συμβαίνουν στη φύση από τα ηφαίστεια και τους σεισμούς και τι πρέπει να κάνουμε σε περίπτωση σεισμού.
Ηφαιστειακή τέφρα: ονομάζεται το υλικό (μάγμα) που εγχέει ένα ηφαίστειο κατά την έκρηξή του και στερεοποιείται σε σκόνη.
Ηφαιστειογενή εδάφη: ονομάζονται τα γόνιμα εδάφη που σχηματίζονται από τη λάβα και την ηφαιστειακή τέφρα, μετά την έκρηξη ενός ηφαιστείου και είναι πλούσια σε στοιχεία όπως κάλιο, νάτριο, ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρος, και πλήθος ιχνοστοιχείων.
Σεισμογενής περιοχή: ονομάζεται η περιοχή στην οποία εκδηλώνονται πολλοί μικροί και μεγάλοι σεισμοί.
Ας συζητήσουμε ποιες επιπτώσεις έχει η έκρηξη του ηφαιστείου στη γύρω περιοχή και πώς φανταζόμαστε ότι θα είναι το έδαφος εκεί μετά από μερικά χρόνια.
Οι επιπτώσεις που θα έχει η έκρηξη ενός ηφαιστείου σε μία περιοχή, σίγουρα θα είναι μεγάλες. Μπορεί στην αρχή να καταστραφεί η χλωρίδα και η πανίδα της περιοχής και οι άνθρωποι να αναγκαστούν να καταφύγουν σε άλλες περιοχές, στο μέλλον όμως τα αποτελέσματα θα έχουν θετικό πρόσημο. Η λάβα, που στην αρχή είναι ρευστή, στερεοποιείται στην επιφάνεια της Γης, με το πέρασμα του χρόνου, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα πολύ εύφορο έδαφος, πλούσιο σε στοιχεία όπως κάλιο, νάτριο, ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρος, και πλήθος ιχνοστοιχείων. Επιπλέον, το γεγονός αυτό, προσφέρει στην περιοχή μία οικονομική ανάπτυξη, καθώς την κάνει πόλο έλξης για τους τουρίστες.
Ας συζητήσουμε γιατί τα ηφαιστειογενή εδάφη είναι εύφορα.
Τα ηφαιστειογενή εδάφη είναι ιδιαίτερα εύφορα, επειδή η λάβα που σταθεροποιείται πάνω στο έδαφος, το εμπλουτίζει με στοιχεία όπως κάλιο, νάτριο, ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο, και πολλά ακόμα ιχνοστοιχεία. Έτσι το έδαφος γίνεται ιδανικό για καλλιέργεια.
Ας συζητήσουμε γιατί πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για να αντιμετωπίσουμε την εκδήλωση ενός σεισμού.
Η Ελλάδα είναι μία σεισμογενής περιοχή, για αυτό εμείς θα πρέπει να είμαστε περισσότερο προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουμε μία πιθανή εκδήλωση του φαινομένου. Ο σεισμός είναι κάτι που συμβαίνει ξαφνικά, οπότε μόνο μέσο της πρόληψης και της τήρησης των οδηγιών αντισεισμικής προστασίας, μπορούμε να τον αντιμετωπίσουμε επιτυχώς. Οι βασικοί κανόνες είναι οι εξής:
• Εφοδιαζόμαστε με είδη πρώτης ανάγκης, όπως φαρμακείο, νερό, φακό, σφυρίχτρα κ.α.
• Διατηρούμε την ψυχραιμία μας.
• Βρίσκουμε κάλυμμα κάτω από ένα γερό έπιπλο.
• Μετά τον σεισμό, εκκενώνουμε το κτίριο, από τις σκάλες, ποτέ από το ασανσέρ.
Διαβάστε περισσότερα για την αντισεισμική προστασία, στην σελίδα του ΟΑΣΠ.
Χωριζόμαστε σε δύο ομάδες. Η μία ομάδα θα φέρει πληροφορίες για τα ελληνικά ηφαίστεια και η άλλη για τους καταστρεπτικότερους σεισμούς που έχουν γίνει στη χώρα μας.
Πρώτη ομάδα:
Στην Ελλάδα έχουμε 39 συνολικά ηφαίστεια, από τα οποία είναι ενεργά μόνο τα έξι, των Μεθάνων, της Μήλου, της Σαντορίνης, του Γυαλιού, της Νισύρου και της Κω.
Μέθανα: Στην χερσόνησο έχουν καταγραφεί τριάντα κρατήρες. Η τελευταία καταγραφή έγινε το 1987 και αφορά τον υποθαλάσσιο κρατήρα, βάθους 200 μέτρων. Ο μεγαλύτερος χερσαίος κρατήρας βρίσκεται δυτικά της πόλης των Μεθάνων, στην θέση Θρονί.
