κλίμα μιας περιοχής με τις καθημερινές ανθρώπινες δραστηριότητες.
Οι παραπάνω φωτογραφίες δείχνουν ανθρώπινες δραστηριότητες που εξαρτώνται από τον καιρό που επικρατεί σε μια περιοχή. Συζητήστε ποιες άλλες καθημερινές μας ασχολίες και συνήθειες καθορίζονται από τις καιρικές συνθήκες. Υπάρχουν πληροφορίες για τον καιρό, τις οποίες πρέπει να προσέχουμε πριν φύγουμε από το σπίτι κάθε πρωί;
Στις πόλεις πλέον, δεν υπάρχουν τόσο ακραία φαινόμενα όπως πλημμύρες (εικόνα 18.1) ή επικίνδυνες χιονοθύελλες (εικόνα 18.2). Υπάρχουν όμως καιρικά φαινόμενα, όπως βροχές, άνεμοι, καύσωνας κ.α., τα οποία επηρεάζουν τις ασχολίες των ανθρώπων, κυρίως των αγροτών. Για παράδειγμα ένας γεωργός λαμβάνει υπόψιν την θερμοκρασία, τις βροχές, τον πάγο ή με λίγα λόγια, τον καιρό, καθώς επηρεάζουν την παραγωγή του. Από την άλλη μεριά, τουριστικές επιχειρήσεις, όπως για παράδειγμα τα χιονοδρομικά κέντρα ή οι επιχειρήσεις με θαλάσσια σπορ, έχουν βασιστεί καθαρά πάνω στις καιρικές συνθήκες. Βλέπουμε λοιπόν πως ο καιρός έχει τεράστια σημασία για τον άνθρωπο. Όσον αφορά την επίδραση του καιρού στην δική μας ζωή, μπορεί να μην έχουν τόσο μεγάλο αντίκτυπο, όσο στις περιπτώσεις που προαναφέραμε, υπάρχουν όμως πληροφορίες που πρέπει να προσέξουμε πριν φύγουμε από το σπίτι κάθε πρωί. Για παράδειγμα, εάν δούμε πολλά σύννεφα στον ουρανό ή αν ακούσουμε πως θα υπάρξουν βροχές, τότε πρέπει να πάρουμε μαζί μας ομπρέλα. Εάν ακούσουμε για ηλιοφάνεια και υψηλές θερμοκρασίες, καλό είναι να εφοδιαστούμε με γυαλιά ηλίου, καπέλο και αντηλιακό, ενώ αν ακούσουμε για ακραία καιρικά φαινόμενα, καλύτερα να κάτσουμε σπίτι μας.
Ας συζητήσουμε τι πρέπει να κάνουμε εμείς ως πολίτες και τι μέτρα πρέπει να λαμβάνει το κράτος, για να αποφεύγουμε τις επικίνδυνες συνέπειες μιας μεγάλης χιονοθύελλας και ενός δυνατού καύσωνα.
Χιονοθύελλα
Η χιονοθύελλα είναι ένα καιρικό φαινόμενο που προκαλεί αρκετά προβλήματα στις ζωές των ανθρώπων. Όταν μάλιστα είναι μεγάλη, οι δρόμοι κλείνουν, οι μετακινήσεις γίνονται εξαιρετικά δύσκολες, έως αδύνατες και σε μερικές περιπτώσεις, χάνονται και ανθρώπινες ζωές. Για να προετοιμαστούμε κατάλληλα και εμείς ως πολίτες αλλά και το κράτος, πρέπει να λάβουμε τα εξής μέτρα:
Πολίτες:
• Να φορέσουμε ζεστά ρούχα, αντιολισθητικά παπούτσια και να μην μένουμε με βρεγμένες κάλτσες από το χιόνι.
• Να μην μετακινούμαστε χωρίς λόγο, παρά μόνο σε περίπτωση ανάγκης.
• Να εξασφαλίσουμε επάρκεια νερού και τρόφιμα μακράς διάρκειας, που θα κρατήσουν μέχρι το τέλος της χιονοθύελλας.
• Να συγκεντρώσουμε αρκετά ξύλα για το τζάκι ή την σόμπα και να προμηθευτούμε με πετρέλαιο για το καλοριφέρ.
• Να εξασφαλίσουμε εξοπλισμό καθαρισμού του χιονιού (π.χ. φτυάρια).
