Πώς γίνεται; Πώς πάιζεται - Βιβλίο Μαθητή - Γλώσσα Β' Δημοτικού - από το https://idaskalos.blogspot.com
Στην εικοστή δεύτερη ενότητα, του βιβλίου της Γλώσσας της Β' Δημοτικού, με τίτλο "Πώς γίνεται; Πώς παίζεται;", θα μάθουμε να διαβάζουμε και να ακολουθούμε οδηγίες κατασκευής, να διαβάζουμε και να ακολουθούμε τους κανόνες ενός παιχνιδιού. Επίσης, να δίνουμε οδηγίες κατασκευής προφορικά και γραπτά, να σχηματίζουμε τον αόριστο χρόνο των ρημάτων σε -ω, να ξεχωρίζουμε μεταξύ τους τα της, τις και στις. Τέλος, θα μάθουμε να συνδέουμε προτάσεις με το και.

Πάμε να δούμε ποιες εργασίες και ασκήσεις έχει το βιβλίο μας, και πώς θα τις λύσουμε.

Ποια παιχνίδια αναφέρει το ποίημα;
Στο ποίημα αναφέρονται τα παιχνίδια:
Τα αγαλματάκια, η μακριά γαϊδούρα, η τυφλόμυγα, το μπιζζ, το ρολόι και η σβούρα.

Ξέρεις πώς παίζονται;
Αγαλματάκια ακούνητα, αγέλαστα, αμίλητα είναι μέρα ή νύχτα;

Τα αγαλματάκια παίζονται από τρία παιδιά και πάνω. Ένα παιδί τα «φυλάει» και κλείνει τα μάτια με την πλάτη γυρισμένη στα άλλα παιδιά. Κρατά κλειστά τα μάτια του και λέει τη φράση: «Αγαλματάκια ακούνητα, αμίλητα, αγέλαστα, μέρα ή νύχτα;» Όσο λέει τη φράση και κρατά κλειστά τα μάτια τα άλλα παιδιά κινούνται. Φωνάζουν «νύχτα», όταν δεν είναι έτοιμα και «μέρα», όταν πάρουν μια συγκεκριμένη πόζα. Τότε ανοίγει τα μάτια του το παιδί που τα φυλάει και οι υπόλοιποι πρέπει να μείνουν ακίνητοι στην πόζα που έχουν πάρει. Αν κάποιο παιδί εκείνη τη στιγμή  κινηθεί, τα φυλάει εκείνο.

Μακριά γαϊδούρα

Η μακριά γαϊδούρα είναι παιδικό παιχνίδι που παίζεται από δύο ομάδες. Τα μέλη της μίας ομάδας σχηματίζουν μια σειρά σκυμμένα, με το ένα να έχει γυρισμένη την πλάτη του στο άλλο. Τα παιδιά της άλλης ομάδας παίρνουν φορά και πηδούν πάνω από τα παιδιά της πρώτης ώσπου να ανέβουν όλα στην πλάτη της "γαϊδούρας". Εάν τα κατάφερναν χωρίς να τους ρίξουν τα παιδιά της άλλης ομάδας κάτω, κερδίζουν.

Τυφλόμυγα

Για να αρχίσει η τυφλόμυγα, επιλέγεται με κλήρο ένα από τα παιδιά. Ένας από τους συμπαίκτες του του δένει τα μάτια με ένα πανί, συνηθέστερα ένα μαντήλι ή φουλάρι, για να μη βλέπει, και το παιχνίδι αρχίζει. Τα υπόλοιπα παιδιά γυρίζουν γύρω - γύρω από το παιδί που κάνει την τυφλόμυγα και το πειράζουν. Εκείνο προσπαθεί να πιάσει κάποιο από τα παιδιά και κερδίζει μόνο, αν μαντέψει σωστά ποιο είναι το παιδί που έπιασε. Για να το αναγνωρίσει ψηλαφεί τα χαρακτηριστικά του προσώπου, τα ρούχα, τα μαλλιά κ.ά. Το παιδί που πιάστηκε και αναγνωρίστηκε γίνεται η επόμενη τυφλόμυγα. Αν δεν γίνει σωστά η ταύτιση, τότε το ίδιο παιδί παραμένει ως "τυφλόμυγα" για άλλον ένα γύρο.

