Στο 9ο (ένατο) κεφάλαιο, στην Β ενότητα του βιβλίου της ιστορίας της Ε' Δημοτικού, με τίτλο "Η Αυτοκρατορία χωρίζεται σε Ανατολική και Δυτική", θα μάθουμε για τα γεγονότα που οδήγησαν στον χωρισμό της αυτοκρατορίας στα δύο. Συγκεκριμένα θα δούμε για την κατάσταση που επικρατούσε στο ανατολικό και στο δυτικό κομμάτι, μετά την διάσπαση, τις επιθέσεις από γειτονικούς λαούς και τέλος την οριστική διάλυση του δυτικού ρωμαϊκού κράτους το 476 μ.Χ..
Πάμε να δούμε τις λύσεις και τις απαντήσεις, στις εργασίες και στα ερωτήματα του βιβλίου και του τετραδίου εργασιών.
1. Γιατί ο Θεοδόσιος χώρισε την αυτοκρατορία;
Μετακινούμενοι λαοί (Γότθοι, Ούννοι και Βάνδαλοι) απειλούσαν την αυτοκρατορία και παραβίαζαν τα βόρεια σύνορά της. Έτσι, ο Θεοδόσιος λίγο πριν τον θάνατό του, αποφάσισε να χωρίσει και να μοιράσει την αυτοκρατορία στους δύο γιούς του, τον Αρκάδιο και τον Ονώριο, καθώς πίστευε πως με αυτόν τον τρόπο η αυτοκρατορία θα κυβερνιόταν καλύτερα, και οι κίνδυνοι θα αντιμετωπίζονταν αποτελεσματικά.
2. Με ποιους τρόπους αντιμετώπισε το Ανατολικό τμήμα τους κινδύνους από τις επιδρομές;
Ο Αρκάδιος και στην συνέχεια, ο γιος του ο Θεοδόσιος Β´ που τον διαδέχτηκε, ανέλαβαν και οργάνωσαν το ανατολικό κράτος, αντιμετωπίζοντας τον κίνδυνο με πολεμικά και διπλωματικά μέσα. Οχύρωσαν με διπλό τείχος την Πόλη, εγκατέστησαν θαλάσσιες φρουρές στον Δούναβη και έκλεισαν πολυδάπανες συμφωνίες ειρήνης με τους γείτονες που τους απειλούσαν. Σε κάποιους απ' αυτούς, μάλιστα, έδωσαν γη για καλλιέργεια ενώ άλλους τους πήραν ως μισθοφόρους στον βυζαντινό στρατό.
3. Ποιους εχθρούς αντιμετώπισε και πώς το Δυτικό τμήμα;
Το δυτικό κράτος αντιμετώπιζε συνέχεια πολλούς εχθρούς:
• Οι Γότθοι, με αρχηγό τον Αλάριχο, κυρίευσαν τη Ρώμη, τη λεηλάτησαν επί τρεις ημέρες και αποχώρησαν παίρνοντας μαζί τους μεγάλο μέρος των θησαυρών της το 410 μ.Χ..
• Οι Ούννοι, με αρχηγό τον Αττίλα, απειλούσαν τα σύνορα του Δυτικού ρωμαϊκού κράτους. Ο Ρωμαίος στρατηγός Αέτιος όμως, αφού συμμάχησε πρώτα με τους Γότθους, νίκησε τους Ούννους και συνέτριψε τον στρατό τους στα Καταλαυνικά Πεδία.
• Οι οργανωμένες γοτθικές φυλές επιτέθηκαν πάλι τα επόμενα χρόνια, κατά των δυτικών επαρχιών. Το Δυτικό ρωμαϊκό κράτος ήταν αδύναμο οικονομικά και στρατιωτικά και δεν μπόρεσε αυτή τη φορά να τους αντιμετωπίσει. Μια από αυτές τις φυλές, οι Βάνδαλοι, με αρχηγό τους τον Γελίμερο, πέρασαν τον Ρήνο και μέσα από τη Γαλλία και την Ισπανία έφτασαν στο Γιβραλτάρ. Από εκεί, πέρασαν στη βόρεια Αφρική, σχεδόν ανεμπόδιστοι και κατέλαβαν την Καρχηδόνα, την οποία και έκαναν πρωτεύουσά τους.
