Πάμε να δούμε ποιες εργασίες και ασκήσεις έχει το βιβλίο μας, και πώς θα τις λύσουμε.
1. Παρατήρησε την εικόνα στη διπλανή σελίδα και πες.
• Τι βλέπεις σε αυτή;
Παρατηρώντας την εικόνα της σελίδας 38, βλέπουμε μία υπαίθρια χριστουγεννιάτικη αγορά.
Βλέπουμε μαγαζιά στολισμένα με πολύχρωμα λαμπάκια, γιρλάντες, ενώ μάλιστα υπάρχει και ένα μεγάλο στολισμένο δέντρο.
Η αγορά είναι κατάμεστη με κόσμο που έχει βγει για τις χριστουγεννιάτικες αγορές του.
Τρεις άντρες, ντυμένοι Άγιοι Βασίληδες μοιράζουν γλυκά και τρία παιδιά τραγουδούν τα κάλαντα.
Στην δεξιά πλευρά της εικόνας βλέπουμε μία συντροφιά μουσικών που κατά πάσα πιθανότητα παίζουν εορταστικές μελωδίες και τέλος, στο κέντρο περίπου της αγοράς, βλέπουμε δύο ανθρώπους να αγοράζουν ένα χριστουγεννιάτικο φυτό / στολίδι που λέγεται ιξός ή αλλιώς γκι.
• Τι φορά το κοριτσάκι που δίνει ένα μπισκότο στον σκύλο;
Το κοριτσάκι που δίνει ένα μπισκότο στον σκύλο, φοράει ένα φούξια πουλόβερ, ανοιχτό μωβ παντελόνι, σκούρα καφέ παπούτσια και ένα πορτοκαλί κασκόλ.
• Πώς είναι ο κύριος με τη λατέρνα;
Ο κύριος με τη λατέρνα είναι ένας ψηλός κύριος με ένα μεγάλο μουστάκι και γκρι κουστούμι. Στο αυτί και στο πέτο του έχει ένα κόκκινο λουλούδι.
• Τι έκφραση έχει στο πρόσωπό της η κυρία με το μπλε καπέλο;
Η κυρία με το μπλε καπέλο έχει μία προβληματισμένη έκφραση, καθώς φαίνεται να ψάχνει το πορτοφόλι στην τσάντα της και να μην το βρίσκει.
• Τι κάνουν τα παιδιά με τα τριγωνάκια και το καράβι στα χέρια;
Τα παιδιά με τα τριγωνάκια και το καράβι στα χέρια λένε τα κάλαντα στην ιδιοκτήτρια κάποιου μαγαζιού.
• Στον τόπο σας τραγουδάτε κάλαντα; Ποια; Αναζητήστε κάλαντα από διάφορα μέρη της Ελλάδας και διαβάστε τα στην τάξη. Ρωτήστε να μάθετε και συζητήστε στην τάξη: Έχετε χριστουγεννιάτικα έθιμα στον τόπο σας; Ποια; Ποια είναι τα έθιμα για την Πρωτοχρονιά;
Κάλαντα Πελοποννήσου:
Χριστούγεννα, Πρωτούγεννα, πρώτη γιορτή του χρόνου,
για βγάτε, δέτε, μάθετε, πως ο Χριστός γεννάται.
Γεννάται κι αναθρέφεται, με μέλι και με γάλα,
το μέλι τρων οι άρχοντες, το γάλα οι αφεντάδες
και το μελισσοβότανο, το νίβονται οι κυράδες.
Κυρά ψηλή, κυρά λιγνή, κυρά γαϊτανοφρύδα,
κυρά μου όταν στολίζεσαι, να πας στην εκκλησιά σου,
Βάνεις τον ήλιο πρόσωπο, και το φεγγάρι αγκάλη,
και τον καθάριο αυγερινό, τον βάζεις δακτυλίδι.
Εμείς εδώ δεν ήρθαμε, να φάμε και να πιούμε,
παρά σας αγαπούσαμε, κι ήρθαμε να σας δούμε.
Εδώ που τραγουδήσαμε, πέτρα να μη ραγίσει,
κι ο νοικοκύρης του σπιτιού, πολλούς χρόνους να ζήσει.
Δώστε μας και τον κόκορα, δώστε μας και την κότα,
δώστε μας και πέντ’ έξι αυγά, να πάμε σ’ άλλη πόρτα.
Κάλαντα Ικαρίας:
Για σένα κόρη όμορφη ήρθαμε να τα πούμε,
και τα καλά Χριστούγεννα για να σου ευχηθούμε.
Φέρτε μας κρασί να πιούμε και του χρόνου να σας πούμε,
και του χρόνου να σας πούμε φέρτε μας κρασί να πιούμε.
