Λιάνος: λιβάδια του ποταμού Ορινόκου που έχουν ψηλό γρασίδι
Πάμπας: λιβάδια στην περιοχή των ποταμών Παρανά και Ουρουγουάη με χαμηλό γρασίδι
Σέλβας: δάση του Αμαζονίου
Υψίπεδα: πεδινές περιοχές σε μεγάλο υψόμετρο
Παρατηρήστε τον γεωμορφολογικό χάρτη της Νότιας Αμερικής και: α) βρείτε σε ποια ημισφαίρια βρίσκεται, β) προσδιορίστε τα χερσαία σύνορά της, γ) ονομάστε τους ωκεανούς που την περιβρέχουν.
Η Νότια Αμερική βρίσκεται:
• Στο νότιο ημισφαίριο της Γης, ως προς τον Ισημερινό
• Στο Δυτικό ημισφαίριο ως προς τον Πρώτο Μεσημβρινό
τα χερσαία σύνορά της είναι
• μόνο αυτά της Κολομβίας με τον Παναμά της Βόρειας Αμερικής
και βρέχεται από:
• την Καραϊβική Θάλασσα στο Βορρά
• τον Ατλαντικό Ωκεανό στα Ανατολικά
• τον Ειρηνικό Ωκεανό στα Δυτικά.
Βρείτε στον χάρτη τον μεγαλύτερο ποταμό της Νότιας Αμερικής και δείξτε τους παραποτάμους του. Το δάσος που αναπτύσσεται γύρω του αποτελεί τον «πνεύμονα της Γης». Μπορείτε να δικαιολογήσετε αυτή τη φράση;
Ο Αμαζόνιος είναι ένας από τους μεγαλύτερους ποταμούς της Γης. Διαρρέει τη Νότια Αμερική από τις Άνδεις ως τις εκβολές του, στον Ατλαντικό ωκεανό. Γενικά θεωρείται ο δεύτερος μακρύτερος ποταμός στη Γη μετά τον Νείλο. Αρχικά το μήκος του είχε υπολογιστεί σε 6.400 χλμ., αλλά μετά από δορυφορικές μελέτες αποδείχτηκε ότι πηγές του ορίζονται στην περιοχή Apacheta Creek, με συνέπεια το συνολικό μήκος του να ανέρχεται σε 6.992 χλμ., οπότε είναι ο μακρύτερος ποταμός στη Γη.
Ο Αμαζόνιος είναι πολύ γνωστός για την τεράστια ζούγκλα που τον περιβάλλει: Το Τροπικό δάσος του Αμαζονίου αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα δάση του πλανήτη και μία από τις σημαντικότερες πηγές οξυγόνου (για αυτό άλλωστε το αποκαλούν και ως "πνεύμονα της Γης").
Ας συζητήσουμε μαζί για τα προβλήματα που προκαλεί στον πλανήτη μας η αλόγιστη εκμετάλλευση των δασών της Αμαζονίας.
Το δάσος του Αμαζονίου είναι εξαιρετικά πολύτιμο, καθώς όχι μόνο αποτελεί μία από τις σημαντικότερες πηγές οξυγόνου της γης, αλλά φιλοξενεί πολλά σπάνια ζώα και φυτά και παρέχει ουσίας μοναδικής αξίας για την παραγωγή φαρμάκων από τις βιομηχανίες. Η αλόγιστη εκμετάλλευση (αποψίλωση εκτάσεων για την ξυλεία, την κατασκευή δρόμων κτλ) των δασών σε τρομακτικές συνέπειες όπως:
• μόλυνση της ατμόσφαιρας
• μείωση των ποσοτήτων οξυγόνου
• ενίσχυση του φαινομένου του θερμοκηπίου
• αύξηση της θερμοκρασίας της Γης
• εξαφάνιση πολλών ειδών ζώων και φυτών
Ας βρούμε και άλλους μεγάλους ποταμούς της Ν. Αμερικής και ας εντοπίσουμε τις εκβολές τους. Τι παρατηρούμε για τις εκβολές των ποταμών;
Πέρα από τον Αμαζόνιο, άλλοι μεγάλοι ποταμοί της Νότιας Αμερικής είναι οι εξής:
• Ορινόκος ⇒ εκβάλει στον Ατλαντικό
• Παρανάς ⇒ εκβάλει στον κόλπο Ρίο ντε λα Πλάτα
• Παραγουάης ⇒ εκβάλει στον κόλπο Ρίο ντε λα Πλάτα
• Ορογουάης ⇒ εκβάλει στον κόλπο Ρίο ντε λα Πλάτα
Στις εκβολές αυτών των ποταμών, βρίσκονται δύο από τις μελύτερες πόλεις της Νότιας Αμερικής και συγκεκριμένα το Μπουένος Άιρες και το Μοντεβιδέο, πράγμα που αναδεικνύει την σημασία που έχουν αυτοί οι ποταμοί για τους ανθρώπους και την περιοχή.
