Στο 14ο κεφάλαιο, στην Β' ενότητα του βιβλίου της Γεωγραφίας της ΣΤ' Δημοτικού, με τίτλο "Τα μεγαλύτερα ποτάμια και οι μεγαλύτερες λίμνες της Γης", θα μάθουμε να εντοπίζουμε στην υδρόγειο τους μεγάλους ποταμούς και τις μεγαλύτερες λίμνες της Γης.
Βρείτε στον παγκόσμιο γεωμορφολογικό χάρτη πού βρίσκονται οι ποταμοί Αμαζόνιος και Νείλος.
Ας εντοπίσουμε και τους άλλους ποταμούς στον χάρτη.
Παρατηρώντας τις περιοχές που διασχίζουν οι ποταμοί του πίνακα που ακολουθεί, ας συζητήσουμε για τους λαούς που ζουν κοντά τους και τις δραστηριότητες που αναπτύσσουν εκεί. Ας δούμε την ανάπτυξη των πόλεων, την αγροτική παραγωγή και τις δυνατότητες επικοινωνίας.
Νείλος
Ο Νείλος είναι ποταμός στην Αφρική και ένας από τους δύο μεγαλύτερους του κόσμου. Ο ποταμός έπαιξε βασικό ρόλο στην ανάπτυξη της αρχαίας Αιγύπτου με τον πολιτισμό της να ωφελείται ιδιαίτερα από τον ποταμό.
Διαθέτει δύο μεγάλους παραποτάμους, από τους οποίους σχηματίζεται, το Λευκό Νείλο από την Ισημερινή Ανατολική Αφρική και το Γαλάζιο Νείλο από την Αιθιοπία.
Χύνεται στη Μεσόγειο θάλασσα, σχηματίζοντας το γνωστό Δέλτα του Νείλου. Πηγάζει νότια του Ισημερινού και ρέοντας προς Βορρά δια μέσου της βορειοανατολικής Αφρικής εκβάλλει στη Μεσόγειο θάλασσα.
Το μήκος του φτάνει τα 6.853 χιλιόμετρα και αποστραγγίζει έκταση που υπολογίζεται σε 3.349.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και μέση παροχή νερού 2.830 κυβικών μέτρων το δευτερόλεπτο. Ο Νείλος είναι ένας «διεθνής» ποταμός, καθώς τους υδάτινους πόρους του, τους μοιράζονται 11 χώρες, η Τανζανία, το Μπουρούντι, η Ρουάντα, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (πρώην Ζαΐρ), η Κένυα, η Ουγκάντα, η Αιθιοπία, η Ερυθραία, το Νότιο Σουδάν, το Σουδάν και η Αίγυπτος.
Περίπου ο μισός από τα 80 εκατομμύρια πληθυσμό της Αιγύπτου ζει στην περιοχή του Δέλτα. Μαζί με τους ανθρώπους ξεχειμωνιάζουν εκεί αρκετές εκατοντάδες χιλιάδων πουλιών, μεταξύ των οποίων από τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις γλαρονιών και μουστακογλάρονων. Άλλα πουλιά των ο οποίων ο βιότοπος είναι το δέλτα είναι σταχτοτσικνιάδες, βροχοπούλια Kentish, χουλιαρόπαπιες (Northern shoveler), κορμοράνοι, ερωδιοί και ίβις. Άλλα ζώα που απαντώνται στο Δέλτα είναι ο βάτραχος, χελώνια, χελώνα, μαγκούστα, και η σαύρα του Νείλου. Ο κροκόδειλος του Νείλου και ο ιπποπόταμος, δύο ζώα τα οποία αφθονούσαν στο Δέλτα κατά την αρχαιότητα, πλέον δεν απαντώνται εκεί. Στα ψάρια στο Δέλτα περιλαμβάνονται ο κέφαλος και η γλώσσα.