Αν έχεις κόρη όμορφη βάλε τη στο τσιμπίδι,
και κρέμασε την αψηλά να μην τη φαν οι ψύλλοι.
Φέρτε μας κρασί να πιούμε και του χρόνου να σας πούμε,
και του χρόνου να σας πούμε φέρτε μας κρασί να πιούμε.
Σ’ αυτό το σπίτι που ‘ρθαμε καράβια `ν’ ασημένια,
του χρόνου σαν και σήμερα να ‘ναι μαλαματένια.
Φέρτε μας κρασί να πιούμε και του χρόνου να σας πούμε,
και του χρόνου να σας πούμε φέρτε μας κρασί να πιούμε.
Για σένα κόρη όμορφη ήρθαμε να τα πούμε,
και τα καλά Χριστούγεννα για να σου ευχηθούμε.
Φέρτε μας κρασί να πιούμε και του χρόνου να σας πούμε,
και του χρόνου να σας πούμε φέρτε μας κρασί να πιούμε.
Κάλαντα Πρωτοχρονιάς Μακεδονίας:
Ήρθε πάλι νέο έτος εις την πρώτη του μηνός
ήρθα να σας χαιρετίσω δούλος σας ο ταπεινός.
Ο Βασίλειος ο Μέγας, ιεράρχης θαυμαστός
εις την οικογένειά σας να ‘ναι πάντα βοηθός.
Τα παιδιά εις το σχολείο να πηγαίνουνε συχνά
να μαθαίνουνε το βίο, της πατρίδας τα ιερά.
Και για τους ξενιτεμένους έχω να σας πω πολλά
σας αφήνω καληνύχτα και του χρόνου με υγειά.
Κάλαντα Θράκης:
Σαράντα μέρες, σαράντα νύχτες,
η Παναγιά μας κοιλοπονούσε.
Κοιλοπονούσε, παρακαλούσε,
τους αρχαγγέλους, τους ιεράρχες.
-Σεις αρχαγγέλοι και ιεράρχες,
στη Σμύρνη πηγαίν΄τε, μαμμές να φέρ΄τε.
Άγια Μαρίνα, άγια Κατερίνα,
στη Σμύρνη πάνε, μαμμές να φέρουν.
Όσο να πάνε κι όσο να έρθουν,
η Παναγιά μας ηληυτηρώθη.
Στην κούνια το ΄βαλαν και το κουνούσαν,
και το κουνούσαν, το τραγουδούσαν.
Σαν ήλιος λάμπει, σα νιο φεγγάρι,
σα νιο φεγγάρι, το παλληκάρι.
Φέγγει σε τούτον το νοικοκύρη,
με τα καλά του, με τα παιδιά του,
με την καλή τη νοικοκυρά του…
Χριστουγεννιάτικα και Πρωτοχρονιάτικα έθιμα:
☛ Στολισμός χριστουγεννιάτικου δέντρου.
☛ Στολισμός Καραβιού.
☛ Κοπή της βασιλόπιτας την Πρωτοχρονιά.
☛ Ετοιμασία χριστόψωμου για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι.
☛ Σπάσιμο ροδιού την Πρωτοχρονιά για γούρι.
☛ Ανταλλαγή δώρων.
☛ Στην Λευκάδα τα παιδιά ξεριζώνουν κουτσούνες.(αγριοκρεμμύδες) και τις πηγαίνουν στα σπίτια τους ή τις πουλάνε.
☛ Στην Ζάκυνθο την παραμονή των Χριστουγέννων, μαζεύεται ολόκληρη η οικογένεια γύρο από το νηστίσιμο εορταστικό τραπέζι, τρώνε μπρόκολα, ελιές και πίνουν κρασί. Την επόμενη ημέρα, πέρα από τα κρέατα στο γιορτινό τραπέζι, περιλαμβάνεται και αυγολέμονο.
☛ Στην Σάμο οι νοικοκυρές φτιάχνουν γλυκά για να "γλυκάνουν" το νεογέννητο Χριστό.
2. Γαλήνη διαβάζει το βιβλίο που της έκανε δώρο η μαμά της για τα Χριστούγεννα. Διάβασε προσεκτικά τις υπογραμμισμένες φράσεις και τις ερωτήσεις που ακολουθούν, παρατήρησε την εικόνα του Αϊ-Βασίλη και συμπλήρωσε τον παρακάτω πίνακα. Πώς είναι τα ρούχα του; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του προσώπου του; Tι έκφραση έχει;
Χαρακτηριστικά προσώπου:
Άσπρα γένια και μουστάκια, κόκκινα μάγουλα, στρογγυλό πρόσωπο και άσπρα φρύδια.
Ρούχα:
Κατακόκκινη στολή, κατακόκκινος σκούφος, άσπρα γάντια, καφέ ζώνη και γυαλιστερές μπότες.
