Αλληλογραφώ - Βιβλίο Μαθητή - Γλώσσα Β' Δημοτικού - από το https://idaskalos.blogspot.com
Στην δέκατη πέμπτη ενότητα, του βιβλίου της Γλώσσας της Β' Δημοτικού, με τίτλο "Μες στο μουσείο", θα μάθουμε να διαβάζουμε και να καταλαβαίνουμε επιστολές και μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, να γράφουμε και εμείς επιστολές και μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Επίσης, θα μάθουμε πότε χρησιμοποιούμε πληθυντικό αριθμό (πληθυντικό ευγενείας), όταν μιλούμε ή γράφουμε σε κάποιον, το ρήμα έχω, να καταλαβαίνουμε τι σημαίνουν οι σύνθετες λέξεις και να φτιάχνουμε και εμείς τέτοιες λέξεις. Τέλος, θα μάθουμε λέξεις που έχουμε δανειστεί από άλλες γλώσσες.

Πάμε να δούμε ποιες εργασίες και ασκήσεις έχει το βιβλίο μας, και πώς θα τις λύσουμε.

Παρατήρησε τις εικόνες, διάβασε τι γράφουν και πες.
Τι βλέπεις; Τι είναι καθένα από αυτά; Πώς το κατάλαβες;
Στις σελίδες 66 - 67 βλέπουμε:
☛ Φακέλους αλληλογραφίας. Το κατάλαβα από τα γραμματόσημα και τη σφραγίδα ταχυδρομείου.
☛ Ένα τηλεγράφημα. Ήταν εύκολο να το καταλάβουμε, επειδή το γράφει στο πλάι, με κεφαλαία γράμματα.
☛ Ένα φαξ. Είναι μία συσκευή με την οποία μπορούμε να στείλουμε ένα γραπτό κείμενο σε κάποιον μακριά.
☛ Ένα e-mail. Το κατάλαβα από τις φόρμες που πρέπει να συμπληρώσουμε το mail του παραλήπτη, το θέμα κτλ.

Γιατί κολλούμε γραμματόσημα στους φακέλους;
Τα γραμματόσημα τα κολλάμε στους φακέλους για να πληρώσουμε το ταχυδρομείο. Η τιμή τους διαφέρει, ανάλογα με το πόσο μακριά θέλουμε να στείλουμε το γράμμα.

Από πού αγοράζουμε γραμματόσημα;
Από περίπτερα, βιβλιοπωλεία ή από το ταχυδρομείο.

Τι φαντάζεσαι ότι γράφουν οι σφραγίδες του ταχυδρομείου;
Οι σφραγίδες του ταχυδρομείου αναγράφουν το όνομα της πόλης από την οποία φεύγει το γράμμα, καθώς επίσης και την ημερομηνία που πήγε το γράμμα στο ταχυδρομείο.

Ξέρεις τι είναι συλλογή γραμματοσήμων;
Πολύ άνθρωποι ανά τα χρόνια, συλλέγαν γραμματόσημα, παλιά ή καινούρια, από διαφορετικές χώρες και τα τοποθετούσαν σε άλμπουμ. Ξεφυλλίζοντας ένα τέτοιο άλμπουμ, μπορεί κανείς να βρει γραμματόσημα με σχέδια και χρώματα που πιθανόν να μην έχει ξανά δει.

Πώς στέλνουμε ένα γράμμα;
Η διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσουμε για να στείλουμε ένα γράμμα είναι η εξής:
☛ Γράφουμε το γράμμα μας.
☛ Το τοποθετούμε σε ένα φάκελο.
☛ Σφραγίζουμε καλά τον φάκελο.
☛ Γράφουμε από την μπροστινή πλευρά του φακέλου και συγκεκριμένα, πάνω αριστερά, τα στοιχεία του αποστολέα, δηλαδή το ονοματεπώνυμο, την διεύθυνση, τον ταχυδρομικό κώδικα και την πόλη. Στην κάτω δεξιά μεριά, γράφουμε τα αντίστοιχα στοιχεία του παραλήπτη.
☛ Κολλάμε τα κατάλληλα γραμματόσημα.
☛ Ρίχνουμε το φάκελό μας στο σωστό γραμματοκιβώτιο. Βρίσκεται συνήθως έξω από το ταχυδρομείο ή σε κεντρικά σημεία της περιοχής.