Μπιζζ

—Το παιχνίδι αυτό είναι αρχαιότατο και παίζεται από αγόρια και κορίτσια ηλικίας 8-15 ετών. Τα παιδιά αρχικά βάζουν κλήρο για να δουν ποιος θα τα φυλάει. Αφού επιλέξουν, το παιδί αυτό κάθεται σ’ ένα σκαμνί ή στέκει σκυφτός και βάζει το δεξί του χέρι κάτω απ’ την αριστερή του μασχάλη, κρατώντας την παλάμη ανοιχτή προς τα πάνω, ενώ με το αριστερό του χέρι κρατάει κλειστά τα μάτια του. Οι υπόλοιποι παίκτες στέκονται προς τα αριστερά του κι ένας απ’ αυτούς τυχαία τον πλησιάζει και του κτυπά την ανοιχτή παλάμη. Τότε όλα τα παιδιά τρέχουν μακρυά και χοροπηδούν γύρω του, στριφογυρίζοντας το δάχτυλό τους φωνάζοντας: «Μπιζζ! », όπως κάνει η μέλισσα.
Αυτός που τα φυλάει, θα πρέπει να μαντέψει ποιος από όλους τον κτύπησε. Αν τον βρει, τότε αυτός παίρνει τη θέση του.

Ρολόι
Στην αρχή του παιχνιδιού, τα παιδιά πρέπει να επιλέξουν ένα με κλήρο, το οποίο θα γίνει Ῥολογάς. Έπειτα, στέκονται το ένα πλάι στο άλλο, σε μια γραμμή και ξεκινά μεταξύ τους ένας διάλογος:

Παιδί: Τι ώρα είναι;
Ρολογάς: Μία ώρα εμπρός!
Παιδί: Τι ώρα είναι;
Ρολογάς: Δύο ώρες μπρος!

και το κάθε παιδί που ρωτάει, κάνει τόσα βήματα μπροστά όσα του λέει ο Ρολογάς.
Εάν ο Ρολογάς δει ότι τα παιδιά τον πλησιάζουν και απειλούν τη θέση του, τότε μπορεί να αλλάξει την φορά του ρολογιού!

Ρολογάς: τέσσερις ώρες πίσω!

Ένα κόλπο που μπορούν να κάνουν τα παιδιά, είναι να κάνουν τα βήματα προς τα εμπρός πολύ μεγάλα και τα προς τα πίσω μικρά! Με αυτόν τον τρόπο, δεν απομακρύνονται πολύ από τον ρολογά και έχουν την ευκαιρία να το φτάσουν.

Σβούρα
Η σβούρα είναι ένα μικρό ξύλινο ή μεταλλικό παιχνίδι σε σχήμα κώνου, που περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του. Ο παίκτης για να δώσει φόρα στην σβούρα, τραβάει απότομα ένα σκοινί τυλιγμένο γύρω από τον άξονά της.
Το παιχνίδι παιζόταν συνήθως από δύο ή παραπάνω παίκτες, που έριχναν τις σβούρες τους και νικούσε αυτός που η σβούρα του θα περιστρεφόταν για περισσότερη ώρα πριν πέσει κάτω.

Γράψε στο τετράδιό σου τις οδηγίες για την κατασκευή της ατμομηχανής.
Κατασκευή Ατμομηχανής
Υλικά:
2 φελλοί
1 σπιρτόκουτο
1 καλαμάκι
ψαλίδι
κόλλα.

