμε ένα τραγούδι. Είναι σίγουρο πως και εσύ το έχεις νιώσει. Παρατήρησε πως όταν το κάνεις, τα χτυπήματα σου έχουν μία σταθερότητα, μία συγκεκριμένη ταχύτητα και συγκεκριμένη συχνότητα. Είναι θα μπορούσαμε να πούμε τα "βήματα" του τραγουδιού που εκφράζονται με τα παλαμάκια σου.

Τι είναι το τέμπο;

Το τέμπο δηλώνει τον ρυθμικό χαρακτήρα, με τον οποίο πρέπει να εκτελεστεί ένα μουσικό έργο. Με απλά λόγια, τέμπο ονομάζεται η ταχύτητα ενός μουσικού έργου, η οποία μπορεί να είναι από πολύ αργή, έως πολύ γρήγορη.

Πώς συμβολίζουμε το τέμπο;

Για τον συμβολισμό του χρησιμοποιούμε κυρίως δύο Ιταλικές λέξεις, την λέξη «Adagio» που σημαίνει αργά και την λέξη «Allegro», που σημαίνει γρήγορα. Επίσης, χρησιμοποιούμε σαν μονάδα μέτρησης τους χτύπους ανά λεπτό (bpm = beats per minute), δηλαδή υπολογίζουμε τους παλμούς του κομματιού στην χρονική διάρκεια ενός λεπτού. Παραδείγματος χάριν, ο δείκτης των δευτερολέπτων ενός ρολογιού έχει 60 χτύπους ανά λεπτό (60bpm).

Τι είναι το Μέτρο;

Όταν διαβάζουμε μία παρτιτούρα, το πρώτο πράγμα που παρατηρούμε είναι πως το κάθε πεντάγραμμο είναι χωρισμένο σε "κουτάκια". Αυτά τα κουτάκια ονομάζονται μέτρα και έχουν ίση διάρκεια το ένα με το άλλο. Το ένα μέτρο χωρίζεται από το άλλο με μία κάθετη γραμμή, η οποία ονομάζεται διαστολή. Στο τέλος του κομματιού, παρατηρούμε πως υπάρχει πάντα μία διπλή διαστολή, η οποία σηματοδοτεί την λήξη του κομματιού.

Τι είναι το κλάσμα στην αρχή του πενταγράμμου;

Στην αρχή κάθε πενταγράμμου, μετά το κλειδί του Σολ (θα μάθουμε αργότερα για αυτό), υπάρχει ένα κλάσμα, το οποίο συμβολίζει τον ρυθμό του κομματιού. Ο Αριθμητής συμβολίζει πόσους χρόνους, πόσους "παλμούς" έχει κάθε μέτρο, ενώ ο Παρανομαστής συμβολίζει την μονάδα μέτρησης του κομματιού. Για να το κατανοήσουμε ας κοιτάξουμε το εξής παράδειγμα:

Βλέπουμε λοιπόν το κλάσμα 4/4, δηλαδή το κάθε μέτρο θα έχει 4 χρόνους που θα έχουν την συνολική αξία των τεσσάρων τετάρτων.
Περισσότερες λεπτομέρειες θα μάθουμε στο επόμενο μάθημα που θα μιλήσουμε για τις αξίες των νοτών.

Εάν έχετε οποιαδήποτε απορία, αφήστε ένα σχόλιο και θα χαρώ πολύ να σας απαντήσω!

Δείτε επίσης: Αξίες των μουσικών φθόγγων και παύσεων