Η ζωή στα βουνά και στις πεδιάδες - από το https://idaskalos.blogspot.com
Στο 15ο κεφάλαιο, της Β' ενότητας του βιβλίου της Γεωγραφίας της Ε' Δημοτικού, με τίτλο "Η ζωή στα βουνά και στις πεδιάδες", θα μάθουμε ποιες είναι οι ασχολίες των ανθρώπων που ζουν στα βουνά και τις πεδιάδες και ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζουν.

Γίνε για λίγο κάτοικος ενός μικρού χωριού της Πίνδου. Περίγραψε στους συμμαθητές σου μια χειμωνιάτικη μέρα σου.
Τον χειμώνα στο χωριό είναι όλα υπέροχα, παρόλο που η ζωή μας γίνεται πιο δύσκολη. Τα πάντα γύρω είναι σκεπασμένα με χιόνι και παντού στον αέρα υπάρχει η μυρωδιά καμμένου ξύλου από τα τζάκια. Σήμερα, τα σχολεία δεν λειτουργούν επειδή, λόγο του χιονιού, οι δρόμοι έχουν κλείσει και οι δάσκαλοί μας δεν μπόρεσαν να έρθουν. Ο φίλος μου ο Κώστας πανηγύριζε που δεν θα κάναμε μάθημα, εγώ όμως, για να πω την αλήθεια, στεναχωρήθηκα λίγο, που δεν θα δω την δασκάλα μου. Ο πατέρας μου και ο γείτονας μας, αφού φτυάρισαν το χιόνι από τις αυλές, πήγαν να δουν τα ζώα στον στάβλο, ενώ η μητέρα μου, αφού τελείωσε τις δουλειές του σπιτιού, άρχισε να μαγειρεύει. Εμείς, αφού είχαμε το πρωινό ελεύθερο, παίξαμε στην αυλή με το χιόνι και ύστερα γύρισα στο σπίτι και έκατσα δίπλα στο αναμμένο τζάκι, να δω τηλεόραση. Αφού φάγαμε όλοι μαζί το μεσημέρι, πήγα να διαβάσω για την επόμενη μέρα, ελπίζοντας να έχει βελτιωθεί ο καιρός και να λειτουργήσει αύριο το σχολείο. Το βράδυ, μάζεψα την τσάντα μου και έπεσα για ύπνο νωρίς.

Ας συζητήσουμε με ποιες δραστηριότητες μπορούν να ασχοληθούν οι ορεσίβιοι άνθρωποι και πώς το κράτος θα πρέπει να τους βοηθήσει.
Οι άνθρωποι που ζουν στα βουνά, έχουν δυστυχώς λιγότερες επιλογές από ότι οι κάτοικοι των μεγάλων πόλεων. Οι καιρικές συνθήκες σε συνδυασμό με το τραχύ ανάγλυφο των βουνών, κάνουν την καθημερινότητα των ορεσίβιων εξαιρετικά δύσκολη. Έτσι οι δραστηριότητες των ανθρώπων περιορίζονται κυρίως στην γεωργία, την κτηνοτροφία, την υλοτομία και την καλλιέργεια προϊόντων που αναπτύσσονται μόνο στα βουνά (μανιτάρια, μήλα, κάστανα κ.α.).
Για να βοηθήσει αυτούς τους ανθρώπους το κράτος, μπορεί να προσφέρει κίνητρα, ώστε να αναβαθμίσουν τις μεθόδους εκτροφής ζώων και καλλιέργειας, αγοράζοντας σύγχρονα μηχανήματα και χτίζοντας καλύτερες υποδομές. Ο τουρισμός στα βουνά αναπτύσσεται ιδιαίτερα στις μέρες μας, λόγο των χειμερινών σπορ (σκι, καγιάκ, snowboard). Εάν το κράτος βελτιώσει το οδικό δίκτυο, επιδοτήσει την κατασκευή νέων ξενοδοχειακών μονάδων και στηρίξει τους δήμους να φτιάξουν χιονοδρομικά κέντρα, τα βουνά θα έχουν τεράστια οικονομική ανάπτυξη, ειδικά τους χειμερινούς μήνες.