Όσον αφορά την χλωρίδα της περιοχής, κατά το φθινόπωρο, μέρη του Δέλτα του Νείλου γίνονται κόκκινα, γεμίζοντας με τα άνθη νούφαρων του γένους Nelumbo nucifera. Ο Κάτω Νείλος (βόρεια) και ο Άνω Νείλος (νότια) έχουν πολλά φυτά σε αφθονία. Το φυτό του Άνω Νείλου είναι το Αιγυπτιακό νούφαρο (Egyptian lotus) και του Κάτω Νείλου ο Πάπυρος, αν και δεν αφθονούν τόσο όσο παλιά, και γίνονται μέχρι και σπάνια.
Ο Νείλος πλημμυρίζει το καλοκαίρι και μειώνεται τον χειμώνα.
Όταν μαζεύεται αφήνει πίσω του μεγάλες εκτάσεις εύφορης λάσπης, πράγμα που αποτελεί κύρια πηγή εσόδων για τους κατοίκους.
Τέλος, ο ποταμός είναι κατά το μεγαλύτερο τμήμα του πλωτός, ευνοώντας την ναυσιπλοΐα στην Αίγυπτο.
Λίμνη: κοιλότητα στην επιφάνεια της Γης που περιέχει συνήθως γλυκό νερό
Ποτάμι: ρεύμα γλυκού νερού στην επιφάνεια της Γης που κινείται από τα υψηλότερα προς τα χαμηλότερα μέρη της
Βρείτε στον παγκόσμιο γεωμορφολογικό χάρτη πού βρίσκονται οι ποταμοί Αμαζόνιος και Νείλος.
Ας εντοπίσουμε και τους άλλους ποταμούς στον χάρτη.
Παρατηρώντας τις περιοχές που διασχίζουν οι ποταμοί του πίνακα που ακολουθεί, ας συζητήσουμε για τους λαούς που ζουν κοντά τους και τις δραστηριότητες που αναπτύσσουν εκεί. Ας δούμε την ανάπτυξη των πόλεων, την αγροτική παραγωγή και τις δυνατότητες επικοινωνίας.
Νείλος
Ο Νείλος είναι ποταμός στην Αφρική και ένας από τους δύο μεγαλύτερους του κόσμου. Ο ποταμός έπαιξε βασικό ρόλο στην ανάπτυξη της αρχαίας Αιγύπτου με τον πολιτισμό της να ωφελείται ιδιαίτερα από τον ποταμό.
Διαθέτει δύο μεγάλους παραποτάμους, από τους οποίους σχηματίζεται, το Λευκό Νείλο από την Ισημερινή Ανατολική Αφρική και το Γαλάζιο Νείλο από την Αιθιοπία.
Χύνεται στη Μεσόγειο θάλασσα, σχηματίζοντας το γνωστό Δέλτα του Νείλου. Πηγάζει νότια του Ισημερινού και ρέοντας προς Βορρά δια μέσου της βορειοανατολικής Αφρικής εκβάλλει στη Μεσόγειο θάλασσα.
Το μήκος του φτάνει τα 6.853 χιλιόμετρα και αποστραγγίζει έκταση που υπολογίζεται σε 3.349.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και μέση παροχή νερού 2.830 κυβικών μέτρων το δευτερόλεπτο. Ο Νείλος είναι ένας «διεθνής» ποταμός, καθώς τους υδάτινους πόρους του, τους μοιράζονται 11 χώρες, η Τανζανία, το Μπουρούντι, η Ρουάντα, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (πρώην Ζαΐρ), η Κένυα, η Ουγκάντα, η Αιθιοπία, η Ερυθραία, το Νότιο Σουδάν, το Σουδάν και η Αίγυπτος.
Περίπου ο μισός από τα 80 εκατομμύρια πληθυσμό της Αιγύπτου ζει στην περιοχή του Δέλτα. Μαζί με τους ανθρώπους ξεχειμωνιάζουν εκεί αρκετές εκατοντάδες χιλιάδων πουλιών, μεταξύ των οποίων από τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις γλαρονιών και μουστακογλάρονων. Άλλα πουλιά των ο οποίων ο βιότοπος είναι το δέλτα είναι σταχτοτσικνιάδες, βροχοπούλια Kentish, χουλιαρόπαπιες (Northern shoveler), κορμοράνοι, ερωδιοί και ίβις. Άλλα ζώα που απαντώνται στο Δέλτα είναι ο βάτραχος, χελώνια, χελώνα, μαγκούστα, και η σαύρα του Νείλου. Ο κροκόδειλος του Νείλου και ο ιπποπόταμος, δύο ζώα τα οποία αφθονούσαν στο Δέλτα κατά την αρχαιότητα, πλέον δεν απαντώνται εκεί. Στα ψάρια στο Δέλτα περιλαμβάνονται ο κέφαλος και η γλώσσα.
