περιοχές της Γης και για την εξέλιξη του ανθρώπινου πληθυσμού στον πλανήτη.
Κατανομή πληθυσμού: φανερώνει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι μοιράζονται στην επιφάνεια της Γης
Πυκνότητα πληθυσμού: είναι ο αριθμός που φανερώνει πόσοι κάτοικοι αναλογούν σε κάθε τετραγωνικό χιλιόμετρο μιας περιοχής
Η εικόνα 18.1 δείχνει την κατανομή του ανθρώπινου πληθυσμού στην επιφάνεια της Γης. Ας συζητήσουμε τους γεωγραφικούς, οικονομικούς, ιστορικούς και κοινωνικούς παράγοντες που διαμόρφωσαν την κατανομή αυτή.
Παρατηρούμε πως το μεγαλύτερο μέρος του ανθρώπινου πληθυσμού είναι συγκεντρωμένο στ βόρειο ημισφαίριο της γης, κατά κύριο λόγο στην Ευρώπη και την νοτιοανατολική Ασία.
Πάμε να δούμε τους παράγοντες που διαμόρφωσαν αυτήν την κατανομή:
Γεωγραφικοί παράγοντες: Οι γεωγραφικοί παράγοντες όπως το ανάγλυφο, το κλίμα, το γεωγραφικό πλάτος και το υψόμετρο μιας περιοχής καθορίζουν τις συνθήκες ζωής των κατοίκων της. Οι άνθρωποι επιλέγουν λοιπόν τις περιοχές που τους προσφέρουν τις καλύτερες συνθήκες διαβίωσης, με αποτέλεσμα να αποφεύγουν μέρη όπως η Σιβηρία.
Οικονομικοί παράγοντες: Όσο μεγαλύτερη οικονομική ανάπτυξη έχει μία περιοχή, τόσο αυξάνεται ο πληθυσμός της.
Ιστορικοί παράγοντες: Η ιστορία ενός μέρους, οι καταστροφές, οι πόλεμοι και γενικά ότι συνέβη σε αυτό, παίζουν καθοριστικό ρόλο για την επιλογή του ως τόπος κατοικίας ανθρώπων.
Κοινωνικοί παράγοντες: Η νομοθεσία, το καθεστώς, οι επαγγελματικές ευκαιρίες, η παροχή εκπαίδευσης κτλ επηρεάζουν την απόφαση των ανθρώπων για το αν θα κατοικίσουν σε έναν τόπο ή όχι.
Γνωρίζοντας ότι ο πληθυσμός της Ελλάδας είναι 10.964.020 κάτοικοι (απογραφή του 2001) και η έκτασή της 131.957 τετρ. χμ., υπολόγισε την πυκνότητα του πληθυσμού της χώρας μας.
Για να εργαστείς ευκολότερα, στρογγυλοποίησε τον αριθμό του πληθυσμού στα 11 εκατομμύρια και την έκταση της χώρας μας στις 132.000 τετρ. χμ.
Για να βρούμε την απάντηση στο πρόβλημά μας πρέπει να διαιρέσουμε τον πληθυσμό της περιοχής (11.000.000 κάτοικοι) με την έκταση της περιοχής (132.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα), δηλαδή:
11.000.000 / 132.000 = 83,333...
Άρα η απάντηση είναι περίπου 83 κάτοικοι ανά τετραγωνικό χμ.
Μελετήστε τον πίνακα και βρείτε σε ποια ήπειρο παρατηρείται η μεγαλύτερη αύξηση πληθυσμού μεταξύ ετών 1990 και 2000. Ποια είναι τα προβλήματα που προκαλεί αυτή η μεγάλη αύξηση;
Μελετώντας τον πίνακα διαπιστώνουμε πως η μεγαλύτερη αύξηση πληθυσμού, την περίοδο μεταξύ 1990 με 2000, παρατηρείται στην Ασία (+512 εκατομμύρια κατοίκους) και έπειτα στην Αφρική (+174 εκατομμύρια κατοίκους).
Η αύξηση του πληθυσμού συνεπάγεται με μεγαλύτερη ανάγκη σε φυσικούς πόρους (νερό, τροφή κτλ), ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, εκπαίδευση, στέγαση κ.α.
Σε υποανάπτυκτες χώρες, που στερούνται τις κατάλληλες υποδομές στήριξης τόσου πληθυσμού, η ανάγκες αυτές δεν είναι δυνατών να καλυφθούν, με αποτέλεσμα να μαστίζονται από φτώχεια και να μετρούν πολυάριθμους θανάτους από αρρώστιες και πείνα.
Ας εντοπίσουμε και άλλους παράγοντες που επηρέασαν την εξέλιξη του πληθυσμού στη Γη.
Οι παράγοντες που επηρέασαν σε μεγάλο βαθμός την εξέλιξη του πληθυσμού είναι οι:
• Τεχνολογική ανάπτυξη
• Βιομηχανική ανάπτυξη
• Επιστημονική ανάπτυξη
• Ιατρική ανάπτυξη
• Βελτίωση βιοτικού επιπέδου των ανθρώπων (συνθηκών ζωής)
Παρατηρήστε τον χάρτη της εικόνας 18.3 και εντοπίστε σε ποιες
κλιματικές ζώνες υπάρχουν οι πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές
του πλανήτη μας.
