Στο μάθημα αυτό υπάρχουν δύο ερωτήσεις που πρέπει να απαντήσουμε.
1. Με ποιο τρόπο ξαναπήραν οι Βυζαντινοί την Πόλη;
Οι Φράγκοι, αφού λεηλάτησαν για αρκετό καιρό την Κωνσταντινούπολη και πήραν όλους τους θησαυρούς της, έπαψαν να ενδιαφέρονται για αυτή. Ο Μιχαήλ Η' Παλαιολόγος, αυτοκράτορας της Νίκαιας, είχε δώσει μυστική εντολή σε έμπιστους δικούς του ανθρώπους, να παρακολουθούν μέρα και νύχτα την πόλη, αναζητώντας τρόπο να μπουν σε αυτήν κρυφά και να την πάρουν δίχως πόλεμο. Για καλή του τύχη, το καλοκαίρι του 1261, ο στρατηγός του Αλέξιος Στρατηγόπουλος κατάφερε να μπει στην πόλη, από αφύλαχτο άνοιγμα των τειχών και να την καταλάβει χωρίς καμία αντίσταση από τους Φράγκους.
2. Σε τι κατάσταση βρήκαν οι Βυζαντινοί την Κωνσταντινούπολη;
Οι βυζαντινοί όταν πήραν πίσω την Πόλη, την βρήκαν σε μία τραγική κατάσταση. Στα 57 χρόνια που η Κωνσταντινούπολη ήταν στα χέρια των λατίνων, τα ταμεία του κράτους άδειασαν, τα κτίσματα ερειπώθηκαν και τα έργα τέχνης λεηλατήθηκαν ή μεταφέρθηκαν στη Δύση. Η χριστιανική πίστη κλονίστηκε και οι Φράγκοι που βεβήλωσαν τους ιερούς ναούς της πόλης έγιναν μισητοί και ανεπιθύμητοι για όλους τους βυζαντινούς. Επιπλέον, η Κωνσταντινούπολη είχε μείνει χωρίς συμμάχους και εχθροί ήταν πολλοί. Στην Ανατολή παραμόνευαν νέα και πιο επικίνδυνα τουρκικά φύλα, στο Βορρά απειλούσαν οι Σέρβοι και οι Βούλγαροι και στη Δύση οι Φράγκοι και Βενετοί.
Η ανάκτηση της Πόλης από τον Μιχαήλ Η΄, τον Παλαιολόγο - Τετράδιο Εργασιών (Βιβλίο)
Στο Τετράδιο Εργασιών υπάρχουν πέντε ερωτήσεις σχετικές με το μάθημά μας.
1. Παρατηρήστε τον χάρτη 6 και εντοπίστε τα εδάφη του βυζαντινού κράτους μετά την ανάκτηση της Πόλης. Έφτασε τα παλιά σύνορά του; Ποια λατινικά και άλλα κράτη εξακολουθούν να το περιζώνουν τώρα;
Μετά την κατάκτηση της πόλης, το βυζαντινό κράτος δεν κατόρθωσε να φτάσει τα παλιά του σύνορα. Με βάση το χάρτη βλέπουμε πως το κράτος περιελάμβανε τα βόρεια εδάφη του ελλαδικού χώρου, τη Μακεδονία, τη Θράκη, κάποια τμήματα της Θεσσαλίας, ένα μικρό μέρος της Πελοποννήσου, μερικά από τα νησιά του Αιγαίου και κάποια εδάφη της Μικράς Ασίας. Τα κράτη που περιβάλλουν τα εδάφη του Βυζαντίου, όπως βλέπουμε στο χάρτη, είναι:
Ανατολικά: Το σουλτανάτο του Ικονίου και η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας.
Βόρεια: Το βασίλειο της Βουλγαρίας και της Σερβίας.
Κεντρικά: Το δεσποτάτο της Ηπείρου και ηγεμονία της Αχαΐας.
2. Να γράψεις στον παρακάτω πίνακα μια σύντομη φράση για τον ρόλο κάθε προσώπου ή λαού για την άλωση ή την ανάκτηση της Πόλης.