Γνωρίζοντας τη θέση της Ν. Αμερικής και τη μορφολογία του εδάφους ας προσπαθήσουμε μαζί να καθορίσουμε το κλίμα στις διαφορετικές περιοχές.
Η Νότια Αμερική εκτείνεται από την τροπική έως τη νότια πολική ζώνη. Συγκεκριμένα, μπορούμε να διακρίνουμε τρεις μορφολογικές περιοχές:
• Η οροσειρά των Άνδεων στα δυτικά
• Οι κεντρικές πεδιάδες του Αμαζονίου
• Τα οροπέδια στα ανατολικά
Το κλίμα είναι κατά κύριο λόγο τροπικό, εκτός από:
• το νότιο τμήμα, που είναι εύκρατο
• το νότιο άκρο (Παταγονία), που είναι ξηρό, υποπολικό
☛ Η λεκάνη του Αμαζονίου είναι πάντα ζεστή και υγρή
☛ Τα οροπέδια της Βραζιλίας και της Γουιάνας έχουν ξηρές και υγρές περιόδους
☛ Οι Άνδεις είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος τους υγρές, αλλά ψυχρότερες από τα πεδινά
☛ Στην έρημο Ατακάμα στη Χιλή, η βροχή είναι πολύ σπάνια
Χωριζόμαστε σε δύο ερευνητικές ομάδες. Η πρώτη ομάδα θα «εξερευνήσει» τις Άνδεις και θα καταγράψει τη χλωρίδα και την πανίδα στα διαφορετικά ύψη της οροσειράς. (Θα ψάξουμε να βρούμε και λάμα.) Η δεύτερη ομάδα θα «εξερευνήσει» το δάσος του Αμαζονίου και θα καταγράψει φυτά που αναπτύσσονται και ζώα που κυριαρχούν στη ζούγκλα.
Ομάδα Α
Οι Άνδεις είναι η μακρύτερη οροσειρά της Γης. Καταλαμβάνει σχεδόν ολόκληρη τη δυτική ακτή της Νότιας Αμερικής, με γενική κατεύθυνση βορρά-νότου. Το μήκος τους φθάνει τα 7.000 χιλιόμετρα και το πλάτος τους υπερβαίνει σε κάποια γεωγραφικά πλάτη τα 500 χιλιόμετρα, με το φαρδύτερο μέρος μεταξύ των παραλλήλων 18° και 20° νότιου πλάτους.
Χλωρίδα
• Σε υψόμετρο έως 1000 μέτρα: βρίσκουμε τροπικά δάση φυλλοβόλων δέντρων (φίκοι, βελανιδιές, κακαόδεντρα κ.α.).
• Σε υψόμετρο από 1000 έως 2500 μέτρα: βρίσκουμε τροπικά δάση αλλά και αρκετές καλλιεργούμενες εκτάσεις καλαμποκιού, κινόας και ζαχαροκάλαμων.
• Σε υψόμετρο από 2500 έως 3500 μέτρα: βρίσκομαι εκτάσεις με μικρότερα δέντρα.
• Σε υψόμετρο πάνω από 3500 μέτρα: βρίσκουμε αλπικά λιβάδια, με ποώδη φυτά, χαμηλό γρασίδι και νανώδης θάμνους
Πανίδα
• Η πανίδα των Άνδεων περιλαμβάνει αρκετά ζώα όπως: το αλπάκα, το λάμα, το κούγκαρ, το λιοντάρι, τον μυρμιγκοφάγο, τον αραχνοπίθηκο, τον κόνδορα, το πούμα και τον Τελματόβιο σάκο, που κινδυνεύει με αφανισμό.