Κράτος:
• Εκχιονιστικά μηχανήματα να απομακρύνουν συνεχώς το χιόνι από τους δρόμους και ύστερα να περνάνε μηχανήματα που ρίχνουν αλάτι, ούτως ώστε να μην σχηματιστεί πάγος στον δρόμο και υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού των πολιτών.
• Μετεωρολογικές υπηρεσίες να ενημερώνουν τακτικά τους πολίτες για την εξέλιξη της χιονοθύελλας, ώστε να μπορούν να προετοιμαστούν κατάλληλα.
• Πρέπει να παρέχει δημόσιους και κοινόχρηστους χώρους με θέρμανση, ούτως ώστε να βρίσκουν καταφύγιο οι άστεγοι.
Καύσωνας
Ο καύσωνας, μπορεί να μην ακούγεται το ίδιο απειλητικός με την χιονοθύελλα, είναι όμως και αυτός επικίνδυνος και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Για αυτό λοιπόν εμείς ως πολίτες και το κράτος πρέπει να λάβουμε τα εξής μέτρα:
Πολίτες:
• Να αποφεύγουμε τη βαριά σωματική εργασία, ιδιαίτερα σε χώρους με υψηλή θερμοκρασία, άπνοια και μεγάλη υγρασία.
• Να αποφεύγουμε το βάδισμα για πολύ ώρα ή το τρέξιμο κάτω από τον ήλιο.
• Να μην κάνουμε ηλιοθεραπεία και να παραμένουμε σε σκιερά και δροσερά μέρη, μακριά από χώρους όπου επικρατεί συνωστισμός.
• Να φοράμε ελαφριά και ανοιχτόχρωμα ρούχα.
• Να πίνουμε πολύ νερό και χυμούς, ώστε να μην πάθουμε αφυδάτωση.
• Να τρώμε ελαφριά φαγητά.
• Όταν βγαίνουμε από το σπίτι να έχουμε πάντα μαζί μας γυαλιά ηλίου, καπέλο και να φοράμε αντηλιακό.
• Να αποφεύγουμε να είμαστε έξω το μεσημέρι.
• Να μην μετακινούμαστε άσκοπα.
• Να χρησιμοποιούμε έναν ανεμιστήρα ή το κλιματιστικό εάν η ζέστη είναι ανυπόφορη.
• Να κάνουμε δροσερά μπάνια ώστε να κατεβάζουμε την θερμοκρασία του σώματος.
Κράτος:
• Να παρέχει δημόσιους χώρους με κλιματισμό, ώστε να μπορούν να βρίσκουν καταφύγιο οι άστεγοι αλλά και οι πολίτες όταν βρίσκονται εκτός σπιτιού.
• Ασθενοφόρα πρέπει να είναι έτοιμα να παραλάβουν πολίτες που έχουν υποστεί θερμοπληξία, δύσπνοια και άλλες παθήσεις που οφείλονται στην υψηλή θερμοκρασία.
Ας υποθέσουμε ότι στον τόπο σας σπάνια χιονίζει τον χειμώνα. Ένα πρωί του Ιανουαρίου ξυπνάτε και βλέπετε ότι έξω «το ’χει στρώσει». Ο δήμος δε διαθέτει εκχιονιστικό μηχάνημα. Μπορείτε να αναφέρετε τα προβλήματα που θα παρουσιαστούν στη ζωή των δημοτών;
Σε περίπτωση χιονόπτωσης, σε περιοχή όπου χιονίζει σπάνια, έως καθόλου (για παράδειγμα στην Πάτρα), δημιουργούνται διάφορα προβλήματα. Το πρώτο και βασικότερο είναι η δυσκολία στην μετακίνηση των ανθρώπων. Οι δρόμοι θα γεμίσουν χιόνι και χωρίς εκχιονιστικά, τα αυτοκίνητα θα δυσκολευτούν να περάσουν. Αυτό οδηγεί σε δύο ακόμα προβλήματα. Πρώτον, οι άνθρωποι αφού δεν θα μπορούν να οδηγήσουν, θα καθυστερήσουν στην δουλειά τους και δεύτερον, υπάρχει κίνδυνος κάποιος οδηγός να χάσει τον έλεγχο του αυτοκινήτου του και να προξενήσει ατύχημα ή δυστύχημα. Όσον αφορά τους πεζούς, ακόμα και αυτοί θα αντιμετωπίσουν δυσκολίες στην μετακίνησή τους, καθώς δεν είναι συνηθισμένοι να περπατάνε στο χιόνι και τα παπούτσια που φοράνε, συνήθως, δεν είναι κατάλληλα, οπότε υπάρχει κίνδυνος πτώσης και τραυματισμού. Έτσι, κάποιοι θα επιλέξουν να παραμείνουν κλεισμένοι στα σπίτια τους, με αποτέλεσμα να χάσουν την δουλειά τους και τα παιδιά να χάσουν το σχολείο τους. Τέλος, ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα από όλα όσα αναφέραμε, είναι πως οι περισσότερες δημόσιες υπηρεσίες, τα φαρμάκια και τα σχολεία θα υπολειτουργήσουν και έτσι οι άνθρωποι, πολύ δύσκολα θα έχουν πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ενώ τα ασθενοφόρα θα είναι δύσκολο να κινηθούν σε περίπτωση ανάγκης.
