Αποξήρανση: ονομάζεται η διαδικασία με την οποία απομακρύνεται το νερό μιας λίμνης
Άρδευση: ονομάζεται το πότισμα της γης
Βιώσιμο: ονομάζεται καθετί του οποίου ο τρόπος διαχείρισης είναι τέτοιος, ώστε να μπορεί να υπάρχει ως πηγή αγαθών και για τις επόμενες γενιές
Ύδρευση: ονομάζεται η διαδικασία άντλησης και προμήθειας νερού, για την παροχή σε μια περιοχή
Παρατηρήστε τις δραστηριότητες που παρουσιάζονται στην παραπάνω εικόνα και συζητήστε και για άλλες χρήσεις του νερού των ποταμών και των λιμνών από τον άνθρωπο.
Στις μέρες μας, η ανάγκη κατανάλωσης γλυκού νερού έχει αυξηθεί δραματικά. Υπάρχει ανάγκη για όλο και μεγαλύτερες ποσότητες νερού για την ύδρευση, για τη συστηματική άρδευση των αγροτικών καλλιεργειών, για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος και για άλλες δραστηριότητες του ανθρώπου.
Βρείτε στον γεωμορφολογικό χάρτη της Ελλάδας τις παραπάνω λίμνες.
Ας συζητήσουμε γι’ αυτές τις ανθρώπινες επεμβάσεις στο φυσικό περιβάλλον και ας προβληματιστούμε για το αν έπρεπε να γίνουν.
Οι άνθρωποι έχουμε την τάση να επεμβαίνουμε σε ότι δεν μας βολεύει και να το "φέρνουμε στα μέτρα" μας. Αναμφίβολα η αποξήρανση έπρεπε να γίνει για να μειωθεί ή ακόμα και να εξαλειφθεί η ελονοσία, όπως επίσης και για να δημιουργηθεί περισσότερη καλλιεργήσιμη γη. Δυστυχώς όμως οι άνθρωποι δεν μπορούμε να πειράζουμε ότι θέλουμε χωρίς συνέπειες, καθώς η δράση φέρνει την αντίδραση. Έτσι, μέσω της αποξήρανσης χάνουμε πηγές γλυκού νερού, που είναι πολύ σημαντικές για τους ανθρώπους καθώς χρησιμεύουν στην άρδευση και την ύδρευση των γύρω περιοχών. Επίσης, το κλίμα των περιοχών αυτών μεταβάλλεται και καταστρέφεται η πανίδα και η χλωρίδα. Τελευταίο, αλλά σημαντικό, είναι το γεγονός πως όσοι ασχολούνται με τις ιχθυοκαλλιέργειες, με την αποξήρανση χάνουν την δουλειά τους. Βλέπουμε λοιπόν πως καμία πράξη δεν αποφέρει μόνο θετικά ή μόνο αρνητικά, άρα θα πρέπει να σκεφτούμε πολύ σοβαρά πριν κάνουμε κάτι, είτε αυτό είναι κάτι πολύ απλό είτε αυτό είναι μια παρέμβαση στην φύση.
Συζητήστε και καταγράψτε τα προβλήματα ρύπανσης που δημιουργούν οι ανθρώπινες δραστηριότητες στο νερό των ποταμών και των λιμνών.
Η ρύπανση των ποταμών και των λιμνών είναι ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα, το οποίο πρέπει να λάβουμε υπόψιν. Για να κατανοήσουμε τις πράξεις που κάνουμε και δημιουργούν προβλήματα πρέπει να τις χωρίσουμε σε κατηγορίες και να συζητήσουμε ξεχωριστά για τα προβλήματα που δημιουργεί η κάθε μία.
Κτηνοτροφία: Υγρά απόβλητα και περιττώματα ζώων από κτηνοτροφικές μονάδες μολύνουν τα νερά με επιβλαβείς ουσίες, καθιστώντας την χρήση επικίνδυνη.
Γεωργία: Υγρά απόβλητα από καλλιεργήσιμες εκτάσεις, που καταλήγουν στις λίμνες μέσω των νερών της βροχής, συχνά περιέχουν λιπάσματα και φυτοφάρμακα. Αυτά, προκαλούν το φαινόμενο του Ευτροφισμού, δηλαδή μεγάλη συγκέντρωση θρεπτικών στοιχείων (νιτρικών και φωσφορικών ενώσεων), πάνω από τα φυσιολογικά όρια. Αυτή η συγκέντρωση βοηθάει διάφορα βακτήρια να αναπτυχθούν στη επιφάνεια του νερού, σχηματίζοντας ένα επικάλυμμα που δεν επιτρέπει το φως να περάσει στον πυθμένα, με αποτέλεσμα οι φωτοσυνθετικοί οργανισμοί στον πυθμένα να θανατώνονται. Έτσι, δημιουργείται μεγαλύτερη ποσότητα τροφής σε άλλα βακτήρια, που συνεχίζουν να αναπτύσσονται. Το αποτέλεσμα είναι να μεταβάλλεται η πανίδα και η χλωρίδα των λιμνών, λόγω της πράσινης γλοιώδους επιφάνειας, να γίνονται αποκρουστικές και να δυσκολεύεται η αλιεία.