Οδηγίες κατασκευής:
1. Παίρνουμε ένα φελλό.
2. Τοποθετούμε και κολλάμε τον φελλό οριζόντια στο κέντρο της πλατιάς επιφάνειας του εξωτερικού περιβλήματος του σπιρτόκουτου.
3. Κολλάμε κάθετα την πλατιά επιφάνεια του εσωτερικού μέρους του σπιρτόκουτου στο τρένο μας.
4. Παίρνουμε τον δεύτερο φελλό και τον κόβουμε σε τέσσερα ίσα κομμάτια και τα κολλάμε σαν ρόδες στα άκρα της βάσης του εξωτερικού μας περιβλήματος.
5. Κόβουμε ένα μικρό κομμάτι από το καλαμάκι και το κολλάμε στην μπροστά άκρη τους τρένου μας κάθετα.
Ανοίγουμε δύο τρύπες σαν μάτια, στις πάνω άκρες του κάθετου σπιρτόκουτου.

Παρατήρησε τις εικόνες και πες:
Τι νομίζεις πως δείχνουν;
Μας δείχνουν τις οδηγίες για την κατασκευή της ατμομηχανής.

Τι μας λένε να κάνουμε;
Μας δείχνουν βήμα βήμα πώς να συναρμολογήσουμε την ατμομηχανή.

1. Τα παιδιά της τάξης αποφάσισαν να παρουσιάσουν στην εφημερίδα τους διάφορες ιδέες για την κατασκευή παιχνιδιών. Διάβασε παρακάτω μία από αυτές.
Σημείωσε το σωστό.

Διπλώνετε ένα χαρτί
► στα δύο.
► στα τρία.
 
Προσέχετε, ώστε το διπλωμένο χαρτί να ανοίγει από
► την αριστερή πλευρά.
► τη δεξιά πλευρά.

Αναζητήστε ιδέες για χάρτινες κατασκευές παιχνιδιών ή στολιδιών. Τι θα λέγατε να τις παρουσιάσετε προφορικά στην τάξη; Αν θέλετε, μπορείτε να κάνετε μια έκθεση ή να βάλετε κάποιες από αυτές στην εφημερίδα της τάξης σας!
Μπορούμε να φτιάξουμε ένα χάρτινο καραβάκι ή μία σαΐτα.

2. Στα παλιά χρόνια τα παιδιά έπαιζαν συχνά στη γειτονιά. Διάβασε παρακάτω...
Πώς περνούσαν τα παιδιά τον ελεύθερο χρόνο τους παλιά; Πώς τον περνούν σήμερα;

Τα παλιά τα χρόνια, τα παιδιά περνούσανε τον χρόνο τους παίζοντας ομαδικά παιχνίδια στις γειτονιές, στις αλάνες και τις αυλές, όπως κρυφτό, κυνηγητό, σχοινάκι. Σήμερα, τα παιδιά περνούν τον ελεύθερο χρόνο τους παίζοντας παιχνίδια στον υπολογιστή.

Πόσο συχνά βλέπεις τηλεόραση; Αν δεν υπήρχε τηλεόραση, τι θα μπορούσες να κάνεις, για να διασκεδάσεις;
Το κάθε παιδί απαντάει για τον εαυτό του.
Μερικές δραστηριότητες που θα μπορούσα να κάνω εάν δεν υπήρχε τηλεόραση είναι οι εξής:
☛ Να παίξω με του φίλους μου στην αυλή, τον δρόμο ή την γειτονιά.
☛ Να διαβάσω ένα βιβλίο
☛ Να πάω βόλτα με την οικογένειά μου
☛ Να ακούσω μουσική
☛ Να ζωγραφίσω
☛ Να φτιάξω κατασκευές
☛ Να χορέψω

Γνωρίζεις άλλα παραδοσιακά παιχνίδια εκτός από το κρυφτό ή τα «μήλα»; Πώς παίζονται;

Σκαμνάκια

Ένα εύκολο παιχνίδι, που δεν χρειάζεται μεγάλη προετοιμασία. Τα παιδιά στοιχίζονται το ένα πίσω από το άλλο, κρατώντας μία απόσταση και σκύβουν. Το τελευταίο παιδί, παίρνει φόρα, στηρίζει τα χέρια του στις πλάτες των σκυμμένων παιδιών και με με ένα αλματάκι, πηδάει από πάνω τους.  
Όταν περάσει και το πρώτο παιδί στην σειρά, σκύβει και ξεκινάει ο επόμενος.