• Οι Γότθοι, με την ίδια ευκολία, κατάκτησαν τις δυτικές επαρχίες, της Γαλλίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας. Στην Ιταλία μάλιστα, ο αρχηγός των Οστρογότθων Θευδέριχος, ίδρυσε το «γοτθικό βασίλειο της Ιταλίας» με πρωτεύουσα τη Ραβέννα.
Στο Τετράδιο Εργασιών υπάρχουν πέντε ερωτήσεις σχετικές με το μάθημά μας.
1. Παρατηρήστε τον χάρτη 1 του μαθήματος και περιγράψτε τα όρια του Ανατολικού και τα όρια του Δυτικού τμήματος της αυτοκρατορίας, όπως διαμορφώθηκαν μετά τον χωρισμό τους. Βρείτε τις περιοχές αυτές στον χάρτη της τάξης σας και δείξτε τες (περίπου) με βάση τα όρια αυτά.
Σημερινά κράτη Ανατολικής αυτοκρατορίας: Ελλάδα, Βουλγαρία, Αλβανία, Σερβία, Π.Γ.Δ.Μ., Τουρκία, Συρία, Ιορδανία, Αίγυπτος και Λιβύη
Σημερινά κράτη της Δυτικής αυτοκρατορίας: Αγγλία, Γαλλία, Βέλγιο, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία, Μαρόκο, Αλγερία, Τυνησία, Σλοβενία, Κροατία, Βοσνία, Ουγγαρία και Τσεχία.
2. Στο κείμενο αναφέρεται ότι ο Αρκάδιος «αντιμετώπισε τους εχθρικούς κινδύνους και με διπλωματικά μέσα». Υπάρχουν και σήμερα κράτη που έχουν διαφορές μεταξύ τους; Με ποιους τρόπους γίνεται η ειρηνική επίλυσή τους; Ποιος διεθνής οργανισμός προσπαθεί να συμβάλλει σ’ αυτόν τον σκοπό;
Στις μέρες, όπως γινόταν και τα παλαιά χρόνια, υπάρχουν διαφορές μεταξύ των κρατών. Οικονομία, σύνορα, φυσικός πλούτος και η γεωγραφική θέση, είναι μερικοί λόγοι που οδηγούν δύο κράτη σε αντιπαράθεση. Παραδείγματα τέτοιων περιπτώσεων είναι η Ελλάδα με την Τουρκία, το Ισραήλ με την Παλαιστίνη κ.α.. Οι διπλωματικές συζητήσεις γίνονται με σκοπό την ειρηνική επίλυση των διαφορών μεταξύ των κρατών, στις οποίες συμμετέχουν οι πρέσβεις οι υπουργοί εξωτερικών και οι διπλωματικοί εκπρόσωποι των χωρών. Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε), επεμβαίνει σε περιπτώσεις όπου τα κράτη δεν μπορούν να επιλύσουν ειρηνικά τις διαφορές τους.
3. Αντιστοιχίστε τα πρόσωπα με την εθνικότητα του καθενός και τις ενέργειές του. Σχολιάστε τα αποτελέσματα καθεμιάς από τις ενέργειες.
• Ο Αέτιος, νικόντας τους Ούννους, κατάφερε να προστατέψει προσωρινά την Δυτική αυτοκρατορία.
• Ο Αλάριχος κατάφερε να λεηλατήσει τη Ρώμη επί τρεις ημέρες και να πάρει μαζί του μεγάλο μέρος των θησαυρών της.
• Ο Αρκάδιος, διοικώντας σωστά την ανατολική ρωμαϊκή αυτοκρατορία, αντιμετώπισε τα προβλήματά της και έγινε άξιος αυτοκράτορας.
• Ο Αττίλας, απειλούσε τη δυτική αυτοκρατορία, νικήθηκε όμως από τον στρατηγό Αέτιο.
• Ο Γελίμερος, αφού κατέλαβε την Καρχηδόνα, την έκανε πρωτεύουσα του νέου κράτους των Βανδάλων.