Βιομηχανία: Τα βιομηχανικά απόβλητα περιέχουν τοξικά για τον άνθρωπο και τα ζώα στοιχεία, καθιστώντας τα νερά επικίνδυνα.
Αστικά λύματα: Τα απόβλητα των πόλεων, μειώνουν την ποιότητα των νερών, περιορίζοντας τις δυνατότητες αξιοποίησής τους.
Όξινη βροχή: Η συνεχής χρήση τοξικών ουσιών από τις βιομηχανίες και τους ιδιώτες έχει οδηγήσει στην αύξηση του διοξειδίου του θείου και του αζώτου στην ατμόσφαιρα, τα οποία οξειδώνονται σε τριοξείδια. Αυτά με την υγρασία της ατμόσφαιρας μετατρέπονται σε θεϊκό και νιτρικό οξύ, τα οποία έπειτα πέφτουν στην γη με την μορφή της όξινης βροχής. Αυτό το πολύ σοβαρό φαινόμενο έχει νεκρώσει ολόκληρες λίμνες, καθώς επίσης προκαλεί σοβαρά προβλήματα στους φυτικούς και ζωικούς οργανισμούς.
Ας προβληματιστούμε για τα μέτρα που πρέπει να πάρουμε σήμερα όλοι μας, ώστε να προστατεύσουμε το πολύτιμο αγαθό, το νερό. Ας φτιάξουμε κι εμείς δικούς μας κανόνες, για να είναι «βιώσιμος» στο μέλλον ο πλανήτης μας.
Αφού εξηγήσαμε και κατανοήσαμε την σοβαρότητα της κατάστασης, πρέπει να φτιάξουμε τους δικούς μας κανόνες, για να προστατεύσουμε το νερό. Συγκεκριμένα, οι κανόνες είναι οι:
• Χρησιμοποιούμε το νερό με μέτρο, αποφεύγοντας την σπατάλη. Όσο πλένουμε τα δόντια μας, τα πιάτα ή ξυριζόμαστε, κλείνουμε την βρύση και την ανοίγουμε όταν χρειάζεται.
• Οι βιομηχανίες και οι πόλεις απαγορεύεται να πετάνε τα λύματά τους στο νερό, εάν δεν έχει γίνει πρώτα βιολογικός καθαρισμός.
• Δεν πετάμε σκουπίδια, απορρίμματα και μπάζα στο νερό.
• Κρατάμε τις παραλίες καθαρές.
• Οι αγρότες πρέπει να χρησιμοποιούν τα φυτοφάρμακα και τα λιπάσματα με σύνεση και να φροντίζουν να μην καταλήγουν στο νερό.
*Εάν κάποιο παιδί έχει κι άλλες ιδέες, μπορεί να τις συμπληρώσει.
Χωρισμένοι σε δύο ομάδες καταγράφουμε τις αποξηράνσεις φυσικών λιμνών, τη δημιουργία τεχνητών λιμνών και μελετάμε τις θετικές και αρνητικές συνέπειες στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον.
Η πρώτη ομάδα αναλαμβάνει να καταγράψει τις αποξηράνσεις φυσικών λιμνών στη Ελλάδα, αναφέροντας τα θετικά και τα αρνητικά, ενώ η δεύτερη αναλαμβάνει να καταγράψει την κατασκευή τεχνητών λιμνών στην Ελλάδα, επισημαίνοντας τα θετικά και τα αρνητικά.
Πρώτη ομάδα:
Στην Ελλάδα έχουν γίνει οι αποξηράνσεις των λιμνών: Κωπαΐδας, Κάρλας, Αχερουσίας, Ζηρού, Αμβρακίας, Δύστου, Γιαννιτσών και Αγουλινίτσας.
Θετικά:
• Μείωση ή εξάλειψη ελονοσίας
• Δημιουργούνται νέες εκτάσεις καλλιεργήσιμης γης.
Αρνητικά:
• Χάνεται μια πηγή γλυκού νερού, με αποτέλεσμα να μειώνονται οι πηγές ύδρευσης και άρδευσης των γύρω περιοχών.
• Μεταβάλλεται το κλίμα της περιοχής και καταστρέφεται η πανίδα και η χλωρίδα.
• Χάνουν την δουλειά τους όσοι ασχολούνται με τις ιχθυοκαλλιέργειες.
Δεύτερη ομάδα:
Στην Ελλάδα υπάρχουν οι τεχνητές λίμνες: Κρεμαστών, Καστρακίου, Πολυφύτου, Κερκίνης, Πηνειού, Μόρνου, Μαραθώνα, Λούρου, Ταυρωπού και Άραχθου.
Θετικά:
• Δίπλα στις τεχνητές λίμνες κατασκευάζουμε υδροηλεκτρικά εργοστάσια. Η ενέργεια που παράγεται από τα εργοστάσια είναι «πράσινη», δηλαδή είναι φιλική προς το περιβάλλον, αφού παράγεται με οικολογικό τρόπο. Ως αποτέλεσμα, δεν μολύνεται η ατμόσφαιρα με καυσαέρια και δεν παράγονται κανενός είδους απόβλητα.