Ομάδα Β
Το τροπικό δάσος του Αμαζονίου, είναι ένα τροπικό δάσος το οποίο καλύπτει το πεδίο του Αμαζονίου στη Νότια Αμερική. Αυτό το πεδίο καλύπτει περίπου επτά εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, εκ' των οποίων τα 5,5 καλύπτονται από δάσος. Επίσης το 20% του οξυγόνου που υπάρχει στην ατμόσφαιρα παράγεται στο δάσος αυτό.
Είναι αδύνατον να αναφέρουμε αναλυτικά την χλωρίδα και την πανίδα του δάσους γιατί φιλοξενεί πάνω από 43.800 είδη φυτών και περισσότερα από 2,5 εκατομμύρια είδη εντόμων!!! Υπάρχει μια θεωρία που λέει πως στη ρίζα ενός μόνο δέντρου αυτού τού δάσους,υπάρχουν περισσότερα είδη εντόμων απ' ότι σε όλα τα νησιά της Βρετανίας!!!
Θα αναφέρουμε λοιπόν ενδεικτικά μερικά ζώα που ζουν εκεί όπως:
τα φυλλοφάγα μυρμήγκια, οι μαύρες μύγες, μέλισσες, τζιτζίκια, σαύρες, γιγάντια φίδια, πιράνχας, κροκόδειλοι κ.α.
Κεφ. 42: Η θέση και το φυσικό περιβάλλον της Νότιας Αμερικής - Τετράδιο εργασιών - Λύσεις ασκήσεων
1. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες;
Γράψε «Σ» για τη σωστή και «Λ» για τη λανθασμένη στο
α) Τα Πάμπας εκτείνονται στην περιοχή του ποταμού Ορινόκου Λ
β) Η Νότια Αμερική παρουσιάζει ελάχιστο διαμελισμό ακτών Σ
γ) Οι πεδιάδες της Βενεζουέλας στηρίζουν τον κτηνοτροφικό πλούτο της χώρας Λ
δ) Ο Αμαζόνιος έχει μεγαλύτερο όγκο νερού από τον Νείλο Σ
ε) Οι Άνδεις είναι η δεύτερη μεγάλη οροσειρά μετά την οροσειρά των Ιμαλαΐων Σ
2. Ποια είναι τα οφέλη που αποκομίζει η ανθρωπότητα από το δάσος του Αμαζονίου; Απάντησε στην ερώτηση, αφού έχεις συζητήσει με τους συμμαθητές σου το σχετικό θέμα.
Τα οφέλη που αποκομίζει η ανθρωπότητα από το δάσος του Αμαζονίου είναι τα παρακάτω:
• Παράγει ένα πολύ μεγάλο ποσό οξυγόνου, με την διαδικασία της φωτοσύνθεσης.
• Παρέχει σεβαστό ποσοστό ξυλείας προς εκμετάλλευση, αρκεί να μην υπερβάλουμε
• Φιλοξενεί πολλά είδη ζώων και φυτών, από τα οποία μάλιστα πολλά είναι υπό εξαφάνιση.
• Προσφέρει φυσικές ουσίες οι οποίες είναι χρήσιμες στην βιομηχανία φαρμάκων.
3. Στον γεωμορφολογικό χάρτη που ακολουθεί γράψε πού θα συναντήσεις λιάνος, σέλβας και πάμπας. Σημείωσε και τα ονόματα των ποταμών που διασχίζουν τις περιοχές αυτές.
4. Αντιστοίχισε (με τη βοήθεια του χάρτη) τα κράτη της Νότιας Αμερικής με τις πρωτεύουσές τους.
Βραζιλία - Μπραζίλια
Περού - Λίμα
Βολιβία - Λα Παζ
Κολομβία - Σαντιάγκο
Αργεντινή - Μπουένος Άιρες
Βενεζουέλα - Καράκας
Χιλή - Σαντιάγκο
0 Σχόλια