Η τέταρτη σταυροφορία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους - Το Βυζάντιο παρακμάζει και υποκύπτει σε κατακτητές - από το «https://idaskalos.blogspot.gr»
Στο 30α' (τριακοστό μέρος πρώτο) κεφάλαιο, στην ΣΤ ενότητα του βιβλίου της ιστορίας της Ε' Δημοτικού, με τίτλο "Η τέταρτη σταυροφορία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους
Φράγκους", θα μιλήσουμε για τα γεγονότα που συνέβησαν μετά την κατάληψη των Ιεροσολύμων από τους Σελτζούκους. Συγκεκριμένα, θα μάθουμε για τη βοήθεια που ζήτησε ο Αλέξιος Α’ Κομνηνός από  τον Πάπα της Ρώμης, για τις σταυροφορίες που οργάνωσαν οι δυτικοί, με στόχο να καταλάβουν τους Αγίους Τόπους για τον εαυτό τους και την συμμαχία που έκαναν με τους Βένετους. Τέλος, θα μιλήσουμε για την τετάρτη Σταυροφορία, η οποία έπειτα από αίτηση του εκθρονισμένου αυτοκράτορα του Βυζαντίου, Αλεξίου Αγγέλου, στράφηκε προς την Κωνσταντινούπολη, την οποία λεηλάτησε, κατέστρεψε και έκαψε.

Πάμε να δούμε τις λύσεις και τις απαντήσεις, στις εργασίες και στα ερωτήματα του βιβλίου και του τετραδίου εργασιών.

1. Ποιος ήταν ο σκοπός των σταυροφόρων της 4ης σταυροφορίας στην αρχή και γιατί άλλαξε στη συνέχεια;
Στην τέταρτη σταυροφορία, οι σταυροφόροι συγκεντρώθηκαν στη Βενετία. Απόφασή τους ήταν να περάσουν με τα πλοία τους στην Αίγυπτο και μετά να κατευθυνθούν στα Ιεροσόλυμα. Λίγο πριν την αναχώρηση του στόλου παρουσιάστηκε στους Βένετους ο εκθρονισμένος αυτοκράτορας του Βυζαντίου Αλέξιος Άγγελος και ζήτησε τη βοήθειά τους για να ξαναπάρει το θρόνο, τάζοντάς τους πολλά χρήματα και δώρα. Οι Βένετοι δέχτηκαν την πρότασή του και ο ναύαρχός τους, αντί να κατευθυνθεί στην Αίγυπτο, οδήγησε τους σταυροφόρους στην Κωνσταντινούπολη και ζήτησε από αυτούς να την καταλάβουν.

2. Πώς αντιμετώπισαν οι χριστιανοί σταυροφόροι την Κωνσταντινούπολη;
Το 1204, χριστιανοί σταυροφόροι μπήκαν στην Κωνσταντινούπολη και προκάλεσαν πολλές καταστροφές. Παρόλο που ήταν και εκείνοι χριστιανοί και ως σύμβολό στη στολή τους είχαν το σταυρό, δεν σεβάστηκαν τίποτα. Επί τρεις ημέρες λεηλατούσαν, και έκαιγαν την ανυπεράσπιστη Πόλη. Κατέστρεψαν εκκλησίες, Ιερά μνημεία και μοναστήρια. Αποκορύφωμα όμως ήταν η λεηλασία και η απογύμνωση της Αγίας Σοφίας από τα ιερά της σκεύη.
 

Η τέταρτη σταυροφορία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους - Τετράδιο Εργασιών (Βιβλίο) - Λύσεις ασκήσεων


Στο Τετράδιο Εργασιών υπάρχουν πέντε ερωτήσεις σχετικές με το μάθημά μας.

1. Αντιστοιχίστε τις έννοιες της πολιορκίας και της άλωσης με τα γεγονότα που σχετίζεται καθεμιά από αυτές:
Η τέταρτη σταυροφορία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους - Το Βυζάντιο παρακμάζει και υποκύπτει σε κατακτητές - από το «https://idaskalos.blogspot.gr»

2. Διαβάστε τα κείμενα πηγές 3, 4 και 5. Προσέξτε τον συγγραφέα καθεμιάς και συζητήστε τα κοινά στοιχεία, που και οι τρεις αναφέρουν. Αναζητήστε τα «Λόγια της πλώρης» του Ανδρέα Καρκαβίτσα και διαβάστε από εκεί το διήγημά του «Εκδικητής».
Διαβάζοντας τα κείμενα διαπιστώνουμε πως και τα τρία αναφέρονται στην άλωση της Πόλης. Το κάθε ένα από αυτά, είναι γραμμένο από διαφορετικό άνθρωπο. Έναν σταυροφόρο, ένα Βυζαντινό και ένα νεοέλληνα. Συγκεκριμένα:
Ο σταυροφόρος ονομαζόταν Βελλεαρδουίνος. Ήταν Γάλλος ιστορικός, ο οποίος ακολούθησε τους Φράγκους στη Σταυροφορία τους, για να καταγράψει τα γεγονότα.
Ο Βυζαντινός ήταν χρονογράφος. Περιγράφει την τεράστια απώλεια των κατοίκων της πόλης μετά τη λεηλασία στο έργο του «Θρήνος για την χαμένη πόλη».
Ο νεοέλληνας λογοτέχνης είναι ο Ανδρέας Καρκαβίτσας. Περιγράφει, με συγκλονιστικό τρόπο, την άλωση της Πόλης στο διήγημα του «Εκδικητής» από τη συλλογή «Λόγια της πλώρης».

