κινήματα των περιοχών που έμειναν έξω από τα σύνορα του ελληνικού κράτους, με σκοπό την απελευθέρωση τους από την οθωμανική κυριαρχία.
Πάμε να δούμε τις λύσεις και τις απαντήσεις, στις εργασίες και στα ερωτήματα του βιβλίου μας.
1. Τι γνωρίζετε για το ολοκαύτωμα στο Αρκάδι το 1866 και την επανάσταση στο Λιτόχωρο το 1878;
Η Κρήτη, που βρισκόταν ήδη 250 χρόνια κάτω από τον τουρκικό ζυγό, παρακινημένη από την προσάρτηση των Επτανήσων στο ελληνικό κράτος, επαναστάτησε για μία ακόμα φορά το 1866, ζητώντας να ενωθεί με την Ελλάδα. Η Μονή Αρκαδίου ήταν η έδρα της τοπικής επαναστατικής επιτροπής, όπου παίρνονταν όλες οι αποφάσεις, καθώς επίσης και αποθήκη πολεμοφοδίων, τροφίμων και καταφύγιο πολλών χριστιανών. Στις 6 Νοεμβρίου του 1866, οι Τούρκοι θέλοντας να καταπνίξουν την επανάσταση, πολιόρκησαν την μονή, ζητώντας από τον ηγούμενο, Γαβριήλ Μαρινάκη, να τους την παραδώσει, αλλά ο γενναίος ηγούμενος αρνήθηκε. Έτσι, το πρωί της 8ης Νοεμβρίου, οι Τούρκοι ξεκίνησαν λυσσαλέα επίθεση, η οποία συνεχίστηκε μέχρι το απόγευμα της επομένης ημέρας, όπου τα πολυβόλα τους κατάφεραν να γκρεμίσουν το δυτικό τείχος της μονής. Τότε οι Τούρκοι εισέβαλαν στο μοναστήρι και ξεκίνησαν την σφαγή. Μέσα στην Μονή βρίσκονταν 964 άτομα, από τους οποίους οι 259 μοναχά ήταν μαχητές. Οι υπόλοιποι ήταν γέροι και γυναικόπαιδα, ενώ ανάμεσά τους ήταν και η οπλαρχηγός – ηρωίδα – Χαρίκλεια Δασκαλάκη (Δασκαλάκαινα), ο Ηγούμενος της μονής και ο Ανθυπολοχαγός Ιωάννης Δημακόπουλος, που πήγε ως εθελοντής στην Κρήτη. Η πολιορκία τελείωσε στις 9 Νοεμβρίου του 1866, όταν οι πολιορκημένοι κλείστηκαν στην μπαρουταποθήκη της μονής και ο Κωστής Γιαμπουδάκης (ή κατ' άλλους ο Εμμανουήλ Σκουλάς), άναψε το φιτίλι φωνάζοντας: «Όποιος θέλει την τιμή και την υπόληψή του να “ρθει να καεί μαζί μας!» ανατινάζοντας στον αέρα την μονή, γράφοντας έτσι την δική τους σελίδα, στο βιβλίο της ιστορίας του αγώνα.
Η Επανάσταση του Λιτόχωρου, στις 19 Φεβρουαρίου του 1878, επηρέασε τη μετέπειτα ιστορία της Μακεδονίας, οδηγώντας στην ταχύτατη απελευθέρωσή της, παρόλο που απέτυχε. Η επιλογή του τόπου έγινε λόγο της γεωγραφικής θέσης (σύνορα με θάλασσα) καθώς διευκόλυνε τον ανεφοδιασμό και την επικοινωνία με την ημιανεξάρτητη Θεσσαλία. Στις 19 Φεβρουαρίου 1878, ημέρα Κυριακή, σχηματίστηκε προσωρινή Επαναστατική Κυβέρνηση από αντιπροσώπους της Επαρχίας του Ολύμπου και την ίδια ημέρα, υπογράφηκε η Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου. Η Κεντρική Επιτροπή Μακεδονικού Αγώνα, της οποίας Πρόεδρος ήταν ο νομομαθής Παύλος Καλλιγάς, φέρεται να ενέκρινε το σχέδιο για την επανάσταση, υπό την μυστική συμπαράσταση δύο ανθρώπων, του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης και μετέπειτα πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, Ιωακείμ και του τότε Προξένου της Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνου Βατικιώτη. Η εκστρατεία ξεκίνησε με επικεφαλής τον Λοχαγό Κοσμά Δουμπιώτη και στις 15 Φεβρουαρίου, οι στρατιώτες αποβιβάστηκαν στην Πλάκα Λιτόχωρου με δύο καράβια, το «Βυζάντιο» και το «Ύδρα». Από εκεί μετέφεραν πολεμοφόδια στο Μοναστήρι του Αγίου Διονυσίου και από τις γύρω περιοχές συγκεντρώθηκαν 2.500 άνδρες. Τα όπλα δεν έφταναν για όλους, με αποτέλεσμα περίπου 2.000 πολεμιστές να περιμένουν νέα όπλα και πολεμοφόδια.
Η επανάσταση όμως απέτυχε λόγο προδοσίας από τον Ηπειρώτη τσιφλικά Γιάννη Μπίτσιο, ο οποίος για να προστατέψει τα τσιφλίκια του, πρόδωσε τους συμπατριώτες του στους Τούρκους, με αποτέλεσμα την σύντομη ανακατάληψη της Κατερίνης από τον Ασάφ Πασά.
2. Με βάση τα κείμενα των πηγών και το εικονογραφικό υλικό, ποιες ομάδες Ελλήνων συμμετείχαν στις επαναστατικές ενέργειες στις αλύτρωτες περιοχές;
Διαβάζοντας τις πηγές και παρατηρώντας το εικονογραφικό υλικό, βλέπουμε πως οι επαναστατικές ενέργειες των αλύτρωτων περιοχών, δεν άφηναν τους Έλληνες ανεπηρέαστους, καθώς θεωρούσαν ιερό καθήκον να φροντίσουν για ολόκληρο τον ελληνισμό. Στην δεύτερη πηγή συγκεκριμένα, βλέπουμε πως οι κάτοικοι της Στρώμνητσας (σημερινό FYROM), μέσα από την διαμαρτυρία του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου της, το 1878 διακηρύσσουν πως δεν θέλουν ούτε δέχονται να αποτελέσουν μέρος της Βουλγαρίας και ζητάνε να γίνουν μέλη της Ελληνικής οικογένειας. Τέλος, βλέπουμε πως εκτός από τους Μακεδόνες, στις επαναστατικές ενέργειες, συμμετείχαν και οι Κρήτες, οι οποίοι όπως είδαμε και στην πρώτη άσκηση, προτίμησαν να θυσιαστούν, προκειμένου να μην παραδοθούν στον εχθρό.
0 Σχόλια