Πώς στέλνουμε ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου;
Η αποστολή ενός e-mail είναι πολύ ευκολότερη και ανέξοδη σε σύγκριση με τον παραδοσιακό τρόπο. Το μόνο που χρειάζεται να έχουμε είναι ένας υπολογιστής ή ένα κινητό, με σύνδεση στο ίντερνετ και ένα προσωπικό λογαριασμό email. Αφού εξασφαλίσουμε αυτά, ακολουθούμε τα εξής βήματα:
☛ Μπαίνουμε στην πλατφόρμα (gmail, yahoo mail κτλ.) και ξεκινάμε να γράφουμε το μήνυμά μας.
☛ Συμπληρώνουμε στην φόρμα την ηλεκτρονική διεύθυνση (email) του παραλήπτη και προαιρετικά, βάζουμε το "θέμα" του μηνύματός μας.
☛ Πατάμε "αποστολή".

Πώς στέλνουμε ένα τηλεγράφημα;
Για να στείλουμε ένα τηλεγράφημα ακολουθούμε τα εξής βήματα:
☛ Πηγαίνουμε στο κατάστημα ΟΤΕ της περιοχής μας.
☛ Δίνουμε τα στοιχεία μας σε κάποιον υπεύθυνο (το ονοματεπώνυμό μας, την διεύθυνση, το τηλέφωνο και τα αντίστοιχα στοιχεία του παραλήπτη).
☛ Τυπώνεται το μήνυμά μας σε χαρτί και στέλνεται στον παραλήπτη.
☛ Προσοχή. Το κόστος υπολογίζεται ανάλογα με το πόσες λέξεις θα περιέχει το μήνυμα, για αυτό πρέπει να είναι όσο πιο σύντομο γίνεται.

Πώς στέλνουμε ένα φαξ;
Για να στείλουμε ένα φαξ ακολουθούμε τα εξής βήματα:
☛ Γράφουμε το μήνυμά μας σε ένα χαρτί.
☛ Τοποθετούμε το χαρτί στην ειδικέ θέση της συσκευής του φαξ.
☛ Πληκτρολογούμε τον αριθμό τηλεφώνου του παραλήπτη.
☛ Πατάμε "αποστολή".

1. Διάβασε το παρακάτω κείμενο.
Tι είναι το παραπάνω κείμενο; Παραμύθι ή κάτι άλλο;
Το παραπάνω κείμενο δεν είναι παραμύθι. Είναι ένα φανταστικό γράμμα.

Ποιος το έγραψε; Πώς το κατάλαβες;
Το έγραψε η Αγγελική Βαρελά. Το καταλαβαίνουμε από τον χαιρετισμό με τον οποίο τελειώνει το γράμμα ο αποστολέας / συγγραφέας.

Σε ποιον το έγραψε; Πώς το κατάλαβες;
Το έγραψε στη φώκια Μονάχους. Το καταλαβαίνουμε από την πρώτη πρόταση του κειμένου: «Αγαπητή μου φώκια Μονάχους».

Tι του λέει;
Η αποστολέας του γράμματος (Αγγελική Βαρελά) λέει στη φώκια ότι έμαθε για την ύπαρξή της από την τηλεόραση και πως είναι ένα σπάνιο είδος των ελληνικών θαλασσών, που ζει στις Βόρειες Σποράδες.
Άκουσε επίσης, πως έχει γίνει πρόταση για τη δημιουργία ενός θαλάσσιου πάρκου σε αυτά τα νησιά ώστε να προστατεύεται η φώκια από διάφορους κινδύνους.
Της έκανε μάλιστα ιδιαίτερη εντύπωση, το γεγονός πως η φώκια χρησιμοποιεί ένα δικό της "λεξιλόγιο" που αποτελείται από δεκάξι ήχους / λέξεις, πράγμα που την κάνει να απορεί. Πώς είναι δυνατόν οι φώκιες, με τόσο μικρό λεξιλόγιο να μπορούν να επικοινωνούν, ενώ οι άνθρωποι με τόσο λεξιλογικό πλούτο, να μην μπορούν να ζήσουν αρμονικά;

Εσύ έχεις στείλει ποτέ γράμμα σε φίλο σου ή σε κάποιον άλλο; Τι ήθελες να του πεις;
Έχω στείλει ένα γράμμα στον παππού μου, για να του κάνω έκπληξη.

2. Η συγγραφέας του προηγούμενου γράμματος το έβαλε στον παρακάτω φάκελο. Δες τον φάκελο και απάντησε στις ερωτήσεις.
Ποιος έστειλε αυτό το γράμμα;
Η Αγγελική Βαρελλά.

Σε ποιον;
Στη φώκια Μονάχους

Πού μένει ο αποστολέας;
Στην οδό Άνδρου 17 στην Κηφισιά.

Πού μένει ο παραλήπτης;
Στις Βόρειες Σποράδες.

Τα γράμματα λέγονται και επιστολές! Αν θέλεις να το δεις και εσύ, άνοιξε το λεξικό σου! Αποστολέας είναι αυτός που γράφει και αποστέλλει το γράμμα.
Παραλήπτης είναι αυτός που θα πάρει το γράμμα, αυτός που θα το παραλάβει.