Όσον αφορά την χλωρίδα της περιοχής, κατά το φθινόπωρο, μέρη του Δέλτα του Νείλου γίνονται κόκκινα, γεμίζοντας με τα άνθη νούφαρων του γένους Nelumbo nucifera. Ο Κάτω Νείλος (βόρεια) και ο Άνω Νείλος (νότια) έχουν πολλά φυτά σε αφθονία. Το φυτό του Άνω Νείλου είναι το Αιγυπτιακό νούφαρο (Egyptian lotus) και του Κάτω Νείλου ο Πάπυρος, αν και δεν αφθονούν τόσο όσο παλιά, και γίνονται μέχρι και σπάνια.
Ο Νείλος πλημμυρίζει το καλοκαίρι και μειώνεται τον χειμώνα.
Όταν μαζεύεται αφήνει πίσω του μεγάλες εκτάσεις εύφορης λάσπης, πράγμα που αποτελεί κύρια πηγή εσόδων για τους κατοίκους.
Τέλος, ο ποταμός είναι κατά το μεγαλύτερο τμήμα του πλωτός, ευνοώντας την ναυσιπλοΐα στην Αίγυπτο.
Αμαζόνιος
Ο Αμαζόνιος θεωρείτε ως ο δεύτερος μεγαλύτερος ποταμός της Γης, μετά τον Νείλο. Διαρρέει τη Νότια Αμερική από τις Άνδεις ως τις εκβολές του, στον Ατλαντικό ωκεανό. Αρχικά το μήκος του είχε υπολογιστεί σε 6.400 χλμ., αλλά μετά από δορυφορικές μελέτες αποδείχτηκε ότι πηγές του ορίζονται στην περιοχή Apacheta Creek, με συνέπεια το συνολικό μήκος του να ανέρχεται σε 6.992 χλμ., διεκδικώντας έτσι τον τίτλο του μακρύτερου ποταμού στη Γη.
Ο Αμαζόνιος όμως, είναι με διαφορά ο μεγαλύτερος ποταμός όσον αφορά στη μέση παροχή, η οποία ανέρχεται σε 219.000 κυβικά μέτρα ανά δευτερόλεπτο. Υπολογίζεται μάλιστα, ότι το 1/5 τού συνόλου του γλυκού νερού που ρέει στην επιφάνεια της γης μεταφέρεται από τον Αμαζόνιο. Το εμβαδόν της λεκάνης απορροής του είναι 6.915.000 χλμ² και είναι η μεγαλύτερη στη Γη. Ως πηγή του έχει αναγνωριστεί το όρος Μίσμι στο νότιο Περού.
Από τα παλιά χρόνια, κοντά στις όχθες του Αμαζονίου και των παραποτάμων του, κατοικούσαν μόνιμοι, σχετικά πυκνοί πληθυσμοί, οι οποίοι εφάρμοζαν εντατικές γεωργικές καλλιέργειες. Στους κάμπους (στις περισσότερο ανυψωμένες περιοχές ανάμεσα στους ποταμούς και τις πεδιάδες κατάκλυσής τους) κατοικούσαν και εξακολουθούν και σήμερα να κατοικούν, τουλάχιστον στις πιο απομακρυσμένες ζώνες τους, διάσπαρτες φυλές Ινδιάνων. Η οικονομία τους στο κυνήγι μικρών και μεγάλων ζώων.
Ο Αμαζόνιος είναι γνωστός για το Τροπικό δάσος που τον περιβάλει, το οποίο αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα δάση του πλανήτη. Έχει συγκεντρώσει το ενδιαφέρον των επιστημόνων λόγω του ποσοστού απορρόφησης του άνθρακα από τα φυτά στο έδαφος και τα ύδατα του δάσους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο τον χρόνο. Δυστυχώς όμως, το δάσος του Αμαζονίου απειλείται σε μεγάλο βαθμό από την παράνομη υλοτομία.