• Ο Θευδέριχος ίδρυσε το γοτθικό βασίλειο με πρωτεύουσα τη Ραβέννα.
• Ο Ονώριος ανέλαβε την διοίκηση της δυτική ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, δεν κατάφερε όμως να αντιμετωπίσει τους εχθρούς του.
4. Διαβάστε στο αρχικό κείμενο, στην πηγή 6 και στη λεζάντα της εικόνας 3 όσα αναφέρονται για τους Ούννους. Παρατηρήστε και την εικόνα 4 και συζητήστε στην τάξη τους λόγους για τους οποίους οι Ρωμαίοι νίκησαν τους «τρομερούς» Ούννους, ενώ υποτάχθηκαν εύκολα, λίγο αργότερα, στους Γότθους.
Οι Ούννοι ήταν ένας πολεμικός λαός, που έσπερνε τον τρόμο στο πέρασμά του. Παρόλα αυτά, οι Ρωμαίοι κατάφεραν να αποκρούσουν την επίθεσή του, χάρη στον Αετίωνα, τον ικανότατο στρατηγό τους και στην συμμαχία του με τους Γότθους. Αργότερα όμως, δεν κατάφεραν να αντιμετωπίσουν τους Γότθους και υποτάχθηκαν. Ο Ρωμαϊκός στρατός ήταν εξαντλημένος οικονομικά αλλά και από τις πολλαπλές επιθέσεις διαφόρων φυλών. Έτσι ήταν αρκετά εύκολο για τους Γότθους να τους υποτάξουν.
5. Αν ζούσατε στην Κωνσταντινούπολη και μαθαίνατε εκεί την κατάληψη και τη λεηλασία της Ρώμης από τους Γότθους του Αλάριχου, πώς θα νιώθατε; Συνδυάστε την απάντησή σας με το ερώτημα της 4ης δραστηριότητας του 6ου μαθήματος.
Εάν μάθαινα πως οι Γότθοι με αρχηγό τον Αλάριχο κυρίευσαν την Ρώμη και την λεηλάτησαν, το μόνο σίγουρο ήταν πως θα στεναχωριόμουν πολύ για τους φίλους μου που είχαν μείνει πίσω στην Ρώμη, και θα φοβόμουν πολύ για την μοίρα τους. Επιπλέον θα με στεναχωρούσε το ότι η πρώην πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας λεηλατήθηκε από τους Γότθους.
Πάμε να δούμε τις λύσεις και τις απαντήσεις, στις εργασίες και στα ερωτήματα του βιβλίου και του τετραδίου εργασιών.
1. Γιατί ο Θεοδόσιος χώρισε την αυτοκρατορία;
Μετακινούμενοι λαοί (Γότθοι, Ούννοι και Βάνδαλοι) απειλούσαν την αυτοκρατορία και παραβίαζαν τα βόρεια σύνορά της. Έτσι, ο Θεοδόσιος λίγο πριν τον θάνατό του, αποφάσισε να χωρίσει και να μοιράσει την αυτοκρατορία στους δύο γιούς του, τον Αρκάδιο και τον Ονώριο, καθώς πίστευε πως με αυτόν τον τρόπο η αυτοκρατορία θα κυβερνιόταν καλύτερα, και οι κίνδυνοι θα αντιμετωπίζονταν αποτελεσματικά.
2. Με ποιους τρόπους αντιμετώπισε το Ανατολικό τμήμα τους κινδύνους από τις επιδρομές;
Ο Αρκάδιος και στην συνέχεια, ο γιος του ο Θεοδόσιος Β´ που τον διαδέχτηκε, ανέλαβαν και οργάνωσαν το ανατολικό κράτος, αντιμετωπίζοντας τον κίνδυνο με πολεμικά και διπλωματικά μέσα. Οχύρωσαν με διπλό τείχος την Πόλη, εγκατέστησαν θαλάσσιες φρουρές στον Δούναβη και έκλεισαν πολυδάπανες συμφωνίες ειρήνης με τους γείτονες που τους απειλούσαν. Σε κάποιους απ' αυτούς, μάλιστα, έδωσαν γη για καλλιέργεια ενώ άλλους τους πήραν ως μισθοφόρους στον βυζαντινό στρατό.