Χαλασμένο τηλέφωνο

Ένα πολύ απλό παιχνίδι, που παίζεται με όσους παίχτες θέλουμε. Τα παιδιά κάθονται στη σειρά, το ένα δίπλα στο άλλο. Ο πρώτος λέει μία λέξη στο αυτί του δεύτερου και ο δεύτερος πρέπει να πει στον τρίτο αυτό που άκουσε, ο τρίτος στον τέταρτο κ.ο.κ. έτσι ώστε να φτάσει στον τελευταίο.
Ο τελευταίος πρέπει να πει την λέξη που άκουσε δυνατά. Αν είναι η σωστή, τότε πηγαίνει στην αρχή της σειράς και λέει τη δική του.

3. Στην εφημερίδα «Τα ανήσυχα μολύβια» έχει ανακοινωθεί ένας διαγωνισμός κατασκευής κολάζ με θέμα την Ελλάδα. Για να πάρεις μέρος, δες τους όρους συμμετοχής.
Ποιοι είναι οι όροι συμμετοχής στον διαγωνισμό;

Για να πάρουμε μέρος στον διαγωνισμό, πρέπει να:
☛ είμαστε μέχρι εννιά χρονών.
☛ το κολάζ πρέπει να φτιαχτεί από τουλάχιστον τρία παιδιά
☛ να αποσταλεί μέχρι τις 15 Μαΐου.

4. Διάβασε το κείμενο που δημοσιεύτηκε στη λογοτεχνική στήλη της εφημερίδας των παιδιών.
Πρόσεξε τα ρήματα με τα έντονα γράμματα στο παραπάνω κείμενο. Μας δείχνουν τι έγινε χάρη στα χρωματιστά μολύβια. Τώρα συμπλήρωσε τον παρακάτω πίνακα.
Εγώ | έχασα | χρωμάτισα
Εσύ | έχασες | χρωμάτισες
Αυτός-ή-ό | έχασε | χρωμάτισε
Εμείς | χάσαμε | χρωματίσαμε
Εσείς | χάσατε | χρωματίσατε
Αυτοί-ές-ά | έχασαν | χρωμάτισαν

5. Τα παιδιά αποφάσισαν να ρωτήσουν τους μεγάλους για παιχνίδια που έπαιζαν, όταν ήταν μικροί. Έμαθαν αρκετά παιχνίδια και κάποια θα τα βάλουν στην εφημερίδα τους. Διάβασε παρακάτω πώς παίζεται ένα από αυτά.
Πώς λέγεται το παιχνίδι;

Η μικρή Ελένη

Πώς παίζεται; Ποιοι είναι οι κανόνες του;
Στο κέντρο ενός κύκλου κάθεται ένα κορίτσι που εκείνη τη στιγμή παίρνει το όνομα της μικρής Ελένης (και κάνει ότι κλαίει). Τα υπόλοιπα παιδιά πιασμένα χέρι χέρι γυρίζουν γύρω της και τραγουδούν:
«Η μικρή Ελένη κάθεται και κλαίει
γιατί δεν την παίζουνε οι φιλενάδες της.
Σήκω επάνω, κλείσε τα ματάκια σου,
κοίταξε τον ήλιο και ψάξε να μας βρεις.»

Τη στιγμή αυτή ο κύκλος χαλάει, το κορίτσι που κάνει την Ελένη σηκώνεται με κλειστά μάτια, υψώνει το κεφάλι προς τον ήλιο κι έπειτα προσπαθεί να πιάσει κάποιο απ’ τα παιδιά. Όταν πιάσει ένα κορίτσι, προσπαθεί (με κλειστά πάντα μάτια) να το αναγνωρίσει, για να πάρει τη θέση της μικρής Ελένης και να
συνεχιστεί το παιχνίδι.

Πώς συνεχίζεται το παιχνίδι;
Εάν το παιδί που έχει το ρόλο της «Ελένης» καταφέρει και αναγνωρίσει το παιδί που έπιασε, τότε αλλάζουν θέση μεταξύ τους και το παιχνίδι ξεκινάει από την αρχή. Εάν δεν το καταφέρει, τότε το παιχνίδι ξαναρχίζει με το ίδιο ως «Ελένη».