Στα δάση του Αμαζονίου υπάρχει μια τεράστια ποικιλία ειδών βλάστησης. Το δάσος εκτείνεται από τα μαγκρόβια έλη και τους επιπλέοντες λειμώνες (νησίδες από πλεγμένα κλαδιά υδρόβιων φυτών με χώμα) στα ανατολικά, κοντά στον Ατλαντικό, μέχρι το ανώτατο υψόμετρο που αναπτύσσονται τα δέντρα στις Άνδεις.
Οι πρώτοι εξερευνητές που επισκέφτηκαν το Αμαζόνιο, έψαχναν διαμάντια και χρυσό. Δεν είναι όμως αυτά οι πολυτιμότεροι πόροι του Αμαζονίου, καθώς εξίσου σημαντικοί είναι και οι διάφοροι πολύτιμοι λόφοι που έχουν ανακαλυφθεί σε αυτήν την περιοχή όπως επίσης και η εξαιρετική ξυλεία που παρέχουν η Σουιτενία, ο κέδρος του Αμαζονίου και πολλά άλλα είδη.
Μισισιπής
Ο Μισσισσιππής ή αλλιώς Μισισιπής είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της Βόρειας Αμερικής με μήκος 5969 χλμ, από τη λίμνη Itasca ως τον κόλπο του Μεξικού όπου εκβάλλει. Το όνομά του προέρχεται από τη λέξη misi-ziibi της γλώσσας Ojibwe που σημαίνει ο «μεγάλος ποταμός». Ο ποταμός είναι τμήμα του συστήματος ποταμών Τζέφερσον-Μιζούρι-Μισσισσιππή, το μεγαλύτερο σύστημα ποταμών στη Βόρεια Αμερική και μεταξύ των μεγαλύτερων στον κόσμο. Με μήκος 6.275 χλμ, είναι το τέταρτο μακρύτερο, και με βάση τη μέση απορροή (16.200 μ³/s), είναι δέκατο.
Αποτελεί σημαντική κυκλοφοριακή αρτηρία, καθώς είναι πλωτός σχεδόν μέχρι τις πηγές του. Δεν μας κάνει λοιπόν εντύπωση το ότι μεγάλες πόλεις βρίσκονται πλησίον του ποταμού όπως η Νέα Ορλεάνη στην πολιτεία της Λουιζιάνα και το Σαιντ Λούις στην πολιτεία του Μιζούρι.
Στο παρελθόν ο ποταμός θεωρούνταν ως το άτυπο σύνορο της «Άγριας Δύσης», η οποία παραδοσιακά οριοθετείται μεταξύ του ποταμού Μισισίπι και των Βραχωδών Ορέων.
Οι άνθρωποι δεν κατάφεραν ποτέ να δαμάσουν την άγρια φύση του Μισισιπή. Οι πλημμύρες του σκεπάζουν πάντα μεγάλες εκτάσεις και τα διάφορα έργα, που έχουν σκοπό να τον τιθασεύσουν, αποτυγχάνουν κάθε φορά μπροστά στη δύναμη του. Προσφέρει όμως, πολυάριθμες υπηρεσίες στους κατοίκους των ΗΠΑ. Ήταν και παραμένει μέχρι και σήμερα βασική εμπορική αρτηρία, για την μεταφορά εμπορευμάτων με ποταμόπλοια.
Γιανγκ τσε Γιανγκ
Ο Γιανγκτσέ (ή αλλιώς Τσανγκτζιάνγκ που σημαίνει «μακρύ ποτάμι») είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της Ασίας και τρίτος μεγαλύτερος στον κόσμο. Το μήκος που φθάνει τα 6.300 χιλιόμετρα, πηγάζει από τα όρη Τανγκούλασαν στο Θιβέτ και εκβάλλει στην Θάλασσα της Ανατολικής Κίνας βόρεια της Σαγκάης.