3. Ποιους εχθρούς αντιμετώπισε και πώς το Δυτικό τμήμα;
Το δυτικό κράτος αντιμετώπιζε συνέχεια πολλούς εχθρούς:
• Οι Γότθοι, με αρχηγό τον Αλάριχο, κυρίευσαν τη Ρώμη, τη λεηλάτησαν επί τρεις ημέρες και αποχώρησαν παίρνοντας μαζί τους μεγάλο μέρος των θησαυρών της το 410 μ.Χ..
• Οι Ούννοι, με αρχηγό τον Αττίλα, απειλούσαν τα σύνορα του Δυτικού ρωμαϊκού κράτους. Ο Ρωμαίος στρατηγός Αέτιος όμως, αφού συμμάχησε πρώτα με τους Γότθους, νίκησε τους Ούννους και συνέτριψε τον στρατό τους στα Καταλαυνικά Πεδία.
• Οι οργανωμένες γοτθικές φυλές επιτέθηκαν πάλι τα επόμενα χρόνια, κατά των δυτικών επαρχιών. Το Δυτικό ρωμαϊκό κράτος ήταν αδύναμο οικονομικά και στρατιωτικά και δεν μπόρεσε αυτή τη φορά να τους αντιμετωπίσει. Μια από αυτές τις φυλές, οι Βάνδαλοι, με αρχηγό τους τον Γελίμερο, πέρασαν τον Ρήνο και μέσα από τη Γαλλία και την Ισπανία έφτασαν στο Γιβραλτάρ. Από εκεί, πέρασαν στη βόρεια Αφρική, σχεδόν ανεμπόδιστοι και κατέλαβαν την Καρχηδόνα, την οποία και έκαναν πρωτεύουσά τους.
• Οι Γότθοι, με την ίδια ευκολία, κατάκτησαν τις δυτικές επαρχίες, της Γαλλίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας. Στην Ιταλία μάλιστα, ο αρχηγός των Οστρογότθων Θευδέριχος, ίδρυσε το «γοτθικό βασίλειο της Ιταλίας» με πρωτεύουσα τη Ραβέννα.
Η Αυτοκρατορία χωρίζεται σε Ανατολική και Δυτική - Τετράδιο Εργασιών (Βιβλίο) - Λύσεις ασκήσεων
Στο Τετράδιο Εργασιών υπάρχουν πέντε ερωτήσεις σχετικές με το μάθημά μας.
1. Παρατηρήστε τον χάρτη 1 του μαθήματος και περιγράψτε τα όρια του Ανατολικού και τα όρια του Δυτικού τμήματος της αυτοκρατορίας, όπως διαμορφώθηκαν μετά τον χωρισμό τους. Βρείτε τις περιοχές αυτές στον χάρτη της τάξης σας και δείξτε τες (περίπου) με βάση τα όρια αυτά.
Σημερινά κράτη Ανατολικής αυτοκρατορίας: Ελλάδα, Βουλγαρία, Αλβανία, Σερβία, Π.Γ.Δ.Μ., Τουρκία, Συρία, Ιορδανία, Αίγυπτος και Λιβύη
Σημερινά κράτη της Δυτικής αυτοκρατορίας: Αγγλία, Γαλλία, Βέλγιο, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία, Μαρόκο, Αλγερία, Τυνησία, Σλοβενία, Κροατία, Βοσνία, Ουγγαρία και Τσεχία.
2. Στο κείμενο αναφέρεται ότι ο Αρκάδιος «αντιμετώπισε τους εχθρικούς κινδύνους και με διπλωματικά μέσα». Υπάρχουν και σήμερα κράτη που έχουν διαφορές μεταξύ τους; Με ποιους τρόπους γίνεται η ειρηνική επίλυσή τους; Ποιος διεθνής οργανισμός προσπαθεί να συμβάλλει σ’ αυτόν τον σκοπό;
Στις μέρες, όπως γινόταν και τα παλαιά χρόνια, υπάρχουν διαφορές μεταξύ των κρατών. Οικονομία, σύνορα, φυσικός πλούτος και η γεωγραφική θέση, είναι μερικοί λόγοι που οδηγούν δύο κράτη σε αντιπαράθεση. Παραδείγματα τέτοιων περιπτώσεων είναι η Ελλάδα με την Τουρκία, το Ισραήλ με την Παλαιστίνη κ.α.. Οι διπλωματικές συζητήσεις γίνονται με σκοπό την ειρηνική επίλυση των διαφορών μεταξύ των κρατών, στις οποίες συμμετέχουν οι πρέσβεις οι υπουργοί εξωτερικών και οι διπλωματικοί εκπρόσωποι των χωρών. Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε), επεμβαίνει σε περιπτώσεις όπου τα κράτη δεν μπορούν να επιλύσουν ειρηνικά τις διαφορές τους.
