Μια νέα πρωτεύουσα, η Κωνσταντινούπολη - Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία μεταμορφώνεται - από το «https://idaskalos.blogspot.gr»
Στο 6ο (έκτο) κεφάλαιο, στην Β ενότητα του βιβλίου της ιστορίας της Ε' Δημοτικού, με τίτλο "Μια νέα πρωτεύουσα, η Κωνσταντινούπολη", θα μιλήσουμε για την απόφαση του αυτοκράτορα να μεταφέρει την πρωτεύουσα από τη Ρώμη στο Βυζάντιο. Συγκεκριμένα θα μάθουμε τους λόγους που οδήγησαν τον Κωνσταντίνο να πάρει αυτήν την απόφαση, και τις αλλαγές που έφερε στην αυτοκρατορία. 
 
Πάμε να δούμε τις λύσεις και τις απαντήσεις, στις εργασίες και στα ερωτήματα του βιβλίου και του τετραδίου εργασιών.

1. Γιατί ο Κωνσταντίνος αποφάσισε να μεταφέρει την πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας;
Ο Κωνσταντίνος αποφάσισε να μεταφέρει την πρωτεύουσα, όταν διαπίστωσε ότι η διακυβέρνηση της απέραντης αυτοκρατορίας από τη Ρώμη ήταν δύσκολη επειδή:
• Βρισκόταν πολύ μακριά από τις ακριτικές περιοχές του Δούναβη και της Ανατολής, που δέχονταν εχθρικές επιδρομές.
• Ήταν για πολλά χρόνια κέντρο λατρείας του «ρωμαϊκού πανθέου» και ο χώρος που έγιναν σκληρές συγκρούσεις ανάμεσα στους τετράρχες αλλά και διωγμοί των Χριστιανών.

 
2. Ποια πλεονεκτήματα είχε η γεωγραφική θέση της Κωνσταντινούπολης, σε σχέση με τη γεωγραφική θέση της Ρώμης;

Η θέση της Κωνσταντινούπολης ήταν εξαιρετική, καθώς είχε πολλά πλεονεκτήματα:
• Εκεί συναντιόνταν οι δρόμοι που ένωναν την Ευρώπη με την Ασία, αλλά και τον Εύξεινο Πόντο με το Αιγαίο και τη Μεσόγειο. Σ' αυτή κατέληγε η Εγνατία οδός και από
εκεί ξεκινούσαν οι εμπορικοί δρόμοι προς τη Μικρά Ασία και τις επαρχίες της Ανατολής.
• Οι Ανατολικές επαρχίες επί αιώνες τροφοδοτούσαν τη Ρώμη και την Αυτοκρατορία με είδη πρώτης ανάγκης που παρήγαν οι ίδιες, αλλά και με αρώματα, μπαχαρικά, μετάξι και κοσμήματα που προέρχονταν από γειτονικές χώρες της Ανατολής. Όλος αυτός ο πλούτος τώρα θα κατευθυνόταν προς την Κωνσταντινούπολη.
• Στις ανατολικές περιοχές της αυτοκρατορίας κατοικούσαν κυρίως ελληνόφωνοι πληθυσμοί. Οι περισσότεροι από αυτούς είχαν ασπαστεί τον Χριστιανισμό, ο οποίος εκεί είχε πρωτοδιδαχτεί και ριζώσει.

 

Μια νέα πρωτεύουσα, η Κωνσταντινούπολη - Τετράδιο Εργασιών (Βιβλίο) - Λύσεις ασκήσεων


Στο Τετράδιο Εργασιών υπάρχουν πέντε ερωτήσεις σχετικές με το μάθημά μας.

1. Αντιστοιχίστε τις πόλεις που, όπως και η Κωνσταντινούπολη, φέρουν τα ονόματα των ιδρυτών
τους ή των θεών που τις προστάτευαν. Συζητήστε σε ομάδες και αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες για τη «μικρή ιστορία» αυτής της σχέσης.

Μια νέα πρωτεύουσα, η Κωνσταντινούπολη - Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία μεταμορφώνεται - από το «https://e-tutor.blogspot.gr»

2. Διαβάστε το κείμενο-πηγή 3 και σχολιάστε τις πληροφορίες που σας δίνει. Συζητήστε μεταξύ σας και αναζητήστε και άλλους λόγους που μπορεί, κατά τη γνώμη σας, να βοήθησαν στην αύξηση του πληθυσμού της Πόλης και στην επικράτηση της ελληνικής γλώσσας.

