Κεφ. 28ο: Αφαίρεση με αφαιρετέο μικρό αριθμό

Στο τέταρτο κεφάλαιο της τέταρτης ενότητας, του βιβλίου των Μαθηματικών της Α' Δημοτικού, με τίτλο "Αφαίρεση με αφαιρετέο μικρό αριθμό", θα κάνουμε μια εισαγωγή στην έννοια και την πράξη της αφαίρεσης και του συμβόλου της.

Τι είναι η αφαίρεση;
Η αφαίρεση είναι μια από τις τέσσερις βασικές αριθμητικές πράξεις και συγκεκριμένα η αντίθετη της πρόσθεσης.
Αφαίρεση είναι η πράξη που χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να υπολογίσουμε, τι θα μείνει σε ένα σύνολο (αριθμών, αντικειμένων, ποσοτήτων κτλ), εάν πάρουμε-βγάλουμε (αφαιρέσουμε) ένα μέρος από αυτά. Την πράξη αυτή, την δηλώνουμε με το σύμβολο πλην "-".
Για παράδειγμα, εάν έχω τρία μήλα και φάω τα δύο, θα μου μείνει ένα μήλο, δηλαδή από το σύνολο των τριών μήλων (3), αφαίρεσα τα δύο (3 - 2) και έτσι μου έμεινε μόνο ένα (3 - 2 = 1).

Στο μάθημα αυτό υπάρχουν τέσσερις δραστηριότητες που πρέπει να μελετήσουμε και να ετοιμάσουμε:

1. Κόβουμε τα μήλα
Επάνω στη μηλιά υπάρχουν 6 μήλα. Από αυτά κόβουμε τα 2. Πόσα μήλα θα μείνουν;

☛ Για να βρούμε πόσα μήλα θα μείνουν πάνω στη μηλιά, αν από τα 6 κόψουμε (αφαιρέσουμε, βγάλουμε, διαγράψουμε, σβήσουμε) τα 2 (αυτά που έχουν Χ), απλά θα μετρήσουμε πόσα είναι συνολικά αυτά που δεν έχουν Χ, δηλαδή τα 4. Άρα ☛  6 - 2 = 4 μήλα.

• Επάνω στο κλαδί κάθονται 4 πουλάκια. Από αυτά φεύγουν 2. Πόσα θα μείνουν στο κλαδί;
☛ Για να βρούμε πόσα πουλάκια θα μείνουν πάνω στο κλαδί, αν από τα 4 φύγουν (αφαιρέσουμε, βγάλουμε) τα 2 (τα κίτρινα ας πούμε), απλά θα μετρήσουμε πόσα είναι συνολικά αυτά που είναι πορτοκαλί, δηλαδή τα 2. Άρα ☛  4 - 2 = 2 πουλάκια.

• Ο Κώστας έχει 5 μπίλιες. Δίνει τις 3 στον φίλο του τον Γιώργο και τις υπόλοιπες στον Γιάννη. Πόσες μπίλιες θα δώσει στον Γιάννη;
☛ Για να βρούμε πόσες από τις 5 μπίλιες θα δώσει ο Κώστας στον Γιάννη, θα πρέπει να βρούμε πόσες θα του μείνουν αφού δώσει τις 3 στο Γιάννη, δηλαδή ☛  5 - 3 = 2 μπίλιες.

• Πόσα τουβλάκια πιο ψηλός είναι ο κόκκινος πύργος από τον πράσινο;
☛ Για να υπολογίσουμε πόσο ψηλότερος είναι ο κόκκινος πύργος από τον πράσινο, πρέπει να βρούμε πόσα τουβλάκια έχει παραπάνω, δηλαδή από τα 6 να αφαιρέσουμε τα 3, έτσι γράφουμε ☛  6 - 3 = 3 τουβλάκια.