Πάπας - Οργάνωσε τις σταυροφορίες
Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγος - Ανέκτησε την πόλη από τους Φράγκους
Φράγκοι - Κατέκτησαν την Κωνσταντινούπολη το 1204
Γενουάτες - Συνεργάστηκαν τον Μιχαήλ ή τον Παλαιολόγο για να πάρει πίσω την πόλη
Αλέξιος Στρατηγόπουλος - Ανακάλυψε ένα μυστικό πέρασμα το καλοκαίρι του 1261
Βυζαντινός γέροντας - Υπέδειξε στον Αλέξιο ένα μυστικό πέρασμα
3. Βάλτε σε αριθμητική σειρά (από1 έως 10) τα γεγονότα της άλωσης και της ανάκτησης της Πόλης, ανάλογα με τον χρόνο που καθένα συνέβη:
2 - Ο Αλέξιος Α´ Κομνηνός ζήτησε βοήθεια από τον Πάπα της Ρώμης.
8 - Ένας γέροντας γεωργός φανέρωσε το μυστικό πέρασμα κάτω απ’ τα τείχη.
4 - Οι Βενετοί διέθεσαν τα πλοία τους για τη μεταφορά των σταυροφόρων.
10 - Ο Μιχαήλ Η´ Παλαιολόγος στέφτηκε αυτοκράτορας και στην Αγία Σοφία.
1 - Οι Σελτζούκοι Τούρκοι κατέλαβαν τους Αγίους τόπους.
7 - Οι Βυζαντινοί πρόσφυγες - άρχοντες της Πόλης ίδρυσαν 4 νέα κρατίδια.
5 - Ο στόλος άλλαξε πορεία στη διαδρομή και πολιόρκησε την Πόλη.
3 - Ο Πάπας ζήτησε από τους χριστιανούς ηγεμόνες της Δύσης να βοηθήσουν.
6 - Η Κωνσταντινούπολη έπεσε στα χέρια των σταυροφόρων.
9 - Ο Αλέξιος Στρατηγόπουλος ελευθέρωσε την Πόλη από τους Φράγκους.
4. Στο κείμενο-πηγή 4 ο ελευθερωτής της Πόλης Μιχαήλ Η´ Παλαιολόγος ονομάζει την Κωνσταντινούπολη «Ακρόπολη του κόσμου». Γιατί την αποκαλεί έτσι; Να γράψετε στον παρακάτω πίνακα και άλλες ονομασίες που έχετε ακούσει να της αποδίδονται:
Η Κωνσταντινούπολη για τον Μιχαήλ Η' Παλαιολόγο είναι η ακρόπολη του κόσμου. Από τα αρχαία χρόνια, οι Ακροπόλεις είναι το κεντρικότερο και ασφαλέστερο μέρος των πόλεων, για αυτό πάντα βρισκόταν στο υψηλότερο και καλύτερα οχυρωμένο σημείο. Η Κωνσταντινούπολη με τον πολιτισμό και την πνευματική της ανάπτυξη ξεχωρίζει και δίνει το παράδειγμα στις υπόλοιπες πόλεις. Έτσι είναι λογικό ο Μιχαήλ να την εκτιμάει και να την έχει μέσα στην καρδιά του ως η ακρόπολη ολόκληρου του κόσμου.
Οι γνωστότερες ονομασίες που αποδίδονται στην Κωνσταντινούπολη είναι οι:
1. Βασιλεύουσα
2. Νέα Ρώμη
3. Θεόκτιστη
4. Επτάλοφη
5. Παρατηρήστε την εικόνα 2 της Πόλης και διαβάστε τα κείμενα-πηγές 3 και 4. Πώς εξηγείτε το μυστήριο του κρυφού περάσματος; Ήταν άραγε τυχαίο; Έχετε ακούσει παρόμοιες παραδόσεις για «κρυμμένα μυστικά» στον τόπο σας;
Οι βυζαντινοί με στρατηγό τον Αλέξιο Στρατηγόπουλο κατάφεραν να μπουν στην πόλη, από ένα κρυφό πέρασμα, που τους υπέδειξε ένας γέρος. Δεν ξέρουμε τι ακριβώς ήταν αυτό το πέρασμα ή από ποιους είχε δημιουργηθεί. Μπορούμε όμως να υποθέσουμε ότι ήταν ίσως κάποιο κρυφό πέρασμα που έφτιαξαν παράνομοι έμποροι ή λαγούμι κλεφτών ή ακόμα και έξοδος διαφυγής για τον αυτοκράτορα και τους συμβούλους του σε περίπτωση πολέμου. Στην Πάτρα δεν έχουμε αντίστοιχους μύθους για μυστικά περάσματα.
0 Σχόλια