Θεωρείται ο σημαντικότερος ποταμός της Κίνας καθώς αποτελεί τον κυριότερο πλωτό δίαυλο και στη λεκάνη του Γιανγκτσέ ζει το ένα τρίτο του συνολικού πληθυσμού της χώρας. Το ποτάμι διέρχεται από επτά επαρχίες, ενώ διαχρονικά αποτελεί πηγή έμπνευσης πολλών ποιητών.
Ο Γιανγκτσέ και τα τοπία τα οποία διατρέχει έχουν υποστεί πολύ μεγάλες αλλαγές εξ' αιτίας της σύγχρονης ανάπτυξης. Τρία φαράγγια, τα Φυσερό (Γκουτάνγκ), της Στρίγγλας (Γου) και η Δυτική τάφρος (Ξιλίνγκ) έχουν καταστραφεί από το φράγμα των τριών φαραγγιών, όπου έχει χτιστεί το μεγαλύτερο υδροηλεκτρικό εργοστάσιο. Εκτιμάται ότι το φράγμα είχε σημαντικές περιβαλλοντικές συνέπειες στην περιοχή. Θεωρείται υπεύθυνο για την εξαφάνιση ενός ενδημικού είδους δελφινιού (baiji) αλλά και για την παρεμπόδιση της φυσικής ροής ιλύος που εμπλουτίζει το δέλτα του ποταμού με θρεπτικά συστατικά. Το 2007 ο ποταμός ρυπάνθηκε από 30,5 δισεκατομμύρια τόνους ανεπεξέργαστα υγρά λύματα.
Ο ποταμός υπερχειλίζει συχνά προκαλώντας πολλά προβλήματα στους κατοίκους της περιοχής. Το καλοκαίρι του 1931 συνέβησαν οι μεγαλύτερες πλημμύρες του 20ου αιώνα.
Κονγκό
Ο ποταμός Κονγκό είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της κεντρικής Αφρικής και ο δεύτερος σε μήκος σε ολόκληρη την Αφρική, με συνολικό μήκος 4.700 χλμ.
Ο Κονγκό και οι παραπόταμοί του διαρρέουν το κυρίως τροπικό δάσος βροχών («ζούγκλα») της Αφρικής, το οποίο είναι το δεύτερο μεγαλύτερο στον κόσμο. Εξαιτίας των εξίσου πολλών (σχεδόν καθημερινών) βροχοπτώσεων, ο Κονγκό έχει φυσιολογικά και τη δεύτερη θέση στον κόσμο μετά τον ποταμό Αμαζόνιο σε όγκο νερού και παροχή (41.800 κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο). Είναι επίσης ο δεύτερος ποταμός του κόσμου σε έκταση της λεκάνης απορροής (3.680.000 τ.χλμ. ή 28 φορές η έκταση όλης της Ελλάδας), και πάλι πίσω από τον Αμαζόνιο. Επειδή η λεκάνη απορροής του βρίσκεται σχεδόν μοιρασμένη και από τις δύο πλευρές του ισημερινού της Γης, η ροή του Κονγκό είναι σχεδόν σταθερή καθώς δέχεται πάντα τα νερά μιας «εποχής των βροχών».
Παρά το γεγονός ότι ο Κονγκό δεν είναι προσβάσιμος από τη θάλασσα λόγο των καταρρακτών Λίβινγκστοουν, είναι πλωτός σχεδόν σε όλο το μήκος του κατά τμήματα, ιδιαίτερα ανάμεσα στην Κινσάσα και το Κισανγκάνι. Σήμερα υπάρχουν σιδηρόδρομοι που παρακάμπτουν τους τρεις μεγαλύτερους καταρράκτες, και μεγάλο μέρος του εμπορίου της κεντρικής Αφρικής περνά από τον ποταμό, π.χ. φορτία με χαλκό, φοινικέλαιο, ζάχαρη, καφέ και βαμβάκι.
Λένας
Ο Λένας είναι ο δέκατος μεγαλύτερος ποταμός της Γης, με μήκος 4.400 χιλιόμετρα και λεκάνη απορροής 2,49 εκατομμύρια τ.χλμ. (έβδομη μεγαλύτερη γήινου ποταμού). Η μέση ετήσια παροχή του Λένα σε νερό ανέρχεται σε 17.000 κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο.
