Η χλωρίδα και η πανίδα – Η βλάστηση της Ευρώπης

Στο 28ο κεφάλαιο, στην Δ' ενότητα του βιβλίου της Γεωγραφίας της ΣΤ' Δημοτικού, με τίτλο "Η χλωρίδα και η πανίδα – Η βλάστηση της Ευρώπης", θα μάθουμε για τη βλάστηση που αναπτύσσεται στην Ευρώπη και για τα ζώα που ζουν στην ευρωπαϊκή ήπειρο.

Αυτοφυή φυτά: τα φυτά που φυτρώνουν μόνα τους σε μια περιοχή χωρίς την επέμβαση του ανθρώπου
Ενδημικά φυτά: τα φυτά που φύονται σε μια περιοχή λόγω του κλίματος και απαντώνται μόνο στην περιοχή αυτή
Μονοκαλλιέργεια: η εκμετάλλευση του εδάφους με την καλλιέργεια ενός και μόνο είδους

Παρατηρήστε τον παγκόσμιο χάρτη της τάξης σας και πείτε σε ποια κλιματική ζώνη βρίσκεται η Ευρώπη. Θυμηθείτε ποιες φυτικές διαπλάσεις αναπτύσσονται στη ζώνη αυτή.
Η Ευρώπη βρίσκεται στην βόρεια εύκρατη κλιματική ζώνη.
Οι φυτικές διαπλάσεις που αναπτύσσονται σε αυτή είναι οι εξής: τάιγκα (δάση κωνοφόρων δέντρων), τούνδρα (βρύα, λειχήνες, μικροί θάμνοι), δάση φυλλοβόλων δέντρων (οξιές, βελανιδιές), στέπες (αραιή βλάστηση) και μεσογειακή βλάστηση (ελιές και αμπέλια).

Ξεκινώντας από τη Βόρεια Ευρώπη ας εξετάσουμε σε ποιες περιοχές αναπτύσσεται καθεμία από τις φυτικές διαπλάσεις που γνωρίζουμε. Θα βοηθηθούμε και από το προηγούμενο κεφάλαιο, που αναφέρεται στο κλίμα της Ευρώπης.
Τούνδρα: Αναπτύσσεται στην Βόρεια Ευρώπη (Νορβηγία, Ισλανδία) και στο βόρειο τμήμα της Ρωσίας
Τάιγκα: Αναπτύσσεται κυρίως στη Βόρεια Ευρώπη (Φινλανδία, Σουηδία, Νορβηγία, Ιρλανδία και Ηνωμένο Βασίλειο) και στο Βόρειο τμήμα της Ρωσίας. Επίσης, παρατηρούμε δάση με κωνοφόρα δέντρα και στην Κεντρική Ευρώπη, σε μεγάλα υψόμετρα.
Φυλλοβόλα δάση: Βρίσκουμε στην βόρεια, την κεντρική και την ανατολική Ευρώπη.
Στέπα: Βρίσκουμε στη νοτιοανατολική Ευρώπη (Ρωσία, Ουκρανία κτλ), αλλά και σε ένα μικρό τμήμα της Ισπανίας.
Ορεινή βλάστηση: Βρίσκουμε σε ολόκληρη την Ευρώπη, σε περιοχές με μεγάλο υψόμετρο.
Μεσογειακή βλάστηση: Βρίσκουμε σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες που βρέχονται από την Μεσόγειο θάλασσα, όπως η χώρα μας, η Ιταλία κ.α.