Ρωτήστε και εσείς τους μεγαλύτερους αν γνωρίζουν παρόμοια παιχνίδια. Μπορείτε να τα συγκεντρώσετε και να τα παρουσιάσετε στην τάξη ή να τα καταγράψετε και να τα βάλετε στο διαδίκτυο με τη βοήθεια του δασκάλου ή της δασκάλας σας. Δε θα ήταν ωραία ιδέα να οργανώσετε μια μέρα παιχνιδιού και να καλέσετε και άλλα παιδιά, για να παίξετε όλοι μαζί αυτά τα παιχνίδια;
Δεν περνάς κυρά Μαρία

Τα παιδιά πιάνονται χέρι-χέρι και σχηματίζουν έναν κύκλο, ενώ ένα κορίτσι από τα μεγαλύτερα, υποδύεται την κυρα-Μαρία και στέκεται στη μέση.
Τα υπόλοιπα παιδιά γυρίζουν γύρω-γύρω και τραγουδούν, ενώ η κυρα-Μαρία προσπαθεί να περάσει ανάμεσά τους.

«-Που θα πας κυρα-Μαρία, δεν περνάς δεν περνάς,
που θα πας κυρα-Μαρία, δεν περνάς, περνάς!
-Θε να πάω εις τους κήπους δεν περνώ, δεν περνώ.
θε να πάω εις τους κήπους δεν περνώ, περνώ!
-Τι θα κάνεις εις τους κήπους δεν περνάς, δεν περνάς
τι θα κάνεις εις τους κήπους δεν περνάς, περνάς!
-Θα μαζέψω 2 βιολέτες δεν περνώ, δεν περνώ
θα μαζέψω 2 βιολέτες δεν περνώ, περνώ!
-Τι θα κάνεις τις βιολέτες δεν περνάς, δεν περνάς
τι θα κάνεις τις βιολέτες δεν περνάς, περνάς!
-Θα τις δώσω της καλής μου δεν περνώ, δεν περνώ
θα τις δώσω της καλής μου δεν περνώ, περνώ!
-Και ποια είναι η καλή σου δεν περνάς, δεν περνάς
και ποια είναι η καλή σου δεν περνάς, περνάς!
-Η καλή μου είν' (η Γεωργία π.χ.) δεν περνώ, δεν περνώ
η καλή μου είν' (η Γεωργία π.χ.) δεν περνώ, περνώ!»

Μόλις ακούσει τ' όνομά του το κορίτσι που ανέφερε η κυρα-Μαρία (στην προκειμένη περίπτωση η Γεωργία), τότε αλλάζει θέση με εκείνη και το παιχνίδι συνεχίζεται έτσι.
Υπάρχει μία παραλλαγή στην οποία η "Γεωργία" στέκεται στο πλάι της κυρα-Μαρίας, που συνεχίζει ν' αναφέρει σε κάθε επανάληψη του τραγουδιού κι από μια φιλενάδα της, ώσπου δε μένουν πια αρκετά κορίτσια, για να σχηματίσουν κύκλο κι έτσι το παιχνίδι τελειώνει.

6. Παρατήρησε πώς από την ένωση των δύο παρακάτω προτάσεων με το και δημιουργείται μια καινούρια, μεγαλύτερη πρόταση. Τι συμβαίνει με το υπογραμμισμένο μέρος της κάθε πρότασης;
Μπορείς να κάνεις και εσύ το ίδιο με τις παρακάτω προτάσεις;

Η δασκάλα δείχνει εικόνες. + Η δασκάλα γράφει στον πίνακα τις ιδέες των παιδιών.
Η δασκάλα δείχνει εικόνες και γράφει στον πίνακα τις ιδέες των παιδιών.

Τα παιδιά κυνηγούν το ένα το άλλο. + Τα παιδιά κρύβονται ανάμεσα στα δέντρα.
Τα παιδιά κυνηγούν το ένα το άλλο και κρύβονται ανάμεσα στα δέντρα.