Μήλος: Το ηφαίστειο της Μήλου βρίσκεται στο ομώνυμο νησί των Κυκλάδων, που δημιουργήθηκε από ηφαιστειακή δραστηριότητα. Αποτελεί ένα στρωματοηφαίστειο, χωρίς εκρήξεις. Οι ηφαιστειακοί βράχοι καλύπτουν τη μεγαλύτερη έκταση του νησιού. Η ηφαιστειακή του δραστηριότητα ξεκίνησε πριν περίπου 2 με 3 εκατομμύρια χρόνια και σταμάτησε πριν 90.000 χρόνια. Η ηφαιστειακή του δραστηριότητα συνέβη και στη στεριά, αλλά και στη θάλασσα. Έτσι, το νησί βρίσκεται μέσα στα πετρώματα και στα απολιθωμένα όστρακα.
Νίσυρος: Το ηφαίστειο βρίσκεται σε ένα χωριό της Νισύρου, τα Νικιά και αποτελεί έναν από τα σημαντικότερα αξιοθέατα του νότιου Αιγαίου. Αποτελείται συνολικά από πέντε κρατήρες, που σχηματίζουν το οροπέδιο του Λακκίου. Ο τελευταίος κρατήρας του ηφαιστείου δημιουργήθηκε το 1887, από μία υδροθερμική έκρηξη, και ονομάζεται «Μικρός Πολυβώτης».
Σαντορίνη: Η τελευταία ηφαιστειακή δραστηριότητα της Σαντορίνης ήταν το έτος 1950. Τμήματα του ηφαιστείου της Σαντορίνης είναι: Η Νέα Καμένη (1707-1711 μ.Χ.), η Παλαιά Καμένη (46-47 μ.Χ.), το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο (ενεργό) (1650 μ.Χ.), τα Χριστιανά νησιά. Ανήκει στο ηφαιστειακό τόξο του Αιγαίου και είναι ενεργό ηφαίστειο μαζί με τα Μέθανα, την Μήλο και την Νίσυρο.
Γυαλί: Ηφαιστειογενές νησί, του νοτίου Αιγαίου, και ένα από τα Δωδεκάνησα. Βρίσκεται ανάμεσα στην Κω και την Νίσυρο, σε απόσταση περίπου 7 χιλιόμετρα. Έχει έκταση 4,6 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Το ηφαίστειο βρίσκεται σε απόσταση 7 περίπου χλμ από το ηφαίστειο της Νισύρου και διαθέτει δύο ηφαιστειακούς δόμους (τον βορειοανατολικό και τον νοτιοδυτικό), που συνδέονται μεταξύ τους με ένα στενό ισθμό.
Κως: Η ηφαιστειακή δραστηριότητα του νησιού ξεκίνησε πριν περίπου 3.4 εκατομμύρια χρόνια, σχηματίζοντας μεγάλο μέρος του νησιού και διακόπηκε με μία τεράστια έκρηξη, πριν από 161.000 χρόνια, που απελευθέρωσε μεγάλες ποσότητες ηφαιστειακής τέφρας.
Δεύτερη ομάδα:
1. Το 26/6/1926, Ρόδος, Αρχάγγελος, 8 Ρίχτερ
2. Το 11/8/1903, Κύθηρα, Μητάτα, 7.9 Ρίχτερ
3. Το 8/11/1905, Χαλκιδική, Άθως, 7.5 Ρίχτερ
4. Το 9/7/1956, Αμοργός, Ποταμός, 7.5 Ρίχτερ
5. Το 30/8/1926, Σπάρτη, 7.2 Ρίχτερ
6. Το 30/8/1926, Πελοπόννησος, Σπάρτη, 7.2 Ρίχτερ
7. Το 12/8/1953, Κεφαλλονιά, Αργοστόλι, 7.2 Ρίχτερ
8. Το 25/4/1957, Ρόδος, Ρόδος, 7.2 Ρίχτερ
9. Το 19/2/1968, Άγιος Ευστράτιος, 7.1 Ρίχτερ
10. Το 26/9/1932, Χαλκιδική, Ιερισσός, 7 Ρίχτερ
11. Το 25/2/1935, Λασίθι, Ανώγια, 7 Ρίχτερ
12. Το 6/10/1947, Μεσσηνία, Πυλία, 7 Ρίχτερ
13. Το 30/4/1954, Καρδίτσα, Σοφάδες, 7 Ρίχτερ
14. Το 18/2/1910, Κρήτη, Χανιά, 6.9 Ρίχτερ
15. Το 11/8/1904, Σάμος, Σάμος, 6.8 Ρίχτερ
16. Το 24/1/1912, Κεφαλλονιά, Ασπρογέρακας, 6.8 Ρίχτερ
17. Το 31/3/1965, Αιτωλία, Αγρίνιο, 6.8 Ρίχτερ
18. Το 13/8/1992, Κρήτη, Ζάκρο, 6.8 Ρίχτερ
19. Το 7/8/1915, Ιθάκη, Ιθάκη, 6.7 Ρίχτερ