3. Συμπλήρωσε τον παρακάτω πίνακα.
Εγώ έχω
Εσύ έχεις
Αυτός / αυτή / αυτό έχει
Εμείς έχουμε
Εσείς έχετε
Αυτοί / αυτές / αυτά έχουν

5. Να τι απάντησε ο κύριος Πέτρος στη Γαλήνη:
Τι έστειλε ο κύριος Πέτρος; Από πού το κατάλαβες;
Ο κύριος Πέτρος έστειλε ένα e-mail, δηλαδή ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Το καταλαβαίνουμε από:
☛ τη μορφή του μηνύματος
☛ την ηλεκτρονική διεύθυνση του παραλήπτη
☛ τα εικονίδια του προγράμματος στο πάνω μέρος του μηνύματος.

Σε ποιον έστειλε αυτό το μήνυμα; Από πού το κατάλαβες;
Ο παραλήπτης του μηνύματος είναι ο πατέρας της Γαλήνης, ο κύριος Κώστας Παπαδόπουλος. Αυτό φαίνεται από την διεύθυνση του παραλήπτη καθώς και επειδή πάνω πάω λέει "Προς: Κώστας Παπαδόπουλος".
Το μήνυμα όμως, δεν προορίζεται για τον κύριο Κώστα, αλλά για την Γαλήνη, καθώς ξεκινά με την φράση "Γαλήνη μου..."
Αυτό συμβαίνει επειδή η Γαλήνη είναι αρκετά μικρή ώστε να έχει την δική της ηλεκτρονική διεύθυνση, έτσι ο κύριος Πέτρος, έστειλε το μήνυμα στον μπαμπά της.

Πότε το έστειλε;
Τη Δευτέρα 12 Μαρτίου 2005, στις 10:15 π.μ.

Ποιες διαφορές υπάρχουν ανάμεσα σε αυτό το μήνυμα και στα γράμματα που στέλνουμε με το ταχυδρομείο;
Οι διαφορές ανάμεσα σε αυτό το μήνυμα και στα γράμματα που στέλνουμε με το ταχυδρομείο είναι οι εξής:
☛ Το ηλεκτρονικό μήνυμα χρειάζεται υπολογιστή ή κινητό με σύνδεση στο ίντερνετ, ενώ το από γράμμα το στέλνουμε με το ταχυδρομείο.
☛ Το ηλεκτρονικό μήνυμα το πληκτρολογούμε, ενώ το απλό γράμμα χρειάζεται φάκελος, γραμματόσημα, στυλό ή μολύβι.
☛ Για το ηλεκτρονικό μήνυμα χρειαζόμαστε την ηλεκτρονική διεύθυνση του παραλήπτη, ενώ για το απλό γράμμα χρειαζόμαστε τη διεύθυνση του σπιτιού του.
☛ Το ηλεκτρονικό μήνυμα φτάνει μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα στον παραλήπτη, ενώ το απλό γράμμα χρειάζεται από κάποιες μέρες έως και μήνες, ανάλογα με το πόσο μακρυά από εμάς βρίσκεται ο παραλήπτης.

6. Κοίταξε τις λέξεις με τα έντονα γράμματα στην επιστολή που έστειλε η Γαλήνη στον κύριο Πέτρο.
Τι παρατηρείς;
Οι λέξεις με τα έντονα γράμματα βρίσκονται στον πληθυντικό αριθμό.

Πώς απευθύνει τον λόγο η Γαλήνη στον κύριο Πέτρο, στον ενικό ή στον πληθυντικό αριθμό; Γιατί;
Η Γαλήνη χρησιμοποιεί το πληθυντικό αριθμό για να μιλήσει στον κύριο Πέτρο, επειδή είναι μεγαλύτερος από εκείνη και πρέπει να του δείξει σεβασμό. Είναι αυτό που λέμε: πληθυντικό ευγενείας.

Μπορείς να σκεφτείς και άλλες περιπτώσεις στις οποίες μιλούμε ή γράφουμε σε κάποιον στον πληθυντικό αριθμό;
Μιλάμε και γράφουμε στον πληθυντικό αριθμό όταν απευθυνόμαστε σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, που δεν είναι συγγενείς μας (δάσκαλοι, γιατροί, γονείς των συμμαθητών μας, έμποροι, πωλητές κ.α.).