Το χωριό σας είναι σε μια μεγάλη πεδιάδα. Ποια πλεονεκτήματα απολαμβάνετε σε σχέση με τους ανθρώπους οι οποίοι ζουν σε μια ορεινή περιοχή;
Οι κάτοικοι μιας πεδιάδας, έχουν πολλά περισσότερα πλεονεκτήματα σε σχέση με τους ανθρώπους οι οποίοι ζουν σε μια ορεινή περιοχή. Συγκεκριμένα:
• Η γη είναι πιο γόνιμη και οι εκτάσεις μεγαλύτερες και πιο ομαλές από το βουνό. Έτσι οι κάτοικοι έχουν την δυνατότητα να καλλιεργούν περισσότερα προϊόντα.
• Λόγο του χαμηλού υψόμετρου, δεν υπάρχουν χιόνια και αποκλεισμοί όπως στα βουνά, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να μπορούν να δουλεύουν διαρκώς, χωρίς δυσκολίες.
• Μεγάλοι δρόμοι, σιδηροδρομικό δίκτυο και αεροδρόμια, διευκολύνουν την μετακίνηση των ανθρώπων και την μεταφορά εμπορευμάτων.
• Υπάρχουν περισσότερα νοσοκομεία και ιατρικές μονάδες στον τομέα υγείας και περισσότερα σχολεία και εκπαιδευτικοί στον τομέα της εκπαίδευσης.
• Υπάρχουν περισσότερες επιλογές διασκέδασης για τους κατοίκους, όπως επίσης και θέσεις εργασίας, γιατί στις πεδιάδες υπάρχει μεγαλύτερη βιομηχανική και εμπορική ανάπτυξη από ότι στα βουνά.

Γίνετε για λίγο όλοι οι μαθητές μέλη ενός αγροτικού συνεταιρισμού. Συζητήστε και αποφασίστε για το είδος των προϊόντων που θα καλλιεργήσετε και τον τρόπο με τον οποίο θα τα εμπορευθείτε.
Υποθέτουμε πως είμαστε μέλη ενός αγροτικού συνεταιρισμού, που παράγει σταφίδες. Αυτό που πρέπει να έχουμε στον νου μας, είναι ότι η καλλιέργεια πρέπει να επιβλέπεται τακτικά από γεωπόνους, που θα εξασφαλίσουν την καλύτερη δυνατή ποιότητα της παραγωγής μας. Επίσης, χρειαζόμαστε εγκαταστάσεις αποθήκευσης και συντήρησης της σταφίδας, καθώς και εργαζόμενους που θα μαζέψουν, θα επεξεργαστούν και θα συσκευάσουν το εμπόρευμα. Οι εγκαταστάσεις, καλό θα ήταν να βρίσκονται δίπλα σε εθνικό δίκτυο, ώστε να γίνεται γρήγορη διακίνηση των προϊόντων. Τέλος χρειαζόμαστε οι εγκαταστάσεις να γίνουν κοντά σε λιμάνι, ώστε να είναι εύκολη η μεταφορά της σταφίδας με καράβι. 

Χρησιμοποιώντας τον γεωμορφολογικό χάρτη της Ελλάδας βρείτε πέντε μεγάλες πεδινές πόλεις και πέντε ορεινές. Ας συζητήσουμε τώρα ποιες από αυτές παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη ανάπτυξη.
Κοιτώντας τον χάρτη βρίσκουμε τις εξής πόλεις:
Πεδινές: Θεσσαλονίκη, Αλεξανδρούπολη, Λάρισα, Πρέβεζα και Πύργος.
Ορεινές: Ιωάννινα, Καρπενήσι, Τρίπολη, Γρεβενά και Φλώρινα.