20. Το 23/8/1949, Χίος, Καρδάμυλα, 6.7 Ρίχτερ
21. Το 24/2/1981, Αλκυονίδες, Περαχώρα, 6.7 Ρίχτερ
22. Το 5/7/1902, Θεσσαλονίκη, Άσσηρος, 6.6 Ρίχτερ
23. Το 20/6/1978, Θεσσαλονίκη, Στίβος, 6.5 Ρίχτερ
24. Το 1/5/1967, Ιωάννινα - Άρτα, 6.4 Ρίχτερ
25. Το 22/4/1928, Κόρινθος, Κόρινθος, 6.3 Ρίχτερ
26. Το 5/2/1966, Λίμνη Κρεμαστών, Πετράλωνα, 6.2 Ρίχτερ
27. Το 15/6/1995, Αίγιο, Αίγιο, 6.1 Ρίχτερ
28. Το 7/9/1999, Αθήνα, Πάρνηθα, 6.1 Ρίχτερ
29. Το 17/10/1914, Βοιωτία, Θήβα, 6 Ρίχτερ
30. Το 17/5/1930, Κόρινθος, Σαρικό, 6 Ρίχτερ
31. Το 20/7/1938, Αττική, Ωρωπός, 6 Ρίχτερ
32. Το 13/9/1986, Καλαμάτα, Καλαμάτα, 6 Ρίχτερ
Κεφ. 26: Ο ρόλος των ηφαιστείων και των σεισμών στις αλλαγές της φύσης - Τετράδιο εργασιών - Λύσεις ασκήσεων
1. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες;
Γράψε «Σ» για τη σωστή και «Λ» για τη λανθασμένη στο
α) Οι σεισμοί και τα ηφαίστεια είναι εξωτερικές δυνάμεις που δρουν στην επιφάνεια της Γης Λ
β) Η Ελλάδα είναι μια περιοχή με μεγάλη σεισμικότητα Σ
γ) Τα ηφαιστειογενή εδάφη είναι άγονα Λ
δ) Η ηφαιστειακή τέφρα είναι η στάχτη που εκχέεται κατά την έκρηξη ενός ηφαιστείου Σ
ε) Ένας δυνατός σεισμός μπορεί να προκαλέσει σημαντικές αλλαγές στο γήινο ανάγλυφο Σ
2. Θα έχεις ακούσει από τα μέσα ενημέρωσης τη φράση «ο Εγκέλαδος ξαναχτύπησε», εννοώντας ότι έγινε πάλι σεισμός. Γιατί ονομάζουν τον σεισμό «Εγκέλαδο»; Ψάξε στην εγκυκλοπαίδειά σου ή σε άλλη πηγή που διαθέτεις και φέρε πληροφορίες γι’ αυτόν.
Ο σεισμός πήρε το όνομα Εγκέλαδος, από την ιστορία του ομώνυμου τιτάνα. Στην Ελληνική μυθολογία, ο Εγκέλαδος ήταν ένας από τους Γίγαντες, παιδί της Γαίας και του Ουρανού. Οι Γίγαντες, μπορεί να μην ήταν αθάνατοι, είχαν όμως θεία καταγωγή και δύναμη, που τρόμαζε πολλές φορές και τους Θεούς. Κάποτε όμως, ξέσπασε φοβερή μάχη μεταξύ των Θεών και των Γιγάντων, που κράτησε 30 ολόκληρα χρόνια. Σε αυτήν την μεγάλη μάχη, αρχηγός των θεών ήταν η Αθηνά και των Γιγάντων ο Εγκέλαδος. Ο μύθος διαθέτει πολλές παραλλαγές, με την πιο διαδεδομένη από αυτές, να λέει ότι η Αθηνά νίκησε τον Εγκέλαδο, ρίχνοντας πάνω του το νησί Σικελία και σκεπάζοντάς τον, με το όρος Αίτνα. Οι αρχαίοι μυθογράφοι έλεγαν ότι, όταν ο Εγκέλαδος, γύριζε και ανέπνεε, η «πυρίπνοος» Αίτνα έτρεμε και τρανταζόταν, ενώ από τον κρατήρα του έβγαινε φωτιά, καπνός και λάβα.
3. Σε συνεργασία με έναν συμμαθητή σου ή μια συμμαθήτριά σου, κατασκεύασε έναν πίνακα με κανόνες αντισεισμικής προστασίας για το σπίτι. Γράψε στο πλαίσιο τους κανόνες που θα ορίσεις.
Πριν τον σεισμό:
• Εφοδιαζόμαστε με είδη πρώτης ανάγκης, όπως φαρμακείο, νερό, φακό, σφυρίχτρα κ.α.
Κατά την διάρκεια του σεισμού:
• Διατηρούμε την ψυχραιμία μας.
• Βρίσκουμε κάλυμμα κάτω από ένα γερό έπιπλο.
Μετά τον σεισμό:
• Εκκενώνουμε το κτίριο, από τις σκάλες και ποτέ από το ασανσέρ.
Διαβάστε περισσότερα για την αντισεισμική προστασία, στην σελίδα του ΟΑΣΠ.
0 Σχόλια