Βρίσκεται στη Σιβηρία της Ασιατικής Ρωσίας και πηγάζει σε υψόμετρο 1.640 μέτρα στα Όρη Μπαϊκάλ, νότια από το υψίπεδο της κεντρικής Σιβηρίας και μόλις 20 χιλιόμετρα δυτικά της Λίμνης Βαϊκάλης. Από εκεί ρέει προς τα βορειοανατολικά στη Γιακουτία και δέχεται τα νερά των παραποτάμων του Κιρένγκα και Βιτίμ. Από το Γιακούτσκ και μετά εισέρχεται σε πεδινά εδάφη, συμβάλλει με τον ποταμό Ολυόκμα και κατευθύνεται προς τα βόρεια μέχρι που δέχεται τα νερά του μεγαλύτερου δεξιού παραποτάμου του, του Αλντάν. Η ύπαρξη της οροσειράς Βερχογιάνσκ τον στρέφει προς τα βορειοδυτικά. Στη συνέχεια ενώνεται με τον σημαντικότερο αριστερό του παραπόταμο, τον Βιλγιούγ και εκβάλλει, όπως και οι δύο άλλοι μεγάλοι ποταμοί της Σιβηρίας, στον Αρκτικό ωκεανό, και συγκεκριμένα στη Θάλασσα Λάπτεφ, νοτιοδυτικά των νησιών της Νέας Σιβηρίας, σχηματίζοντας ένα δέλτα εκτάσεως 10.800 τ.χλμ. Το δέλτα αυτό έχει επτά κύριους κλάδους, σημαντικότερος των οποίων είναι ο Bykov, ο ανατολικότερος.
Οι άμμοι των Βιτίμ και Ολυόκμα περιέχουν ψήγματα χρυσού, ενώ χαυλιόδοντες από μαμούθ έχουν ανακαλυφθεί σε ανασκαφές στο δέλτα του Λένα.
Νίγηρας
Ο Νίγηρας είναι ο σημαντικότερος ποταμός της δυτικής Αφρικής. Το μήκος του φτάνει περίπου στα 4.180 χιλιόμετρα. Η ροή του σχηματίζει ένα μεγάλο τόξο, που περνά από τα κράτη Γουινέα, Μάλι, Νίγηρα (κράτος που πήρε το όνομά του από τον ποταμό), από τα σύνορα του Μπενίν και τελικά από τη Νιγηρία, από όπου και χύνεται στον Κόλπο της Γουινέας (Ατλαντικός Ωκεανός) μετά από ένα εκτεταμένο ποτάμιο δέλτα.
Ο Νίγηρας είναι ο τρίτος σε μήκος ποταμός ολόκληρης της Αφρικής (τον ξεπερνούν μόνο ο Νείλος και ο Κονγκό). Ο σημαντικότερος παραπόταμος του Νίγηρα είναι ο Μπενουέ.
Οι σημαντικότερες πόλεις κατά μήκος του Νίγηρα είναι το Σιγκουίρι (Γουινέα), το Μπαμακό, το Μόπτι, το Τιμπουκτού, το Σέγκου και το Γκάο (Μάλι), η Νιαμέυ, το Λοκόα και το Ονίτσα (Νιγηρία).
Δίνει ζωή στην ημιέρημο Σαχέλ, ενώ το δέλτα που σχηματίζεται στις εκβολές του, αποτελεί πηγή ζωής για εκατομμύρια ανθρώπους.
Μάρεϊ & Ντάρλινγκ
Ο Μάρεϊ-Ντάρλινγκ είναι ένα υδρογραφικό σύστημα με συνολικό μήκος 3.370 χλμ. από τις πηγές του Ντάρλινγκ μέχρι τις εκβολές του Μάρεϊ. Η λεκάνη απορροής φτάνει τα 1.611.469 τ. χλμ.).