7. Ο Λουκάς έλαβε το παρακάτω γράμμα από τον Φίλιππο, τον φίλο του που ζει φέτος για πρώτη φορά στη Γαλλία. Πρόσεξε τις λέξεις με τα μαύρα γράμματα και βάλε σε κύκλο το τελευταίο γράμμα τους. Τι παρατηρείς; Πώς θα πεις αυτές τις λέξεις στον πληθυντικό αριθμό;
Παρίσι 10 Φεβρουαρίου
Γεια σου Λουκά,
 Σε έχω επιθυμήσει πολύ και σκέφτηκα να σου γράψω πώς τα περνάω εδώ. Εκείνο που μου έκανε εντύπωση, όταν έφτασα, ήταν οι κυλιόμενες σκάλες του μετρό. Είναι πελώριες και οι άνθρωποι που μπαινοβγαίνουν στο μετρό είναι πάντα βιαστικοί.
 Το σχολείο μου είναι ένα στενόμακρο κτίριο με γαλαζοπράσινες κουρτίνες. Ο δάσκαλός μας είναι ένας ψηλόλιγνος κύριος με γκριζογάλανα μάτια. Μας έχει μάθει να χρησιμοποιούμε το ίντερνετ και να γράφουμε στο κομπιούτερ. Κάνουμε και πολύ γυμναστική. Παίζω μπάσκετ και έχω μάθει να κάνω πατινάζ στον πάγο. Το μόνο που δε μου αρέσει είναι ότι σχεδόν κάθε μέρα γράφουμε τεστ.
 Κάνει πολύ κρύο εδώ και συχνά πέφτει ένα παγωμένο χιονόβροχο. Φορώ πάντα ένα χοντρό μπουφάν. Τα Σαββατοκύριακα πηγαίνουμε σε ένα λούνα παρκ κοντά στο σπίτι μας. Ξέχασα να σου πω ότι τρώω και πολλά κρουασάν. Εσύ τι κάνεις; Γράψε μου τα νέα σου!
Σε φιλώ
Φίλιππος

Αυτό που παρατηρώ είναι ότι όλες οι έντονες λέξεις (εκτός από τη λέξη μετρό που τελειώνει σε -ο) τελειώνουν σε σύμφωνο. Αυτές οι λέξεις, δεν είναι ελληνικές, για αυτό ούτε κλίνονται, ούτε μπορούμε να τις πούμε στον πληθυντικό αριθμό.
Σε περίπτωση που χρειάζεται να μιλήσουμε για αυτές στον πληθυντικό αριθμό, αφήνουμε την λέξη όπως είναι και βάζουμε το άρθρο κανονικά, στον πληθυντικό αριθμό.
π.χ. τα μπουφάν, τα τεστ, τα κρουασάν, τα κομπιούτερ.

Αυτές οι λέξεις συνήθως δεν κλίνονται. Τις έχουμε δανειστεί από άλλες γλώσσες.
Μερικές όμως από αυτές έχουν συνώνυμες λέξεις που κλίνονται:
 

το ίντερνετ το λέμε και διαδίκτυο, το μπάσκετ το λέμε και καλαθοσφαίριση, το κομπιούτερ το λέμε και
ηλεκτρονικός υπολογιστής.

8. Πρόσεξε τώρα στην προηγούμενη επιστολή τις λέξεις με τα κόκκινα γράμματα. Μπορείς να πεις τι σημαίνει καθεμιά; Μπορείς να τις χωρίσεις σε δύο κομμάτια όπως στο παράδειγμα;
Μπαινοβγαίνουν (μπαίνω + βγαίνουν) ⇒ Μπαίνουν και βγαίνουν συνεχώς.
Στενόμακρο (στενό + μακρύ) ⇒ Κάτι το οποίο είναι συγχρόνως και στενό και μακρύ, όπως για παράδειγμα ένας διάδρομος.
Γαλαζοπράσινες (γαλάζιες + πράσινες) ⇒ Αυτές που έχουν τυρκουάζ χρώμα, (αυτό που είναι ανάμεσα σε γαλάζιο και πράσινο).
Ψηλόλιγνος (ψηλός + λιγνός) ⇒  Κάποιος που είναι ψηλός και αδύνατος (λιγνός).
Γκριζογάλανα (γκρίζα + γαλανά) ⇒ Αυτά που έχουν χρώμα μεταξύ γκρίζου και γαλανού.
Χιονόβροχο (χιόνι + βροχή) ⇒ Χιόνι και βροχή συνάμα.
Σαββατοκύριακα (Σαββάτα + Κυριακές) ⇒ Τα Σάββατα μαζί με τις Κυριακές.

Oι λέξεις που σχηματίζονται από δύο άλλες λέγονται σύνθετες. Παρατήρησες το o που μπαίνει ανάμεσα στις δύο λέξεις; Σε τι νομίζεις ότι χρησιμεύει;
Το φωνήεν «ο» χρησιμεύει στο να ενωθούν οι δύο λέξεις και να ακούγονται πιο εύηχα, δηλαδή πιο όμορφα και ευχάριστα στο αυτί.
Ας πούμε, στην λέξη «χιονόβροχο», αν αντί για «ο» βάλουμε «ι», η λέξη θα ήταν «χιονίβροχο».