Παρατηρήστε τις παραπάνω εικόνες και συζητήστε ποια στοιχεία για το κλίμα μιας περιοχής πρέπει να γνωρίζουν οι άνθρωποι, ώστε να προγραμματίζουν τη ζωή τους.
Οι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουν για το κλίμα της περιοχής τους, ούτως ώστε να μπορούν να οργανώσουν την ζωή τους και τις δουλειές τους καλύτερα. Πρέπει λοιπόν να γνωρίζουν:
• Αν οι χειμώνες είναι ήπιοι ή ψυχροί.
• Αν χιονίζει ή βρέχει πολύ στην περιοχή.
• Αν επικρατούν ισχυροί άνεμοι.
• Αν τα καλοκαίρια είναι δροσερά ή ξηρά.
• Ποιες θερμοκρασίες επικρατούν ανά εποχή.
Εάν οι άνθρωποι γνωρίζουν αυτά τα στοιχεία για τον τόπο τους, μπορούν να οργανώσουν την ζωή τους καλύτερα. Οι αγρότες καλλιεργούν τα κατάλληλα για το κλίμα προϊόντα και οι άνθρωποι μπορούν να προετοιμαστούν κατάλληλα για τις καιρικές συνθήκες (να εξασφαλίσουν θέρμανση ή ψύξη, να αγοράσουν τα κατάλληλα ρούχα κ.α.).
Τα τελευταία χρόνια ακούμε ότι το κλίμα του πλανήτη μας έχει αλλάξει. Πολλές ανθρώπινες δραστηριότητες δεν μπορούν να αναπτυχθούν σε μια περιοχή, όπως παλιά. Ακραία καιρικά φαινόμενα εμφανίζονται ξαφνικά σε πολλές περιοχές για πρώτη φορά και οι άνθρωποι είναι ανέτοιμοι να τα αντιμετωπίσουν. Ας συζητήσουμε πού μπορεί να οφείλονται αυτές οι μεγάλες κλιματικές αλλαγές.
Οι άνθρωποι δυστυχώς, όσο περισσότερο ακούμε για τις αλλαγές του κλίματος και για την μόλυνση που προκαλούμε στην γη, τόσο περισσότερο ρυπαίνουμε το περιβάλλον.
• Μία από της σημαντικότερες αιτίες του φαινομένου είναι η συνεχείς και αυξανόμενη χρήση των ορυκτών καυσίμων (πετρέλαιο-βενζίνη), καθώς έχει οδηγήσει στην συγκέντρωση τεράστιας ποσότητας καυσαερίων στην ατμόσφαιρα. Αυτός ο όγκος καυσαερίων λειτουργεί όπως τα πλαστικά καλύμματα ενός θερμοκηπίου, επιτρέποντας την είσοδο των ηλιακών ακτίνων, αλλά εμποδίζοντας την έξοδο της θερμότητας. Αυτό το θερμικό φράγμα έχει ήδη αλλάξει το κλίμα της Γης και ονομάζεται Φαινόμενο του θερμοκηπίου.
• Η ρύπανση των υδάτων είναι επίσης μεγάλο πρόβλημα και οφείλεται στην διοχέτευση αποβλήτων από τα εργοστάσια και τα μαγαζιά στις θάλασσες και απορριμάτων από τα σκουπίδια που διαρκώς οι άνθρωποι παρατάνε στις παραλίες. Αυτό είναι τεράστιο πρόβλημα καθώς αλλοιώνεται η ποιότητα του νερού, μειώνονται οι δυνατότητες χρήσης του, γίνεται τοξικό για τα ψάρια και κυρίως, η χρήση γίνεται επικίνδυνη για την ανθρώπινη υγεία.