Ο Μάρεϊ (2.400 χλμ.) πηγάζει από τις Αυστραλιανές Άλπεις, στη μεθόριο των πολιτειών Νέας Νότιας Ουαλίας και Βικτόρια και ο Ντάρλινγκ (2.450 χλμ.) σχηματίζεται στις δυτικές πλαγιές των βουνών της Νέας Αγγλίας μετά τη συμβολή δύο πηγαίων βραχιόνων, του Ντιμαρέσκ και του Μακιντάιρ, οι οποίοι πηγάζουν στο βορειοανατολικό τμήμα της Νέας Νότιας Ουαλίας.
Το σύστημα Μάρεϊ-Ντάρλινγκ σχηματίζεται από τον κάτω ρου του ποταμού Μάρεϊ και ολόκληρο τον ρου του Ντάρλινγκ, του κυριότερου παραποτάμου του.
Είναι ένας από τους σημαντικότερους υδάτινους πόρους της Αυστραλίας, καθώς τροφοδοτεί με νερό μια σημαντική μερίδα της αγροτικής και της κτηνοτροφικής παραγωγής της χώρας και είναι πλωτός μόνο για μικρά αλιευτικά σκάφη.
Βόλγας
Ο Βόλγας είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της Ευρώπης τόσο σε μήκος (3.531 χλμ.) όσο και σε παροχή νερού και λεκάνη απορροής. Διαρρέει την κεντρική Ρωσία και εκβάλλει στην Κασπία θάλασσα και θεωρείται ευρέως ως ο εθνικός ποταμός της Ρωσίας.
Έντεκα από τις είκοσι μεγαλύτερες πόλεις της Ρωσίας, ανάμεσά τους η πρωτεύουσα Μόσχα, βρίσκονται στη λεκάνη απορροής του Βόλγα.
Μερικοί από τους μεγαλύτερους υδατοταμιευτήρες του κόσμου βρίσκονται κατά μήκος του ποταμού. Ο ποταμός έχει συμβολική σημασία στη Ρωσική κουλτούρα και συχνά αναφέρεται ως Βόλγκα-Ματούσκα (Βόλγας-Μητέρα) στη Ρωσική λογοτεχνία και λαϊκή παράδοση.
Η γόνιμη κοιλάδα του ποταμού παράγει μεγάλες ποσότητες σιταριού και έχει επίσης μεγάλο ορυκτό πλούτο. Μια σημαντική βιομηχανία πετρελαίου έχει κέντρο της την κοιλάδα του Βόλγα. Άλλοι φυσικοί πόροι είναι φυσικό αέριο, αλάτι και ποτάσα. Το Δέλτα του Βόλγα και η γειτονική Κασπία Θάλασσα διαθέτουν ακόμα εξαιρετικούς ιχθυότοπους. Το Αστραχάν, στο δέλτα, είναι το κέντρο της βιομηχανίας χαβιαριού.
Δούναβης
Ο Δούναβης είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος ποταμός της Ευρώπης, μετά τον Βόλγα, και 29ος του κόσμου.
Θεωρούμενος διεθνής υδάτινος δρόμος, ο Δούναβης έχει τις πηγές του στην πόλη Ντοναουεσίνγκεν, που βρίσκεται στο Μέλανα Δρυμό της Γερμανίας στη συμβολή των ποταμών Μπριγκάχ και Μπρεγκ. Ο Δούναβης ρέει έπειτα προς τα ΝΑ για 2.872 χλμ. περνώντας μέσα από τέσσερις πρωτεύουσες χωρών της κεντρικής Ευρώπης προτού εκβάλλει στον Εύξεινο Πόντο μέσω του Δέλτα του σε Ρουμανία και Ουκρανία.
Ο Δούναβης είναι πλωτός για υπερωκεάνια από τον Εύξεινο Πόντο ως τη Βραΐλα της Ρουμανίας και για ποταμόπλοια μέχρι το Κέλχαιμ της Βαυαρίας (Γερμανία). Για μικρότερα πλοία μέχρι το Ουλμ της Βάδης-Βυρτεμβέργης.Περίπου 60 παραπόταμοι του είναι επίσης πλωτοί.