Γνωρίζουμε ότι ανάλογα με τα είδη των φυτών μιας περιοχής αναπτύσσονται και τα είδη των ζώων που ζουν σε αυτήν. Ας θυμηθούμε ποια ζώα συναντάμε στις διαφορετικές φυτικές διαπλάσεις της Ευρώπης.
Τούνδρα: Στην τούνδρα ζουν αρκετά ζώα, όπως λύκοι, τάρανδοι, πολικές αλεπούδες, αρκούδες, λαγοί, διάφορα αποδημητικά πουλιά κ.α.
Τάιγκα: Στην τάιγκα ζουν ελάφια, τάρανδοι, σκίουροι, ζαρκάδια, αρκούδες, τσακάλια κ.α.
Δάση φυλλοβόλων δέντρων: Μέσα στα δάση ζουν αγριογούρουνα, λύκοι, αλεπούδες κ.α.
Μεσογειακή βλάστηση: Εκεί συναντάμε διάφορα ζώα, όπως ελάφια, ζαρκάδια, αρκούδες, σαύρες, κατοικίδια ζώα κ.α.
Στέπα: Συναντάμε βουβάλια, τρωκτικά, αλεπούδες κ.α.

Συζητήστε τις επιπτώσεις που έφεραν στη χλωρίδα και την πανίδα οι διαρκείς και πολλές φορές αλόγιστες επεμβάσεις του ανθρώπου στη φύση.
Οι αλόγιστες επεμβάσεις του ανθρώπου στη φύση έχουν ως αποτέλεσμα την αλλοίωση του φυσικού περιβάλλοντος. Αρκετά είδη άγριων ζώων και φυτών βρίσκονται υπό εξαφάνιση, ενώ δεν είναι λίγα αυτά που ακολουθούν τα χνάρια τους. Πολλοί βιότοποι έχουν υποβαθμιστεί, αρκετά δάση έχουν καταστραφεί ή καεί ολοσχερώς, οι θάλασσες γίνονται ολοένα και πιο μολυσμένες κ.α.

Ο καθένας από εμάς επιλέγει δύο κράτη της Ευρώπης. (Για να μη διαφωνήσουμε, βάζουμε σε αλφαβητική σειρά τόσο τις ονομασίες των κρατών όσο και τα επώνυμά μας.) Ανάλογα με το ανάγλυφο της περιοχής και το κλίμα καθορίζουμε τις ζώνες βλάστησης και τα ζώα που συναντάμε στα κράτη που επιλέξαμε.
Γερμανία
Κλίμα: Το μεγαλύτερο τμήμα της χώρας έχει ένα εύκρατο κλίμα με εποχικές διακυμάνσεις, ενώ γενικά επικρατούν υγροί δυτικοί άνεμοι. Το κλίμα επηρεάζεται από το βόρειο Ατλαντικό ρεύμα, ως βόρεια προέκταση του Ρεύματος του Κόλπου. Αυτά τα θερμά νερά επηρεάζουν τις βόρειες παράκτιες στη Βόρεια Θάλασσα περιοχές, συμπεριλαμβάνοντας τη χερσόνησο της Γιουτλάνδης και τις περιοχές κατά μήκος του Ρήνου, ο οποίος εκβάλλει στη Βόρεια Θάλασσα. Αυτό έχει ως συνέπεια την παρουσία ωκεάνιου κλίματος στις βορειοδυτικές και βόρειες περιοχές, με μέγιστη βροχόπτωση το καλοκαίρι και παρουσία υετού όλο το χρόνο. Οι χειμώνες είναι ήπιοι και τα καλοκαίρια δροσερά, αν και σε ορισμένες περιοχές οι θερμοκρασίες υπερβαίνουν και τους 30 °C για παρατεταμένες περιόδους.
Στα ανατολικά της χώρας το κλίμα είναι περισσότερο ηπειρωτικό, με ψυχρούς χειμώνες και θερμά καλοκαίρια, αλλά και με παρατεταμένες περιόδους ανομβρίας. Η κεντρική και η νότια Γερμανία είναι περιοχές μετάβασης που κυμαίνονται από ήπιο ωκεάνιο μέχρι ηπειρωτικό κλίμα. Επιπλέον του ωκεάνιου και ηπειρωτικού κλίματος, τα οποία κυριαρχούν στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας, οι αλπικές περιοχές στα άκρα νότια και λιγότερο σε μερικές περιοχές των κεντρικών υψιπέδων της Γερμανίας έχουν ορεινό κλίμα, με χαμηλότερες θερμοκρασίες και περισσότερο υετό.