• Η καταστροφή των δασών είναι ένα έγκλημα που κάνουμε καθώς συνειδητά μειώνουμε το οξυγόνο που αναπνέουμε. Οι συχνές πυρκαγιές και η υπερβολική υλοτομία, επιδεινώνουν το πρόβλημα, μειώνοντας τις εκτάσεις πρασίνου στην γη.
• Τα απόβλητα, είναι επίσης ένα τεράστιο πρόβλημα, καθώς πολλά από αυτά είναι τοξικά και πυρηνικά, εμφανίζοντας υψηλούς δείκτες επικινδυνότητας. Δυστυχώς στις περισσότερες χωματερές, δεν τηρούνται ούτε οι στοιχειώδεις προδιαγραφές υγειονομικής ταφής, συνιστώντας έναν πολύ σημαντικό παράγοντα της περιβαλλοντικής ρύπανσης.
• Τέλος η μείωση της βιοποικιλότητας εξαιτίας των ανθρωπίνων αναπτυξιακών δραστηριοτήτων, μαστίζει τον πλανήτη εδώ και αρκετά χρόνια. Πολλά είδη ζώων έχουν πλέον εξαφανιστεί εντελώς, ενώ υπάρχει ακόμα ένα μεγάλο ποσοστό που απειλείται. Αυτό οδηγεί στην ταραχή της τροφικής αλυσίδας και θα έχει μεγάλες συνέπειες στο μέλλον.
Χωρισμένοι σε ομάδες των δύο επιλέγουμε έναν νομό της χώρας μας και περιγράφουμε το κλίμα που επικρατεί σ’ αυτόν, σύμφωνα με όσα έχουμε μάθει. Βρίσκουμε τις ανθρώπινες δραστηριότητες που αναπτύσσονται στον νομό αυτό. Κατόπιν συγκρίνουμε τα στοιχεία που βρήκε η κάθε ομάδα και διαμορφώνουμε πίνακα δραστηριοτήτων για τη συγκεκριμένη κλιματική περιοχή της χώρας μας.
Κάθε ομάδα επιλέγει έναν νομό (καλύτερα τον νομό της, καθώς όλα όσα θα καταγράψει, τα βιώνει καθημερινά) και καταγράφει τα χαρακτηριστικά του κλίματος της περιοχής. Στην συνέχεια καταγράφει τις δραστηριότητες που γίνονται στην περιοχή (γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία, υλοτομία, μελισσοκομία κ.α.). Έπειτα βρίσκει εάν σχετίζονται με το κλίμα τις περιοχής και τέλος φτιάχνει έναν πίνακα δραστηριοτήτων για τη συγκεκριμένη κλιματική περιοχή της χώρας μας.
Για παράδειγμα στον νομό Αχαΐας:
Κλίμα:
Το κλίμα της Αχαΐας χαρακτηρίζεται κυρίως ως εύκρατο μεσογειακό, ποικίλει και διαφέρει όμως, ανάλογα με το υψόμετρο, την απόσταση από την θάλασσα και τα διάφορα τοπικά χαρακτηριστικά κάθε περιοχής. Συγκεκριμένα:
Παράκτιες περιοχές:
Το κλίμα είναι τυπικό μεσογειακό, έχει δηλαδή ήπιους χειμώνες (πιο υγρούς στα δυτικά και λιγότερο στα ανατολικά) και θερμά, ξηρά καλοκαίρια, με κάποιες βροχοπτώσεις στα δυτικά και ελάχιστες στα ανατολικά.
Η μέση θερμοκρασία του έτους γι΄ αυτές τις περιοχές είναι περίπου 17°-18°C.
Στα ενδότερα του νομού:
Όσο ανεβαίνει το υψόμετρο, τόσο ψυχρότερο γίνεται το κλίμα. Έχει δηλαδή ψυχρότερους χειμώνες και πιο δροσερά καλοκαίρια, με περισσότερες βροχοπτώσεις κυρίως στα ορεινά, με εξαίρεση τα χαμηλά πεδινά της ενδοχώρας. Αυτά έχουν πιο θερμά καλοκαίρια απ΄ ότι οι παράκτιες περιοχές.
Δραστηριότητες:
Λόγο τις ποικιλομορφίας του εδάφους, υπάρχουν πολλές ανθρώπινες δραστηριότητες που αναπτύσσονται στο νομό Αχαΐας.