 Με τη μεταφορά της πρωτεύουσας στο Βυζάντιο, ήταν αναμενόμενο να αυξηθεί ο πληθυσμός της Πόλης. Χιλιάδες Ρωμαίοι πολίτες, κυβερνητικοί υπάλληλοι, στρατιωτικοί, νομικοί, επαγγελματίες, έμποροι και τεχνίτες, που είχαν έρθει να βοηθήσουν στο χτίσιμο της πόλης, ακολούθησαν τον αυτοκράτορα κι εγκαταστάθηκαν εκεί.  Όλοι αυτοί μιλούσαν και συνέχισαν να μιλούν τη γλώσσα τους, τη λατινική, όμως διδάσκονταν και την ελληνική. Μετά την επέλαση του Μεγάλου Αλεξάνδρου, όλοι στην Ανατολή και στο Βυζάντιο γνώριζαν και μιλούσαν τα Ελληνικά. Γι’ αυτό οι Ρωμαίοι δεν επέβαλαν τη λατινική γλώσσα στους Έλληνες αλλά αντίθετα, βοήθησαν και οι ίδιοι στην εξάπλωση της ελληνικής γλώσσας, γιατί αυτή έφερνε μαζί της τον ελληνικό πολιτισμό και την εξημέρωση των κατοίκων. Έτσι αυτή η ενίσχυση του ελληνισμού αποδείχθηκε ευεργετική για όλους τους Ρωμαίους υπηκόους».
 
3. Οι ενέργειες και οι αποφάσεις του Κωνσταντίνου τον δείχνουν ως άνθρωπο τολμηρό και αποφασιστικό. Παρατηρήστε και περιγράψτε την εικόνα 2 του μαθήματος και απαντήστε αν ο γλύπτης κατάφερε να αποδώσει αυτά τα χαρακτηριστικά του αυτοκράτορα στο έργο αυτό.

Ο γλύπτης, κατάφερε να αποδώσει το θάρρος, την τόλμη και την αποφασιστικότητα του Κωνσταντίνου. Κοιτάζοντας το άγαλμα εντυπωσιαζόμαστε από την εξαιρετική δουλειά που έχει κάνει ο καλλιτέχνης και από τον τρόπο που έχει εκφράσει τα χαρακτηριστικά του αυτοκράτορα. Η ορθή στάση του σώματός του αποδεικνύει την αποφασιστικότητα και την πυγμή του Κωνσταντίνου. Η ηγετική του θέση φαίνεται από το ότι βρίσκετε καβάλα στο άλογό του, σε υψηλότερο σημείο από τους πολίτες. Τέλος, το δεξί του χέρι, που δείχνει μπροστά, δηλώνει το θάρρος, την τόλμη και το όραμα του αυτοκράτορα. 
 
4. Είσαι κάτοικος της Ρώμης και μαθαίνεις την απόφαση του αυτοκράτορα για τη μεταφορά της πρωτεύουσας στο Βυζάντιο. Ποιες είναι οι πρώτες σκέψεις σου για τις συνέπειες αυτής της απόφασης σε σένα, την οικογένειά σου, την πόλη και την αυτοκρατορία; Δικαιολόγησέ τες.

Αν ήμουν ένας κάτοικος της Ρώμης και μάθαινα την απόφαση του αυτοκράτορα για τη μεταφορά της πρωτεύουσας στο Βυζάντιο, διάφορες σκέψεις θα έρχονταν στο μυαλό μου:
• Τα έργα τέχνης που στόλιζαν την πόλη μου θα μεταφερθούν στην νέα πρωτεύουσα, έτσι η Ρώμη θα πάψει να είναι τόσο όμορφη.
• Πολλοί άνθρωποι θα χάσουν την δουλειά τους, αφού έμποροι, επιχειρηματίες και υπάλληλοι θα μετακινηθούν στην νέα πρωτεύουσα.
• Πολλοί φίλοι μου θα μετακομίσουν στο Βυζάντιο και έτσι μπορεί να μην τους ξαναδώ.
• Οι στρατιωτικοί θα ακολουθήσουν τον αυτοκράτορα και έτσι εγώ δεν θα νιώθω ασφαλής.
• Η Ρώμη θα διοικείτε δύσκολα, αφού η πρωτεύουσα θα είναι πολύ μακρυά από αυτήν.


5. Διαβάστε το παρακάτω κείμενο-πηγή, παρατηρήστε την εικόνα και συζητήστε αν (κατά τη γνώμη σας) η μητέρα του Κωνσταντίνου, που ήταν Ελληνίδα και χριστιανή, έπαιξε κάποιο ρόλο στις σημαντικές αποφάσεις που αυτός πήρε και σε ποιες.

Είναι λογικό, η καταγωγή και η θρησκεία της μητέρας του αυτοκράτορα, να επηρέασε τις αποφάσεις που έλαβε. Η θρησκευτική επιλογή της μητέρας του και η εύρεση του Τιμίου Σταυρού από την ίδια στα Ιεροσόλυμα, οδήγησαν τον Κωνσταντίνο στην υπογραφή του Διατάγματος των Μεδιολάνων και στην ανάδειξη του χριστιανισμού, ως επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας. Επιπλέον η τοποθεσία εύρεσης του Τιμίου Σταυρού, όπως και το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού στην Ανατολή, ήταν χριστιανοί, ώθησαν τον Κωνσταντίνο να μεταφέρει την πρωτεύουσα στην νέα της θέση.