Στο μάθημα αυτό υπάρχουν δύο ερωτήσεις που πρέπει να απαντήσουμε:
1. Ποιοι μαθητές των σχολών του Βυζαντίου νομίζετε ότι διδάσκονταν ξένες γλώσσες και γιατί;
Όπως αναφέρεται και στο βιβλίο μας, κάποιοι επιλεγμένοι σπουδαστές είχαν τη δυνατότητα να διδαχθούν ξένες γλώσσες. Πιθανότατα αυτά τα παιδιά να κατάγονταν από αριστοκρατικές και πλούσιες οικογένειες, καθώς τα δίδακτρα για την φοίτηση θα ήταν περισσότερα και δύσκολα θα μπορούσε να καλύψει ένας απλός πολίτης. Αυτά τα παιδιά, χρειάζονταν αυτή την γνώση για να μπορέσουν να ασκήσουν κάποια συγκεκριμένα επαγγέλματα, όπως για παράδειγμα το επάγγελμα του διπλωμάτη, του εμπόρου, του πρεσβευτή, των διοικητικών υπαλλήλων κ.τ.λ..
2. Πώς κρίνετε την οργάνωση και τη λειτουργία των σχολικών βιβλιοθηκών, για την εποχή τους;
Οι βιβλιοθήκες στις βυζαντινές σχολές ήταν πολύ καλά οργανωμένες και παρείχαν υπηρεσίες όχι μόνο στους μαθητές των σχολών, αλλά και σε άλλους αναγνώστες, που ήθελαν να τις χρησιμοποιήσουν. Αυτό ήταν πολύ δύσκολο για εκείνη την εποχή, καθώς δεν υπήρχε τυπογραφία, όπως σήμερα και τα βιβλία ήταν όλα χειρόγραφα. Είναι λοιπόν λογικό, τα βιβλία να είναι πολύ πιο ακριβά, καθώς θα έπρεπε κάποιος να αφιερώσει πολλές μέρες για να τα αντιγράψει και ειδικά σε κάποιες περιπτώσεις, που ήταν εικονογραφημένα, η τιμή ανέβαινε ακόμα περισσότερο. Από αυτά λοιπόν μπορούμε να συμπεράνουμε, πως η εκπαίδευση και η γνώση για το Βυζάντιο ήταν ιδιαίτερα σημαντική και έδιναν πολύ μεγάλη σημασία στην πνευματική ανάπτυξη, ενώ προσπαθούσαν να προσφέρουν όση περισσότερη γνώση μπορούσαν.
Η παιδεία στο Βυζάντιο - Τετράδιο Εργασιών (Βιβλίο)
Στο Τετράδιο Εργασιών υπάρχουν τέσσερις ερωτήσεις σχετικές με το μάθημά μας:
1. Στο κείμενο αναφέρεται ότι «στη διάρκεια της εικονομαχίας τα εκκλησιαστικά σχολεία έπαψαν να λειτουργούν». Το κείμενο-πηγή 5 βεβαιώνει ότι και τα χρόνια που ακολούθησαν την άλωση της Πόλης από τους Φράγκους (1204), «ήταν περίοδος δοκιμασίας για την εκπαίδευση».
Διαβάστε τα σχετικά αποσπάσματα και συζητήστε τις επιπτώσεις που έχουν για την εκπαίδευση μιας χώρας οι εσωτερικές διαμάχες και οι εξωτερικές κατοχές. Κάνετε συγκρίσεις με παρόμοιες περιπτώσεις της εποχής μας.
Σε όλα τα χρόνια της ιστορίας, εσωτερικές και εξωτερικές διαμάχες έχουν πάντα δυσάρεστες επιπτώσεις στην πολιτική, στην οικονομία, αλλά και στις τέχνες και τα γράμματα. Σε δύσκολες περιόδους όπως αυτές, η εκπαίδευση σταματά, παύουν να γράφονται βιβλία, να λειτουργούν τα σχολεία και τα πανεπιστήμια, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να παύουν να μορφώνονται και να μην έχουν τη δυνατότητα για πνευματική ανάπτυξη.
Στην ιστορία της χώρας μας υπάρχουν πολλά τέτοια παραδείγματα. Επί τουρκοκρατίας, τα σχολεία δεν λειτουργούσαν και ο μόνος τρόπος για να μάθουν οι άνθρωποι γράμματα ήταν το κρυφό σχολειό, όπου μοναχοί δίδασκαν κρυφά τα παιδιά. Επί γερμανικής κατοχής, τα σχολεία έκλεισαν, οι δάσκαλοι έχασαν τις δουλειές τους και τα παιδιά έμεναν αμόρφωτα. Αργότερα επί χούντας, η μόρφωση ήταν σε λίγο καλύτερο επίπεδο, όμως ήταν εντελώς κατευθυνόμενη από το κράτος και έτσι τα παιδιά δεν είχαν την ευκαιρία να μάθουν την αλήθεια, αλλά μόνο ότι ήθελε να μάθουν κυβέρνηση.