Σε όλη του την πορεία, ο ποταμός είναι πηγή πόσιμου νερού για περίπου 20 εκατομμύρια ανθρώπους. Στη Βάδη-Βυρτεμβέργη της Γερμανίας το 2004 περίπου το 30% του νερού για την περιοχή ανάμεσα στη Στουτγκάρδη, το Μπαντ Μέργκενταιμ, το Άαλεν και το Άλμπ-Ντονάου περιοχή) προερχόταν από διυλισμένο νερό του Δούναβη. Άλλες πόλεις όπως το Ουλμ και το Πάσσαου χρησιμοποιούν επίσης λίγο νερό από τον ποταμό.
Στην Αυστρία και την Ουγγαρία, το περισσότερο νερό απορροφάται από το έδαφος και από ανοιξιάτικες πηγές, και μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις χρησιμοποιείται το νερό του Δούναβη. Επίσης οι περισσότερες πολιτείες δεν μπορούν να καθαρίσουν το νερό του ποταμού λόγω της εκτεταμένης μόλυνσης του. Μόνο κάποιες περιοχές στη Ρουμανία όπου το νερό είναι καθαρότερο μπορούν ακόμη να υδρεύονται κανονικά από το Δούναβη.
Πηγή: Wikipedia
Παρατηρώντας τον διπλανό πίνακα να συγκρίνετε την έκταση κάθε λίμνης με την έκταση της χώρας μας. Τι συμπεραίνετε;
Έχοντας υπόψιν πως η χώρα μας έχει έκταση περίπου 132.000 τ.χμ. και παρατηρώντας τον πίνακα του βιβλίου, διαπιστώνουμε πως η η μεγαλύτερη λίμνη του κόσμου, η Κασπία, έχει περίπου την τριπλάσια επιφάνεια από την χώρα μας!
Συγκρίνοντας και τις υπόλοιπες διαπιστώνουμε πως έχουν σημαντική έκταση σε σχέση με την έκταση της Ελλάδας. Ακόμα και η Βαϊκάλη, που είναι η μικρότερη λίμνη στον πίνακα, έχει επιφάνεια περίπου όση η Πελοπόννησος και η Στερεά Ελλάδα μαζί!
Χωριζόμαστε σε πέντε ομάδες και κάθε μία επιλέγει έναν μεγάλο ποταμό στην Ασία, στην Αφρική, στην Ευρώπη, στη Β. Αμερική και στη Ν. Αμερική. Καταγράφουμε τη ροή του ποταμού από τις πηγές μέχρι τις εκβολές του και εξετάζουμε τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά των κατοίκων που ζουν στις όχθες των ποταμών αυτών.
Όσες πληροφορίες χρειαζόμαστε μπορούμε να τις βρούμε στην τρίτη άσκηση αυτού του μαθήματος.
Κεφ. 14: Τα μεγαλύτερα ποτάμια και οι μεγαλύτερες λίμνες της Γης - Τετράδιο εργασιών - Λύσεις ασκήσεων
1. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες;
Γράψε «Σ» για τη σωστή και «Λ» για τη λανθασμένη στο
α) Ο Νείλος είναι ο μεγαλύτερος ποταμός του πλανήτη μας Σ
β) Ο Αμαζόνιος είναι ποταμός της Αφρικής Λ
γ) Η λίμνη Βαϊκάλη βρίσκεται στη Ρωσία Σ
δ) Όλες οι λίμνες έχουν γλυκό νερό Λ
ε) Οι λίμνες και οι ποταμοί συντελούν στην ανάπτυξη ενός λαού Σ
2. Γράψε τη μεγαλύτερη σε έκταση λίμνη κάθε ηπείρου.
Ευρώπη - Κασπία
Ασία - Αράλη
Αφρική - Βικτωρία
Αμερική - Σουπίριορ
Ωκεανία - Έιρ
3. Στον παρακάτω παγκόσμιο γεωμορφολογικό χάρτη εντόπισε τους μεγαλύτερους ποταμούς και τις μεγαλύτερες λίμνες της Γης. Κατόπιν χρησιμοποίησε τους αριθμούς που περιλαμβάνονται στον ακόλουθο πίνακα τοποθετώντας τους στους ποταμούς και στις λίμνες που αντιστοιχούν.
0 Σχόλια