Έκφραση προσώπου:
Καλοκάγαθη και χαρούμενη.
* Αν θέλετε περισσότερες πληροφορίες για τον Άγιο Βασίλη που κάθε χρόνο, την παραμονή της πρωτοχρονιάς, μοιράζει δώρα στα παιδιά, διαβάστε εδώ: Όλα όσα θέλετε να μάθετε για τον Άγιο Βασίλη!
3. Η Γαλήνη αγόρασε στους φίλους της από ένα βιβλίο ως χριστουγεννιάτικο δώρο. Διάβασε και εσύ ένα παραμύθι από το βιβλίο που χάρισε στη Χαρά.
• Πώς ονόμασαν οι άνθρωποι το αστεράκι;
Οι άνθρωποι ονόμασαν το αστεράκι Βιγαδεζή.
• Ποιους είδε το αστεράκι να περπατούν στην έρημο;
Το αστεράκι, εδώ και λίγες μέρες, παρατηρούσε τρεις ανθρώπους που περπατούσαν στην έρημο και κρατούσαν κάτι στα χέρια τους. Προχωρούσαν κοιτάζοντας κάπου κάπου τον ουρανό.
Μία άλλη νύχτα, το αστεράκι είδε άλλους δύο παράξενους ανθρώπους, έναν άντρα, μια γυναίκα κι ένα γαϊδουράκι. Φαινόντουσαν κουρασμένοι και πήγαιναν πολύ αργά.
• Τι είδε το αστεράκι μέσα στη σπηλιά;
Το αστεράκι μας, είδε μέσα στη σπηλιά τους τρεις γέροντες γονατιστούς μπροστά σε μια φάτνη, να προσφέρουν στο νεογέννητο μωράκι δώρα. Σμύρνα, χρυσό και λιβάνι. Επίσης, ένα φως ξεχυνόταν γύρω από τη φάτνη και φώτιζε το ήρεμο πρόσωπο της μητέρας του μωρού. Πρόλαβε μάλιστα να δει και τα μάτια του μωρού που το κοίταζαν γλυκά. Τίποτε άλλο…
• Τι συνέβη στο αστεράκι στο τέλος της ιστορίας;
Στο τέλος της ιστορίας μας, το αστεράκι έσβησε σαν κεράκι και χάθηκε απ’ τον ουρανό.
• Ποιοι νομίζεις ότι ήταν η γυναίκα που γέννησε, ο άντρας της και το μωρό που γεννήθηκε;
Η γυναίκα που γέννησε ήταν η Παναγία, ο άντρας ήταν ο Ιωσήφ και το μωράκι ήταν ο μικρός Χριστούλης.
4. Ξαναδιάβασε τις υπογραμμισμένες προτάσεις του κειμένου 3 και συμπλήρωσε τον πίνακα.
Ποιος κάνει κάτι;
Ποιος το 'σκασε από το σπίτι του; ⇒ Το αστεράκι.
Ποιος μπήκε σε μία σπηλιά της ερήμου; ⇒ Η γυναίκα.
Ποιος στάθηκε απέξω; ⇒ Ο άντρας.
Τι κάνει;
Τι έκανε το αστεράκι; ⇒ Το 'σκασε από το σπίτι του.
Τι έκανε η γυναίκα; ⇒ Μπήκε σε μια σπηλιά της ερήμου.
Τι έκανε ο άντρας; ⇒ Στάθηκε απέξω.
5. Σύγκρινε τα παρακάτω ζευγάρια λέξεων και πες σε τι νομίζεις ότι μας χρησιμεύουν τα α-, αν- και ξε-.
Τα παρακάτω ζευγάρια είναι αντίθετες λέξεις. Για να τις φτιάξουμε αντίθετες λέξεις, χρησιμοποιούμε τα α-, αν- και ξε-:
κακός - άκακος
διψώ - ξεδιψώ
κινητός - ακίνητος
κολλώ - ξεκολλώ
μπερδεύω - ξεμπερδεύω
γνωστός - άγνωστος
υπάκουος - ανυπάκουος
6. Το παρακάτω κείμενο είναι από το βιβλίο που χάρισε η Γαλήνη στον Αρμπέν.
• Υπογράμμισε στο κείμενο τις λέξεις με τις οποίες περιγράφει η συγγραφέας τον «δικό μας» Αϊ-Βασίλη.
Καλή του ώρα του Αϊ-Βασίλη με την κόκκινη φόρμα και την ολόλευκη γούνα, δε λέω… Μα, αυτός, μάτια μου, τι σχέση έχει με τον δικό μας τον Αϊ-Βασίλη τον σοφό, τον δάσκαλο; Το λένε και τα κάλαντα: «Βαστάει πένα και χαρτί, χαρτί και καλαμάρι, και στο ραβδί του ακούμπησε να πει τ’ αλφαβητάρι». Στα κάλαντα της Μυκόνου τον λένε… γραμματικό! «Κι αν είσαι και γραμματικός, πες μας την αλφαβήτα».