Από τις δύο κατηγορίες πόλεων, την μεγαλύτερη ανάπτυξη έχουν οι πεδινές. Το ήπιο κλίμα, σε συνδυασμό με τις μεγάλες καλλιεργήσιμες εκτάσεις και την εύκολη μεταφορά των προϊόντων, συμβάλουν στην μεγαλύτερη οικονομική ανάπτυξη αυτών των πόλεων.

Χωρισμένοι σε δύο ομάδες ζωγραφίζουμε έναν ορεινό και έναν πεδινό οικισμό. Με διάφορα υλικά αποτυπώνουμε τις διαφορετικές ανθρώπινες ασχολίες κάθε οικισμού. (Θα βάλουμε τη φαντασία να καλπάσει.)
Όπως λέει και η άσκηση, εδώ πρέπει να χρησιμοποιήσουμε την φαντασία μας. Αφού ζωγραφίσουμε τον οικισμό μας, μπορούμε να πάρουμε υλικά από την φύση και να τα κολλήσουμε πάνω στο σχέδιό μας. Για παράδειγμα, εάν θέλουμε να δείξουμε ότι σε ένα ορεινό οικισμό, οι κάτοικοι ασχολούνται με την υλοτομία, μπορούμε να κολλήσουμε ένα κομμάτι ξύλο. Εάν σε μία πεδιάδα καλλιεργούν στάχια, μπορούμε να κολλήσουμε ένα στάχυ και τέλος, εάν ασχολούνται με το ψάρεμα, μπορούμε να κολλήσουμε ένα κοχύλι.


Κεφ. 15: Η ζωή στα βουνά και στις πεδιάδες - Τετράδιο εργασιών - Λύσεις ασκήσεων


1.  Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες;
Γράψε «Σ» για τη σωστή και «Λ» για τη λανθασμένη στο
α) Οι κάτοικοι των ορεινών περιοχών ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία Λ
β) Το Καρπενήσι είναι μια πεδινή περιοχή Λ
γ) Ορεσίβιοι λέγονται οι κάτοικοι των ορεινών περιοχών Σ                                 
δ) Τον συνεταιρισμό αποτελεί ομάδα ανθρώπων  που έχουν κοινούς επαγγελματικούς στόχους Σ
ε) Στις ορεινές περιοχές αναπτύσσεται εύκολα το συγκοινωνιακό δίκτυο Λ

2. Βάλε την κάθε πόλη στον … κύκλο της:
Γιαννιτσά, Ιωάννινα, Τρίπολη, Λάρισα, Φλώρινα, Άργος, Πύργος, Καστοριά, Μέτσοβο, Σπάρτη, Λαμία, Αλεξανδρούπολη, Άμφισσα, Πρέβεζα, Καρπενήσι, Γρεβενά
Πεδινές: Γιαννιτσά, Λάρισα, Άργος, Πύργος, Λαμία, Αλεξανδρούπολη και Πρέβεζα.
Ορεινές: Ιωάννινα, Φλώρινα, Τρίπολη, Μέτσοβο, Άμφισσα, Σπάρτη, Καρπενήσι, Γρεβενά και Καστοριά.

3.Βρες τις λέξεις που λείπουν από το παρακάτω κείμενο:
Οι κάτοικοι των ορεινών περιοχών αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα, όταν επικρατούν κακές καιρικές συνθήκες. Το χιόνι τούς απομονώνει, διακόπτεται η συγκοινωνία και η μετάβασή τους από το ένα μέρος στο άλλο γίνεται αδύνατη. Αντίθετα η ζωή στις πεδινές περιοχές είναι ευκολότερη. Οι αγρότες σχηματίζουν αγροτικούς συνεταιρισμούς, για να βελτιώσουν τις καλλιέργειες και τον τρόπο της ζωής τους.

Γεωγραφικό γλωσσάριο

Ορεσίβιος: ο κάτοικος των ορεινών περιοχών
Συνεταιρισμός: ομάδα ανθρώπων με κοινούς επαγγελματικούς στόχους