Χλωρίδα: Η χλωρίδα της Γερμανίας αποτελείται κατά κύριο λόγο από δάση πεύκων και κωνοφόρων δέντρων. Άλλα δέντρα που φύονται στην Γερμανία είναι οι βελανιδιές, οι οξιές, οι καρυδιές κ.α.

Πανίδα: Στην Γερμανία ζουν αρκετά ζώα, όπως ο Ευρωπαϊκός κάπρος, ο Βασιλικός αετός, η καφέ αρκούδα, η Ευρωπαϊκή αλεπού, η ρέγγα κ.α.

Ιταλία
Κλίμα: Η Ιταλία παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία στις κλιματολογικές της συνθήκες. Γενικά, το κλίμα της είναι μεσογειακό (ήπιο και εύκρατο), με εξαίρεση το κλίμα της κοιλάδας του Πάδου που είναι ηπειρωτικό (ψυχροί χειμώνες και πολύ θερμά καλοκαίρια, με βροχές καθ' όλη την διάρκεια του χρόνου).

Χλωρίδα: Η Χλωρίδα της Ιταλίας είναι παρόμοια με της Ελλάδας. Αντιπροσωπευτικά δείγματα, αποτελούν τα ελαιόδεντρα, οι λεμονιές, οι συκιές, τα Κάστανα και οι βελανιδιές, τα πεύκα και τέλος τα έλατα.

Πανίδα: Δεν υπάρχουν ζώα που να ζουν αποκλειστικά στην Ιταλία. Η πανίδα της είναι κοινή και με άλλες χώρες. Χαρακτηριστικά ζώα είναι οι αρκούδες, οι λύκοι, οι γύπες, τα γεράκια, οι αετοί, οι σκορπιοί, οι σαύρες και τα φίδια κ.α.

Κεφ. 28: Η χλωρίδα και η πανίδα – Η βλάστηση της Ευρώπης - Τετράδιο εργασιών - Λύσεις ασκήσεων

1. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές για τη βλάστηση και τα ζώα της Ευρώπης;
Σημείωσε (Σ) στο τέλος της σωστής πρότασης.
α) Ο βορράς της Σκανδιναβικής χερσονήσου και της Ρωσίας σκεπάζεται από απέραντα δάση κωνοφόρων δέντρων Σ
β) Η τούνδρα αναπτύσσεται στην Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη
γ) Οι άνθρωποι κατά τις μετακινήσεις και τις μεταναστεύσεις τους μετέφεραν πολλά είδη φυτών στην Ευρώπη Σ
δ) Στην Κεντρική Ευρώπη ζουν ελέφαντες, τίγρεις, ζέβρες και λιοντάρια
ε) Στη Μεσόγειο ζουν πολλά είδη κατοικίδιων ζώων Σ

2.  Αντιστοίχισε τα κράτη με τη χλωρίδα και την πανίδα.
βρύα, λειχήνες - Φινλανδία - τάρανδος
κληματαριά - Ισπανία - κουνέλι
ελαιόδεντρα - Ελλάδα - αλεπού
φυλλοβόλα δέντρα - Πολωνία - αγριογούρουνο
κωνοφόρα δέντρα - Νορβηγία - πολική αρκούδα & τάρανδος

3. Παρατηρώντας τον χάρτη με τις ζώνες βλάστησης της Ευρώπης βρες τα είδη βλάστησης που παρατηρούνται στην Αγγλία και τη Γαλλία. Χρησιμοποίησε και τον πολιτικό χάρτη του σχολικού βιβλίου για να εντοπίσεις τη θέση των χωρών αυτών.
Αγγλία: Δάση φυλλοβόλων δέντρων, τάιγκα - κωνοφόρα δάση, ορεινή βλάστηση στην περιοχή της Σκωτίας

Γαλλία: Φυλλοβόλα δάση, τάιγκα - κωνοφόρα δέντρα, ορεινή και μεσογειακή βλάστηση.