2. Αναγνώριση σχηματισμών με αφαίρεση.
• Στο πρώτο ζάρι έχει 2 κουκκίδες. Αν βγάλουμε τη 1 πόσες θα μείνουν; ☛ 2 - 1 = 1 κουκκίδα.
• Στο δεύτερο ζάρι έχει 4 κουκκίδες. Αν βγάλουμε τη 1 πόσες θα μείνουν; ☛ 4 - 1 = 3 κουκκίδες.
• Στο τρίτο ζάρι έχει 3 κουκκίδες. Αν βγάλουμε τη 1 πόσες θα μείνουν; ☛ 3 - 1 = 2 κουκκίδες.
• Στο τέταρτο ζάρι έχει 6 κουκκίδες. Αν βγάλουμε τη 1 πόσες θα μείνουν; ☛ 6 - 1 = 5 κουκκίδες.
• Στο πέμπτο ζάρι έχει 5 κουκκίδες. Αν βγάλουμε τη 1 πόσες θα μείνουν; ☛ 5 - 1 = 4 κουκκίδες.
• Στο έκτο ζάρι έχει 1 κουκκίδα. Αν βγάλουμε τη 1 πόσες θα μείνουν; ☛ 1 - 1 = 0 κουκκίδες.

3. Η Μαρία έχει 7 καραμέλες. Τρώει τις 2. Πόσες καραμέλες της μένουν;
– Ο Πυθαγόρας μετρά για να βρει το 7 - 2. Δηλαδή, από το 7 κατεβαίνουμε 2 αριθμούς (7, 6, 5) και βρίσκουμε το 5. Άρα ☛  7 - 2 = 5.

– Η Υπατία υπολογίζει για να βρει το 7 - 2. Δηλαδή, το 7 είναι ίσο με 5 + 2 αφού (7 = 5 + 2). Οπότε αν βγάλω από τα 7 τα 2, μένουν 5. Άρα ☛ 7 - 2 = 5.

4. Υπολογίζω και συμπληρώνω τους αριθμούς.
☛ 5 - 1 = 4  |  4 - 1 = 3
☛ 8 - 2 = 6  |  3 - 2 = 1
☛ 6 - 1 = 5  |  2 - 2 = 0

Κεφ. 28 - Αφαίρεση με αφαιρετέο μικρό αριθμό - Τετράδιο Εργασιών - Λύσεις Ασκήσεων

Στο Τετράδιο Εργασιών υπάρχουν τέσσερις ασκήσεις σχετικές με το μάθημά μας:

1. Αριθμώ αντίστροφα ξεκινώντας από το 20.
20 - 0 = 20 , 20 - 1 = 19 , 19 -  1 = 18 , 18 - 1 = 17 , 17 - 1 = 16 , 16 - 1 = 15 , 15 -  1 = 14 , 14 - 1 = 13 , 13 - 1 = 12 , 12 - 1 = 11 , 11 - 1 = 10 , 10 - 1 = 9 , 9 - 1 = 8 , 8 - 1 = 7 , 7 - 1 = 6 , 6 - 1 = 5 , 5 - 1 = 4 , 4 - 1 = 3 , 3 - 1 = 2 , 2 - 1 = 1 , 1 - 1 = 0

2. Το καλάθι είχε 10 καρότα. Το κουνέλι έφαγε 3 καρότα.
Πόσα καρότα έμειναν μέσα στο καλάθι;
10 - 3 = 7 (γιατί 10 - 1 = 9 , 9 - 1 = 8 και 8 - 1 = 7)

O Μενέλαος είχε 8 γραμματόσημα στη συλλογή του. Έδωσε 3 γραμματόσημα στον Νίκο. Πόσα γραμματόσημα έχει τώρα;
8 - 3 = 5 (γιατί 8 - 1 = 7 , 7 - 1 = 6 και 6 - 1 = 5)

3. Συμπληρώνω τους αριθμούς στις ισότητες.
☛ 5 - 2 = 3   |   7 - 1 = 6
☛ 4 - 2 = 2   |  10 - 1 = 9
☛ 3 - 3 = 0   |   8 - 2 = 6

4. Υπολογίζω τις πράξεις και συμπληρώνω τους αριθμούς.
☛ 4 – 1 = 3  |  3 – 1 = 2  |  7 – 1 = 6
☛ 3 + 1 = 4  |  2 + 1 = 3  |  6 + 1 = 7
☛ 5 – 3 = 2  |  6 – 1 = 5  |  4 – 2 = 2
☛ 2 + 3 = 5  |  5 + 1 = 6  |  2 + 2 = 4