• Παράγεται φθηνή ενέργεια.
• Τα φράγματα παρέχουν αντιπλημμυρική προστασία, ανακόπτοντας την ορμή των ποταμών.
• Βοηθούν στην άρδευση των γειτονικών περιοχών και καλλιεργούμενων εδαφών.
• Με τον κατάλληλο σχεδιασμό, μπορούν να αναπτυχθούν τεχνητοί υδροβιότοποι γύρω από τα νερά του φράγματος, συμβάλλοντας έτσι στην διατήρηση της πανίδας της περιοχής.
Αρνητικά:
• Αλλοιώνονται τεράστιες δασικές και καλλιεργήσιμες εκτάσεις, από τα νερά που τις κατακλύζουν και καταστρέφεται η χλωρίδα και η πανίδα της περιοχής.
• Μεγάλη αλλοίωση του εδάφους και του υπεδάφους.
• Αυξάνονται οι πιθανότητες σεισμικών δονήσεων, κατολισθήσεων και καθιζήσεων, εξαιτίας αυτών των αλλοιώσεων.
• Οι άνθρωποι απομακρύνονται από τις περιοχές αυτές, εξαιτίας αυτών των κινδύνων.
Κεφ. 21: Η ζωή στα ποτάμια και τις λίμνες της Ελλάδας - Τετράδιο εργασιών - Λύσεις ασκήσεων
1. Συμπλήρωσε τις λέξεις που λείπουν στο κείμενο που ακολουθεί:
Για να αυξήσουμε τις ποσότητες νερού και για να τις χρησιμοποιήσουμε, κατασκευάζουμε τεχνητές λίμνες, φράγματα και μικρές δεξαμενές για αποθήκευση του νερού, που μας χρειάζεται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ή για ύδρευση ή άρδευση. Πολλές φορές στην προσπάθειά μας να χρησιμοποιήσουμε το νερό των ποταμών και των λιμνών δημιουργούμε σε αυτό σοβαρά προβλήματα ρύπανσης, τα οποία το κάνουν ακατάλληλο για τη ζωή φυτικών και ζωικών οργανισμών και ταυτόχρονα απαγορευτικό για δική μας χρήση.
2. Γράψε δύο λόγους, για τους οποίους οι άνθρωποι κατασκευάζουν φράγματα στους ποταμούς:
Οι άνθρωποι κατασκευάζουμε φράγματα, ώστε να αποθηκεύσουμε μεγάλες ποσότητες νερού για να:
• παράγουμε ηλεκτρική ενέργεια, μέσω των υδροηλεκτρικών εργοστασίων.
• το χρησιμοποιήσουμε για την ύδρευση οικισμών και την άρδευση γεωργικών εκτάσεων.
3. Τα χημικά λιπάσματα και τα ζιζανιοκτόνα, που χρησιμοποιούνται στις καλλιέργειες, μεταφέρονται από τη βροχή προς τους ποταμούς και τις λίμνες, με αποτέλεσμα να μολύνονται τα νερά τους. Μια μέθοδος για την αποφυγή της μόλυνσης των νερών των ποταμών και των λιμνών είναι η ανάπτυξη
των βιολογικών καλλιεργειών. Σε συνεργασία με τους συμμαθητές σου συγκέντρωσε πληροφορίες γι’ αυτές τις βιολογικές καλλιέργειες σχετικά με:
α) το όφελος που έχει η υγεία μας από τα λεγόμενα «βιολογικά» προϊόντα
Στις συμβατικές καλλιέργειες, τα τρόφιμα που φτάνουν σε εμάς, είναι επιβαρυμένα με ανεπιθύμητη δόση φυτοφαρμάκων, ακόμα και όταν οι καλλιεργητές τηρούν ευλαβικά τις οδηγίες χρήσης τους. Από την άλλη μεριά, τα βιολογικά προϊόντα είναι σίγουρα πιο υγιεινά, αφού περιέχουν πολύ μικρές ποσότητες φυτοφαρμάκων (λόγο της μετάδοσής τους από το νερό και τον αέρα) και είναι πολύ πιο πλούσια σε βιταμίνες και αντιοξειδωτικές ουσίες.
β) την τιμή που αγοράζονται τα προϊόντα αυτά από τους καταναλωτές
Δυστυχώς, τα βιολογικά προϊόντα είναι κατά 30% περίπου ακριβότερα από τα συμβατικά, με αποτέλεσμα η κατανάλωσή τους να μην είναι και τόσο εφικτή από μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Οι λόγοι αυτής της διαφοράς είναι οι εξής:
• Το κόστος παραγωγής τους είναι υψηλότερο.
• Η αντιμετώπιση ασθενειών των φυτών είναι δυσκολότερη, καθώς δεν χρησιμοποιούνται φυτοφάρμακα. Έτσι, πάντα η παραγωγή είναι μικρότερη.
• Τα αγροκτήματα βιολογικής καλλιέργειας είναι πολύ λίγα, έτσι υπάρχει πολύ μικρή προσφορά βιολογικών προϊόντων.
0 Σχόλια