Και βέβαια ήτανε γραμματικός και πολύ σπουδαγμένος. Ένας από τους Τρεις Ιεράρχες. Κι έγραψε πάμπολλα συγγράμματα και έδωσε συμβουλές, πώς να διαβάζουν τα παιδιά, πόση αξία έχει το διάβασμα.
Τα έλεγα όλα αυτά με λόγια απλά στην εγγονή μου, όταν ξαφνικά μπήκε ο παππούς και είπε: «Από το πολύ νέφος δε φαίνεται η Αθήνα!». Κι η εγγονή μου, που περιμένει τα δώρα της από τον καλό μας γραμματικό και δάσκαλο, ρώτησε με αγωνία: «Γιαγιάκα μου, λες να μην τη βρει την Αθήνα ο Αϊ-Βασίλης με τόσο πολύ νέφος;».
• Ξέρεις ποιοι είναι οι Τρεις Ιεράρχες;
Οι Τρεις Ιεράρχες είναι ο Μέγας Βασίλειος, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος και ο Γρηγόριος ο Θεολόγος.
• Πότε γιορτάζουν και οι τρεις μαζί;
Γιορτάζουν στις 30 Ιανουαρίου και η μέρα αυτή έχει καθιερωθεί ως αργία για τα σχολεία.
• Γιατί φοβάται το κοριτσάκι ότι δε θα βρει ο Αϊ-Βασίλης την Αθήνα;
Το κοριτσάκι φοβάται πως ο Άγιος Βασίλης δεν θα βρει την Αθήνα, επειδή ο παππούς της της είπε πως η Αθήνα δεν φαίνεται από το πολύ νέφος.
• Συζητήστε στην τάξη για το νέφος στις μεγάλες πόλεις, τι είναι, πώς δημιουργείται και τι μπορούμε να κάνουμε, για να το αντιμετωπίσουμε.
Δυστυχώς, η έντονη βιομηχανική δραστηριότητα (εργοστάσια που καίνε πετρέλαιο), τα αυτοκίνητα, τα ΜΜΜ και η καλή ποιότητα ζωής της περιοχής, δεν πάνε μαζί. Οι ρύποι που παράγονται από όλα αυτά, μολύνουν το περιβάλλον, και δημιουργούν ένα σύννεφο πάνω από την περιοχή, το λεγόμενο νέφος. Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα από την μεριά της βιομηχανίας, θα πρέπει οι ιδιοκτήτες των εργοστασίων να τοποθετήσουν ειδικά φίλτρα στις καμινάδες, ώστε να συγκρατούν τα δηλητηριώδη αέρια.
Από την δική μας πλευρά, αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι:
☛ Να χρησιμοποιούμε όσο το δυνατόν λιγότερο το αυτοκίνητο.
☛ Να προτιμούμε τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς για τις μετακινήσεις μας.
☛ Να χρησιμοποιούμε το ποδήλατο για τις μετακινήσεις μας (Δείτε τι πρέπει να ξέρουμε για να ποδηλατούμε με ασφάλεια)
7. Έλα τώρα να συμπληρώσουμε τον παρακάτω πίνακα. Παρατήρησε πού μπαίνει ο τόνος.
8. Τα παιδιά έγραψαν στο σχολείο χριστουγεννιάτικες κάρτες. Χρειάστηκε όμως να χωρίσουν κάποιες λέξεις στο τέλος της σειράς. Παρατήρησε πώς χώρισαν ο Λουκάς και η Γαλήνη τις λέξεις και απάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις. Γράψε τις απαντήσεις στο τετράδιό σου.
• Πώς χωρίζονται δύο όμοια σύμφωνα;
Το ένα γράμμα πάει στην προηγούμενη συλλαβή και το άλλο στην επόμενη, π.χ. Χριστούγεν - να.
• Πώς χωρίζονται τα δίψηφα σύμφωνα;
Το δίψηφα σύμφωνα δεν τα χωρίζουμε, π.χ. λά - μπει.
• Πώς χωρίζονται τα δίψηφα φωνήεντα;
Το δίψηφα φωνήεντα δεν τα χωρίζουμε, π.χ. υγεί - α.
• Πώς χωρίζεται ένα σύμφωνο που βρίσκεται ανάμεσα σε δύο φωνήεντα;
Ένα σύμφωνο που βρίσκεται ανάμεσα σε δύο φωνήεντα πηγαίνει πάντοτε με το δεύτερο φωνήεν, π.χ. χα - ρά.
0 Σχόλια