Η έννοια του κλίματος - Διαφορές καιρού και κλίματος - από το https://idaskalos.blogspot.com
Στο 16ο κεφάλαιο, της Β' ενότητας του βιβλίου της Γεωγραφίας της Ε' Δημοτικού, με τίτλο "Η έννοια του κλίματος - Διαφορές καιρού και κλίματος", θα μάθουμε τι ονομάζουμε κλίμα, τι είναι ο καιρός και πως να διακρίνουμε τις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στο κλίμα και στον καιρό μιας περιοχής.

Καιρικές συνθήκες: ονομάζονται η ζέστη, το κρύο, οι βροχές, οι άνεμοι, η υγρασία κ.λπ. που παρουσιάζονται σε μια περιοχή για μικρό χρονικό διάστημα.
Καιρός: ονομάζονται οι καιρικές συνθήκες (θερμοκρασία, υγρασία, βροχή, άνεμοι κ.ά.) που επικρατούν σε ένα μέρος σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή.
Κλίμα: ονομάζονται οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν σε έναν τόπο σε κάθε εποχή κι επαναλαμβάνονται σχεδόν ίδιες για πολλά χρόνια.
Πρόγνωση καιρού: ονομάζεται η συγκέντρωση μετεωρολογικών μετρήσεων με σκοπό την πρόβλεψη των μεταβολών του καιρού.

Παρατηρήστε το δελτίο καιρού της παραπάνω εικόνας. Ποια σύμβολα υπάρχουν στο δελτίο τα οποία φανερώνουν τον καιρό της ημέρας;
Στην εικόνα 16. 1, υπάρχουν τα σύμβολα: Ήλιος, ήλιος με συννεφιά, καταιγίδα, θερμοκρασία και άνεμος.

Ας βρούμε όλοι μαζί μέσα από τα δελτία καιρού, που βλέπουμε καθημερινά, ποια είναι αυτά τα στοιχεία και ας συζητήσουμε πώς οι επιστήμονες συγκεντρώνουν τις πληροφορίες που αναφέρονται σε αυτά.
Οι μετεωρολόγοι στους μετεωρολογικούς σταθμούς, συλλέγουν στοιχεία, με ειδικά όργανα (βαρόμετρα, υγρόμετρα, βροχόμετρα, ραντάρ), και από χάρτες και δορυφόρους, ώστε να μπορούν να προβλέψουν τον καιρό που θα επικρατήσει σε διάφορες περιοχές. Τα στοιχεία που συλλέγουν είναι: η ατμοσφαιρική πίεση, υγρασία και θερμοκρασία. Επίσης τροφοδοτούνται και με πληροφορίες για σημεία της ατμόσφαιρα σε συγκεκριμένα υψόμετρα ακόμα και σε σημεία της ανώτερης ατμόσφαιρας, με τη διαδικασία της ραδιοβόλισης, δηλαδή τα γνωστά μετεωρολογικά μπαλόνια. 

Χρησιμοποιήστε σύμβολα από την εικόνα 16.2, για να φτιάξετε το δελτίο καιρού της σημερινής ημέρας.
Για το δελτίο καιρού θα χρειαστεί να ακολουθήσουμε τα εξής βήματα:
1) Βλέπουμε το δελτίο καιρού της ημέρας που κάνουμε την άσκηση.
2) Συλλέγουμε στοιχεία όπως οι μετεωρολόγοι, δηλαδή μετράμε τη θερμοκρασία πρωί, μεσημέρι, απόγευμα και βράδυ και βρίσκουμε την μέγιστη και ελάχιστη θερμοκρασία. Καταγράφουμε τις καιρικές αλλαγές (ηλιοφάνεια, συννεφιά, βροχή κ.α.).
3) Παίρνουμε τον χάρτη και τοποθετούμε τα σύμβολα και τις μετρήσεις που βρήκαμε.

Το κλίμα της Κρήτης είναι μεσογειακό, δηλαδή έχει ήπιους χειμώνες και θερμά, ξηρά καλοκαίρια. Ποιες νομίζετε ότι είναι οι κυριότερες καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην Κρήτη τον χειμώνα και το καλοκαίρι; Να κάνετε τη δική σας πρόβλεψη για τον καιρό που πιστεύετε ότι θα έχει η Μεγαλόνησος το επόμενο καλοκαίρι.
Η Κρήτη έχει μεσογειακό κλίμα. Αυτό σημαίνει πως τον χειμώνα στις πεδινές περιοχές, ο καιρός είναι ήπιος, χωρίς χιονοπτώσεις, ισχυρούς ανέμους και χαμηλές θερμοκρασίες. Στις ορεινές περιοχές όμως, τα φαινόμενα είναι εντονότερα, με αρκετές χιονοπτώσεις, ανέμους και χαμηλές θερμοκρασίες. Βροχές εκδηλώνονται κυρίως το φθινόπωρο και το χειμώνα, καθώς το καλοκαίρι είναι ξηρό, με υψηλές θερμοκρασίες. Έχοντας αυτό κατά νου, μπορούμε να συμπεράνουμε πως και το επόμενο καλοκαίρι θα είναι ξηρό, με υψηλές θερμοκρασίες.