3. Βάλτε Σ πριν από τις σωστές και Λ πριν από τις λανθασμένες προτάσεις του παρακάτω πίνακα, που αναφέρονται στην άλωση της Πόλης:
Σ - Οι Φράγκοι λεηλάτησαν ιερά μνημεία και αφάνισαν πολλά έργα τέχνης.
Λ - Οι σταυροφόροι «έχασαν» τον δρόμο για την Αίγυπτο και πήγαν στην Πόλη.
Σ - Πολλοί από τους κατοίκους σφάχτηκαν και αιχμαλωτίστηκαν.
Λ - Οι κατακτητές σεβάστηκαν τους ναούς και τα άλλα μνημεία της Πόλης.
Λ - Οι άρχοντες των νέων κρατών δεν ήθελαν να ξαναπάρουν την Πόλη.
Σ - Οι Βενετοί μετέφεραν και τα άλογα του Λυσίππου στη Βενετία.
Σ - Οι σταυροφόροι πήραν ακόμη και τα ιερά σκεύη από την Αγία Σοφία.
Λ - Οι Βενετοί εμπόδισαν τους σταυροφόρους να πάνε στην Πόλη.

4. Διαβάστε το κείμενο 30β.1. για την αυτοκρατορία της Νίκαιας, παρατηρήστε τον δικέφαλο αετό και συζητήστε τον συμβολισμό του. Ποιοι έχουν και σήμερα τον «δικέφαλο αετό» ως σύμβολο και γιατί; Πώς κρίνετε αυτή την επιλογή τους;
Μετά την άλωση της Πόλης, ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Θεόδωρος Λάσκαρης και ο Πατριάρχης, κατέβηκαν στη Νίκαια της Μικράς Ασίας. Εκεί ανασύνταξαν την εξόριστη Βυζαντινή αυτοκρατορία. Είχε ως σημαία τον δικέφαλο αυτοκρατορικό αετό, με το ένα κεφάλι να κοιτάζει την ανατολή και το άλλο τη χαμένη Κωνσταντινούπολη. Εκτός από αυτόν τον συμβολισμό, τα δύο κεφάλια αντιπροσωπεύουν τη διπλή εξουσία του αυτοκράτορα (θρησκευτική και κοσμική), όπως επίσης και την ένωση της ανατολής και της Δύσης. Συγκεκριμένα, το αριστερό κεφάλι συμβολίζει τη Ρώμη, ενώ το δεξιό την Κωνσταντινούπολη.
Σήμερα, τον δικέφαλο αετό έχουν ως επίσημο έμβλημα η ορθόδοξη εκκλησία, καθώς επίσης και κάποιες αθλητικές ομάδες (όπως η ΑΕΚ), λόγω της καταγωγής των μελών τους από την Κωνσταντινούπολη.

5. Διαβάστε το παρακάτω κείμενο-πηγή και βρείτε στον χάρτη την πόλη της Τραπεζούντας. Συζητήστε στην τάξη για τον ελληνισμό του Πόντου2 και σχολιάστε την άνθηση των γραμμάτων σ’ αυτό το «μακρινό ελληνικό κρατίδιο».
Η Τραπεζούντα βρίσκεται στις ακτές του Εύξεινου Πόντου και ιδρύθηκε το 756 π.Χ. από Ίωνες, μετά τον πρώτο και τον δεύτερο ελληνικό αποικισμό. Η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας ιδρύθηκε μετά την άλωση της  Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους, Το 1204,  με αυτοκράτορες τη Δυναστεία των Κομνηνών, η οποία παρέμεινε ελεύθερη και διαφύλαξε την βυζαντινή παράδοση τις τέχνες και τα γράμματα. Διατηρούσε σπουδαία βιβλιοθήκη και ονομαστοί δάσκαλοι δίδασκαν στα πανεπιστήμια της. Επίσης είχε σπουδαία ιατρικά  και αστρονομικά ιδρύματα, καταρτισμένα με τα μυστικά της ανατολής. Δυστυχώς όμως το 1922 κατά την περίοδο της μικρασιατικής καταστροφής, αναγκάστηκε ο Ελληνισμός της Τραπεζούντας να καταφύγει στην Ελλάδα.