Παρατηρώντας τον χάρτη διαπιστώνουμε πως οι πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές του πλανήτη μας, εντοπίζονται κατά κύριο λόγο στην βόρεια εύκρατη και την τροπική ζώνη.
Χωριζόμαστε σε ομάδες όσες είναι και οι ήπειροι. Κάθε ομάδα εντοπίζει τις περισσότερο πυκνοκατοικημένες περιοχές της ηπείρου και βρίσκει τους παράγοντες που διαμόρφωσαν αυτή
την κατανομή του πληθυσμού.
Ευρώπη:
Οι πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές της Ευρωπαϊκής ηπείρου είναι: Το Μονακό, η Ολλανδία, το Βέλγιο, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία.
Οι παράγοντες που διαμόρφωσαν την κατανομή του πληθυσμού είναι η ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα, σε συνδυασμό με την βιομηχανική, τεχνολογική και επιστημονική ανάπτυξη.
Ασία:
Οι πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές της Ασιατικής ηπείρου είναι: Η Σιγκαπούρη, η Ινδία, το Μπαχρέιν, η Ιαπωνία, η Κίνα, οι Μαλδίβες κ.α.
Οι παράγοντες που διαμόρφωσαν αυτήν την κατανομή πληθυσμού είναι η τεχνολογική ανάπτυξη, η εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου (φυσικό αέριο και πετρέλαιο) και η ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα.
Αφρική:
Οι πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές της Αφρικανικής ηπείρου είναι: Η Ρουάντα, ο Μαυρίκιος, η Νιγηρία, η Ουγκάντα κ.α.
Οι παράγοντες που διαμόρφωσαν αυτήν την κατανομή πληθυσμού είναι δύο και συγκεκριμένα η ανάπτυξη της γεωργίας και η εκμετάλλευση του πλούσιου ορυκτού πλούτου.
Αμερική:
Οι πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές της Αμερικανικής ηπείρου είναι: Οι ΗΠΑ, η Βραζιλία, η Κολομβία, η Αϊτή κ.α.
Οι παράγοντες που διαμόρφωσαν αυτήν την κατανομή πληθυσμού είναι η βιομηχανική, τεχνολογική και επιστημονική ανάπτυξη, σε συνδυασμό με την άνθιση του τουρισμού και την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα.
Ωκεανία:
Οι πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές της ηπείρου της Ωκεανίας είναι: Η Αυστραλία και η Μικρονησία.
Οι παράγοντες που διαμόρφωσαν αυτήν την κατανομή πληθυσμού είναι κατά κύριο λόγο η ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα και της βιομηχανίας.
Κεφ. 18: Η κατανομή του πληθυσμού στη Γη - Τετράδιο εργασιών - Λύσεις ασκήσεων
1. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες;
Γράψε «Σ» για τη σωστή και «Λ» για τη λανθασμένη στο
α) Η Αφρική είναι μία από τις πιο πυκνοκατοικημένες ηπείρους Λ
β) Η Ιαπωνία είναι μια πολύ πυκνοκατοικημένη χώρα Σ
γ) Στην πολική ζώνη δεν κατοικούν καθόλου άνθρωποι Λ
δ) Ο πληθυσμός δεν κατανέμεται εξίσου σε όλη την επιφάνεια της Γης Λ
ε) Οι άνθρωποι θέλουν να κατοικούν σε πεδινές και παραθαλάσσιες περιοχές Σ
2. Παρατηρήστε τον παγκόσμιο γεωμορφολογικό χάρτη της τάξης και εξετάστε αν η πυκνότητα του πληθυσμού μιας περιοχής εξαρτάται από τη μορφολογία του εδάφους. Πού παρατηρείται η μεγαλύτερη πυκνότητα; Δικαιολογήστε τα συμπεράσματά σας.
Η μορφολογία του εδάφους είναι ένας από τους κύριους παράγοντες που επηρεάζουν την πυκνότητα του πληθυσμού μίας περιοχής. Ιδιαίτερα σε πεδινές και παραθαλάσσιες περιοχές και κυρίως στην βόρεια εύκρατη ζώνη, παρατηρείται μεγαλύτερη πυκνότητα πληθυσμού, π.χ. στην πεδινή έκταση της Κίνας, στις παραθαλάσσιες περιοχές της Ιταλίας, της Αιγύπτου, της Ινδίας κ.α.
3. Βρείτε πληροφορίες για την εξέλιξη του πληθυσμού της Γης χάρη στη μείωση του ποσοστού θνησιμότητας.
Θνησιμότητα ονομάζεται η αναλογία ανάμεσα στον αριθμό των θανάτων και το σύνολο του πληθυσμού, σε συγκεκριμένο χρόνο και τόπο. Η μείωση του ποσοστού της θνησιμότητας, χάρη στην βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των ανθρώπων, οδήγησε στην αύξηση του πληθυσμού των ανθρώπων.
0 Σχόλια