2. Παρατηρήστε τις εικόνες 1 και 4, διαβάστε το κείμενο-πηγή 3 και συζητήστε την προσφορά του Πανεπιστημίου στη βυζαντινή εκπαίδευση. Σχολιάστε ακόμη την παρουσία ξένων σπουδαστών σ’ αυτό καθώς και τη διπλωματική σημασία του γάμου, κάποιων από αυτούς, με βυζαντινές γυναίκες.
Η προσφορά του πανεπιστημίου στη Βυζαντινή εκπαίδευση ήταν τεράστια. Όσοι φοιτούσαν εκεί, λάμβαναν σπουδαίες γνώσεις και προετοιμάζονταν να αναλάβουν ενεργό ρόλο στη διοίκηση του Κράτους ή να γίνουν οι καινούργιοι εκπαιδευτές του πανεπιστημίου. Επίσης με βάση την πηγή τρία, στα Πανεπιστήμια του Βυζαντίου φοιτούσαν πολλοί ξένοι και νεαροί πρίγκιπες οι οποίοι, εκτός από ζωντανή διαφήμιση, αργότερα θα γίνονταν οι επόμενοι βασιλείς των γειτονικών χωρών. Έτσι οι βυζαντινές ιδέες, αξίες, έθιμα και τρόπος ζωής γίνονταν γνωστά σε όλο τον κόσμο, με αποτέλεσμα την διατήρηση φιλικών σχέσεων του Βυζαντίου με τους γειτονικούς λαούς. Επιπλέον ενισχύονταν οι φιλικές σχέσεις με γάμους νεαρών που έρχονταν εδώ για να σπουδάσουν, με γυναίκες αρχοντοπούλες από το Βυζάντιο, οι οποίες ήταν το καλύτερο διπλωματικό όπλο του Βυζαντίου.
3. Πώς κρίνετε τη λειτουργία «καλά οργανωμένων» βιβλιοθηκών και εργαστηρίων αντιγραφής στις σχολές και στα μοναστήρια του Βυζαντίου; Σε ποια βιβλία νομίζετε ότι έδιναν προτεραιότητα για την αντιγραφή τους; Ποια σημασία έχει η διάσωση των έργων αυτών για την Ελλάδα και την ανθρωπότητα;
Όλες οι βιβλιοθήκες των πανεπιστημίων τη Βυζαντινή εποχή, ήταν καλά οργανωμένες και αναλάμβαναν ένα πολύ σημαντικό και σπουδαίο έργο. Αντέγραφαν χειρόγραφα βιβλία και πολλές φορές αναλάμβαναν και την εικονογράφηση αυτών. Έτσι πολλά βιβλία ήταν διαθέσιμα για τους αναγνώστες ώστε να μπορέσουν να τα μελετήσουν και να αποκτήσουν αρκετές γνώσεις.
Σίγουρα θα έδινα προτεραιότητα σε σπάνια βιβλία, που έπρεπε οπωσδήποτε να διασωθούν, όπως για παράδειγμα τα έργα των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων και συγγραφέων. Η διάσωση αυτών των έργων είναι ίσως ένα από τα πολυτιμότερα δώρα που μας άφησαν οι πρόγονοί μας. Ο θησαυρός αυτός, είναι αμύθητος και χάρη σε αυτούς έχουμε σήμερα τη δυνατότητα να μελετάμε τα έργα σπουδαίων αρχαίων φιλοσόφων και ιστορικών.
4. Διαβάστε την 3η παράγραφο του αρχικού κειμένου του μαθήματος και το κείμενο που ακολουθεί. Πώς δικαιολογείτε το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του Πατριάρχη Φωτίου και των άλλων βυζαντινών κληρικών να διασώσουν τα έργα των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων και να τα διδάξουν στις σχολές τους; Ωφέλησαν με τις ενέργειές τους αυτές τον χριστιανισμό;
Πολλοί βυζαντινοί κληρικοί, εργάζονταν ως δάσκαλοι στα πανεπιστήμια του Βυζαντίου. Επιπλέον είχαν αναλάβει το σπουδαίο έργο της αντιγραφής βιβλίων, με αποτέλεσμα οι βιβλιοθήκες της πόλης να είναι γεμάτες με έργα σπάνια αλλά και μη. Χάρη στη δική τους δουλειά λοιπόν, αυτή τη στιγμή διαθέτουμε έναν αμύθητο πλούτο από αρχαία συγγράμματα και βιβλία, τα οποία υπό άλλες συνθήκες δεν θα μπορούσαμε καν να γνωρίζουμε την ύπαρξή τους.
Μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της εποχής, ο Πατριάρχης Φώτιος, ο οποίος είχε σπουδάσει φιλοσοφία και Θεολογία, θαύμαζε και αγαπούσε το μεγαλείο και την πνευματικότητα των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων. Προωθώντας λοιπόν την ανάγνωση και μελέτη των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων και συνδυάζοντάς την με την εκκλησιαστική παιδεία, κατάφερε να διδάξει την χριστιανική αρετή, παράλληλα με την φιλοσοφία, δημιουργώντας έτσι ανθρώπους ενάρετους και σκεπτόμενους οι οποίοι βοήθησαν να πάει μπροστά ο κόσμος.
0 Σχόλια