3. Αντιστοιχίστε τα πρόσωπα με την εθνικότητα του καθενός και τις ενέργειές του. Σχολιάστε τα αποτελέσματα καθεμιάς από τις ενέργειες.
• Ο Αέτιος, νικόντας τους Ούννους, κατάφερε να προστατέψει προσωρινά την Δυτική αυτοκρατορία.
• Ο Αλάριχος κατάφερε να λεηλατήσει τη Ρώμη επί τρεις ημέρες και να πάρει μαζί του μεγάλο μέρος των θησαυρών της.
• Ο Αρκάδιος, διοικώντας σωστά την ανατολική ρωμαϊκή αυτοκρατορία, αντιμετώπισε τα προβλήματά της και έγινε άξιος αυτοκράτορας.
• Ο Αττίλας, απειλούσε τη δυτική αυτοκρατορία, νικήθηκε όμως από τον στρατηγό Αέτιο.
• Ο Γελίμερος, αφού κατέλαβε την Καρχηδόνα, την έκανε πρωτεύουσα του νέου κράτους των Βανδάλων.
• Ο Θευδέριχος ίδρυσε το γοτθικό βασίλειο με πρωτεύουσα τη Ραβέννα.
• Ο Ονώριος ανέλαβε την διοίκηση της δυτική ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, δεν κατάφερε όμως να αντιμετωπίσει τους εχθρούς του.
4. Διαβάστε στο αρχικό κείμενο, στην πηγή 6 και στη λεζάντα της εικόνας 3 όσα αναφέρονται για τους Ούννους. Παρατηρήστε και την εικόνα 4 και συζητήστε στην τάξη τους λόγους για τους οποίους οι Ρωμαίοι νίκησαν τους «τρομερούς» Ούννους, ενώ υποτάχθηκαν εύκολα, λίγο αργότερα, στους Γότθους.
Οι Ούννοι ήταν ένας πολεμικός λαός, που έσπερνε τον τρόμο στο πέρασμά του. Παρόλα αυτά, οι Ρωμαίοι κατάφεραν να αποκρούσουν την επίθεσή του, χάρη στον Αετίωνα, τον ικανότατο στρατηγό τους και στην συμμαχία του με τους Γότθους. Αργότερα όμως, δεν κατάφεραν να αντιμετωπίσουν τους Γότθους και υποτάχθηκαν. Ο Ρωμαϊκός στρατός ήταν εξαντλημένος οικονομικά αλλά και από τις πολλαπλές επιθέσεις διαφόρων φυλών. Έτσι ήταν αρκετά εύκολο για τους Γότθους να τους υποτάξουν.
5. Αν ζούσατε στην Κωνσταντινούπολη και μαθαίνατε εκεί την κατάληψη και τη λεηλασία της Ρώμης από τους Γότθους του Αλάριχου, πώς θα νιώθατε; Συνδυάστε την απάντησή σας με το ερώτημα της 4ης δραστηριότητας του 6ου μαθήματος.
Εάν μάθαινα πως οι Γότθοι με αρχηγό τον Αλάριχο κυρίευσαν την Ρώμη και την λεηλάτησαν, το μόνο σίγουρο ήταν πως θα στεναχωριόμουν πολύ για τους φίλους μου που είχαν μείνει πίσω στην Ρώμη, και θα φοβόμουν πολύ για την μοίρα τους. Επιπλέον θα με στεναχωρούσε το ότι η πρώην πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας λεηλατήθηκε από τους Γότθους.
0 Σχόλια