Χωρισμένοι σε ομάδες και χρησιμοποιώντας τα σύμβολα καιρού που μάθαμε, φτιάχνουμε έναν πίνακα στον οποίο θα φαίνονται οι καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν στην περιοχή μας για κάθε ημέρα επί μία ολόκληρη εβδομάδα.
Για να λύσουμε αυτήν την άσκηση πρέπει να αναζητήσουμε στο ίντερνετ τον καιρό της εβδομάδας. Αφού μελετήσουμε τις προβλέψεις, μία καλή ιδέα είναι να πάρουμε χρωματιστά χαρτόνια, να σχεδιάσουμε τα σύμβολα που είδαμε (εικόνα 16.2) και έπειτα, αφού τα κόψουμε προσεκτικά, να τα κολλήσουμε κάτω από κάθε ημέρα.


Κεφ. 16: Η έννοια του κλίματος - Διαφορές καιρού και κλίματος - Τετράδιο εργασιών - Λύσεις ασκήσεων


1. Ποια από τις παρακάτω προτάσεις αναφέρεται στον καιρό και ποια στο κλίμα ενός τόπου; Γράψε τις απαντήσεις σου στα κουτάκια.
α) Ο χειμώνας στα παράλια είναι ηπιότερος από τον χειμώνα στα ηπειρωτικά. - Κλίμα
β) Ο περυσινός χειμώνας χαρακτηρίστηκε από πολλές βροχοπτώσεις. - Κλίμα
γ) Η πτώση της θερμοκρασίας θα είναι αισθητή το επόμενο εικοσιτετράωρο. - Καιρός
δ) Το καλοκαίρι της Ελλάδας είναι θερμότερο από το καλοκαίρι της Γερμανίας. - Κλίμα
ε) Σπάνια χιονίζει στις νησιωτικές περιοχές της Ελλάδας. - Κλίμα
στ) Έξω χιονίζει. Ντυθείτε καλά και πηγαίνετε να παίξετε. Προσέχετε μη γλιστρήσετε. - Καιρός
ζ) Το καλοκαίρι στην Ελλάδα είναι ζεστό, σχεδόν ποτέ δε βρέχει, ενώ ντόπιοι και
τουρίστες κατακλύζουν τις παραλίες. - Κλίμα
η) Άνεμοι θα πνέουν το επόμενο εικοσιτετράωρο, οι οποίοι θα ενισχυθούν το
Σαββατοκύριακο. - Καιρός
θ) Κάθε χρόνο τέτοια εποχή έρχονται τα χελιδόνια. - Κλίμα
ι) Το Λιμεναρχείο έχει εκδώσει απαγορευτικό δελτίο για τον απόπλου όλων των
πλοίων προς τα Δωδεκάνησα και την Κρήτη. - Καιρός

2. Γίνε ένας μετεωρολόγος! Γράψε στις γραμμές που ακολουθούν το σημερινό δελτίο του καιρού για τις περιοχές της Αθήνας, της Καβάλας και των Ιωαννίνων, αφού τις εντοπίσεις στον κλιματικό χάρτη.
Παρατηρώντας τον χάρτη στην εικόνα 16.1 (σελίδα 25 τετράδιο εργασιών), βλέπουμε ότι:
• Το κλίμα της Αθήνας έχει ήπιους χειμώνες, ξηρά καλοκαίρια, με μέτριες βροχές.
• Το κλίμα της Καβάλας έχει ψυχρούς χειμώνες, και ξηρά καλοκαίρια.
• Το κλίμα των Ιωαννίνων είναι ορεινό. Έχει δηλαδή ψυχρούς χειμώνες, δροσερά καλοκαίρια και βροχές καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου.
Με βάση αυτές τις πληροφορίες και το δελτίο καιρού, γράφουμε το δελτίο καιρού για κάθε μία περιοχή.

3. Συμπλήρωσε στο παρακάτω κείμενο τις λέξεις που λείπουν:
Οι επιστήμονες που ασχολούνται με την πρόγνωση του καιρού, δηλαδή οι μετεωρολόγοι, καθημερινά συλλέγουν πολλά στοιχεία, για να μπορούν να μας πληροφορούν με βεβαιότητα για τον καιρό που θα επικρατήσει στις διάφορες περιοχές τις επόμενες ημέρες.
Τα δελτία καιρού μας δίνουν πληροφορίες για τη θερμοκρασία, τις βροχές, τους ανέμους ή την υγρασία, που παρουσιάζονται στην περιοχή αυτή κατά τα επόμενα εικοσιτετράωρα. Με άλλα λόγια μάς δίνουν πληροφορίες για τις καιρικές συνθήκες της περιοχής. Όταν σε μια περιοχή, για κάθε εποχή του χρόνου, επικρατούν σχεδόν οι ίδιες καιρικές συνθήκες, οι οποίες επαναλαμβάνονται για πολλά χρόνια, τότε μιλάμε για το κλίμα της περιοχής αυτής.