Καλλιέργειες:
Συγκεκριμένα έχουμε πολλούς ελαιώνες πιστοποιημένης ελαιοκαλλιέργειας, παράγουμε σιτηρά, σταφίδες και κηπευτικά, διαθέτουμε αρκετούς αμπελώνες για την παραγωγή κρασιού, μελίσσια για την παραγωγή μελιού και τέλος παράγουμε εσπεριδοειδή και αραβόσιτο ποτιστικό.
Κτηνοτροφία:
Στα ορεινά του νομού, οι κάτοικοι ασχολούνται ιδιαίτερα με την κτηνοτροφία, εκτρέφοντας αιγοπρόβατα, ενώ στα πεδινά, υπάρχουν μικρές μονάδες, που εκτρέφουν άγρια και ήμερα βοοειδή, καθώς και πολλές πτηνοτροφικές.
Τουρισμός:
Στον νομό υπάρχουν χειμερινές και καλοκαιρινές δραστηριότητες. Το καλοκαίρι οι τουρίστες μπορούν να απολαύσουν τις πανέμορφες παραλίες που βρέχουν όλη την βόρεια Αχαΐα, ενώ τον χειμώνα να επισκεφτούν το χιονοδρομικό κέντρο στα Καλάβρυτα.
Όπως βλέπουμε όλες οι δραστηριότητες, από τις καλλιέργειες έως τον τουρισμό, βασίζονται στην γεωγραφική τοποθεσία και στο κλίμα που επικρατεί. Αυτό που πρέπει να κάνουμε τώρα είναι να τοποθετήσουμε τα στοιχεία που συλλέξαμε σε έναν πίνακα και να τα συγκρίνουμε με τους πίνακες των άλλων ομάδων.
Κεφ. 18: Καιρός, κλίμα και ανθρώπινες δραστηριότητες - Διαφορές καιρού και κλίματος - Τετράδιο εργασιών - Λύσεις ασκήσεων
1. Από εφημερίδα ή από άλλο έντυπο κόψε το δελτίο του αυριανού καιρού, κόλλησέ το στο παρακάτω παραλληλόγραμμο και γράψε μερικές από τις δουλειές που μπορείς ή που δεν μπορείς να κάνεις λόγω του καιρού.
Ανάλογα με την πρόβλεψη του καιρού (π.χ. αν θα βρέξει ή όχι) γράφουμε τις δραστηριότητες που μπορούμε και δεν μπορούμε να κάνουμε εκείνη την ημέρα.
Εάν ο καιρός είναι βροχερός τότε:
Μπορώ:
• Να φέρω φίλους μου στο σπίτι και να παίξουμε επιτραπέζια.
• Να δω μία ταινία.
• Να διαβάσω ένα βιβλίο.
Δεν μπορώ:
• Να πάω στο πάρκο.
• Να μετακινούμε εύκολα.
• Να κάνω βόλτα με το ποδήλατο.
• Να παίξω στην παιδική χαρά.
Εάν ο καιρός είναι καλός τότε:
Μπορώ:
• Να πάω βόλτα με τους φίλους μου.
• Να παίξω στην παιδική χαρά.
• Να πάω εκδρομή.
• Να κάνω ποδήλατο.
• Να μετακινηθώ εύκολα.
• Να πάω βόλτα τον σκύλο μου.
Δεν μπορώ:
• Να μείνω πολύ ώρα κάτω από τον ήλιο, ειδικά το μεσημέρι και χωρίς προστασία (καπέλο, γυαλιά και αντηλιακό).
• Να μην πίνω αρκετό νερό, γιατί υπάρχει κίνδυνος να πάθω αφυδάτωση.
2. Τοποθέτησε τις παρακάτω δραστηριότητες και ενέργειες στον κατάλληλο κύκλο:
Καιρός: Παίρνω την ομπρέλα μου, Αύριο θα πάμε εκδρομή, Φυσάει πολύ σήμερα.
Κλίμα: Καλλιεργώ οπωροκηπευτικά, Τοποθετώ πλάγια κεραμοσκεπή στο σπίτι μου.
3. Στο πλαίσιο που ακολουθεί φτιάξε ένα κολάζ εικόνων από διάφορα έντυπα, οι οποίες θα δείχνουν ασχολίες κατοίκων από διάφορες περιοχές της πατρίδας μας.
Μπορούμε να βρούμε εικόνες από περιοδικά, εφημερίδες ή φυλλάδια. Μπορούμε ακόμα, να ψάξουμε στο διαδίκτυο και να εκτυπώσουμε φωτογραφίες σχετικές με την περιοχή.
){kind=link}
0 Σχόλια